W Dajr al-Madina znajdują się ruiny osady robotników (budowniczych i artystów) tworzących królewskie grobowce w Dolinie Królów, istniejącej w okresie Nowego Państwa. Pierwsze systematyczne badania naukowe na szeroką skalę tego stanowiska prowadził w latach 1922–51 francuski archeolog Bernard Bruyere. Wioska funkcjonowała blisko 500 lat, z krótką przerwą w czasach trzech kolejno rządzących faraonów: Echnatona, Tutanchamona i Aja. Powstała w czasie panowania Totmesa I, a została opuszczona w okresie XXI dynastii. Później była niezamieszkała na stałe, choć czasami remontowano świątynie dawnej osady, ponadto na polecenie faraona Taharka zbudowano tu kaplicę Ozyrysa, a z rozkazu Ptolmeusza IV Filopatora w miejscu wcześniejszej świątyni Ramzesa II zaczęto wznosić nową świątynię, ostatecznie ukończoną za rządów Ptolemeusza XII. W VII w. n.e. w efekcie zajęcia Egiptu przez Arabów życie w Dajr el-Madina całkowicie zanikło.

Główna część osady, zbudowana na planie prostokąta o bokach 131 na 50 m, otoczona była murem. Znajdowało się w niej 60, a później, po rozbudowie, 70 budynków mieszkalnych. Była wytyczona tylko jedna większa ulica. Wioska składała się z małych domków, budowanych rzędami. Każdy miał podobny układ pomieszczeń, był parterowy, o ścianach w dolnej partii zbudowanych z kamienia łamanego, a powyżej z suszonej cegły. W czasach funkcjonowania osada nazywała się Set Maat, co oznacza „miejsce Prawdy”.

Rzeczą niespotykaną wśród innych rzemieślników w starożytnym Egipcie był królewski przywilej, nadający członkom społeczności prawo do budowy własnych grobowców w sąsiedztwie grobów królewskich. Podczas wykopalisk odkryto około 450 niedekorowanych i 53, zawierających zdobienia ścian, grobowców mieszkańców osady. Są wśród nich arcydzieła zawierające wspaniałe malowidła o tematyce mitologicznej i religijnej, między innymi w grobowcu Nebenmaat’a, przedstawiające Anubisa dokonującego „Otwarcia Ust” oraz boginię Nieba Nut, pojącą spragnione dusze Nebenmaat’a i jego żony.

Wioska nie była duża, w zależności od fazy rozwoju mieszkało tu od 60 do maksimum 120 pracowników, a wraz z rodzinami i służbą w okresie szczytowego rozwoju (okres XIX dynastii) cała populacja przekraczała 1200 ludzi. Zamieszkiwana była przez zamkniętą społeczność, podlegającą bezpośrednio wezyrowi. Ich życie i praca objęte było najwyższą tajemnicą. Żyli w izolacji względem reszty społeczeństwa egipskiego. Z drugiej strony, ponieważ rekrutowano do pracy przy grobach królewskich najlepszych rzemieślników mieli oni szereg przywilejów, wszelkie ich potrzeby zaspokajane były przez państwo.

Potomkowie dawnych robotników mieszkają na terenie wykopalisk, pośród grobów i nie można ich namówić aby przenieśli się do specjalnie dla nich zaprojektowanej i wybudowanej nowej osady New Qurna. 

Ruiny osady znajdują się na zachodnim skraju Teb, w małym wadi (dolinie) na południowy zachód od Szeich Abd el Gurna.

Zdjęcia wykonano w listopadzie 2022 roku.