Katedra Bagrati w Kutaisi została zbudowana w 1003 roku, za panowania króla Bagrata III, o czy świadczy inskrypcja na północnej ścianie świątyni. Pamięć o fundatorze sprawiła, że z czasem przyjęło się określenie “katedra Bagrati”, choć jej właściwa nazwa to “Katedra Wniebowzięcia N.M.P.”. Katedra należy do najwspanialszych zabytków kultury gruzińskiej “złotego wieku”.

Świątynię wzniesiono na systemie krzyżowo-kopułowym z wysuniętymi na południe i północ ramionami krzyża zakończonymi apsydami. W geometrycznym centrum umieszczona została kopuła, oparta na potężnych filarach. Apsyda ołtarzowa oraz niewielkie apsydy w pomieszczeniach bocznych od zewnątrz zostały wtopione w płaski mur i oddzielone głębokimi wnękami. W narożnikach od strony zachodniej umieszczono wieże. Kilka lat po zakończeniu budowy, do lewej strony fasady zachodniej została dobudowana trzypiętrowa wieża mieszkalna, która prawdopodobnie służyła jako kwatery królewskie lub jako siedziba miejscowego arcybiskupa. Powstały także bogato zdobione portyki z otwartymi arkadami dobudowane do boków południowo-zachodnich. Dwie dekady później, koncepcja ta została powtórzona z przodu bram wejściowych w zachodniej i południowej stronie. Te późniejsze ozdoby zostały naznaczone kamiennymi ozdobami: mityczne zwierzęta, ludzkie twarze, a czasem ludzkie twarze z ciałami zwierząt dominują, zazwyczaj powiązane są z bogatymi motywami liści. Już od początku kościół oszałamiał rozmiarami i mnogością zdobień, szczególnie dekoracji kamieniarskich. Ściany i posadzki były niegdyś pokryte mozaikami. Do naszych czasów zachowały się fragmenty fresków z przedstawieniami Najświętszej Bogurodzicy.

Tragiczny dla katedry okazał się rok 1691. Wtedy zachodnie regiony Gruzji zostały ponownie najechane przez dzikie hordy Turków Osmańskich. Najeźdźcy wysadzili w powietrze centralną część świątyni. Efektem wybuchu było zawalenie się głównej kopuły i dachu. Tuż obok na wschód od katedry stoją ruiny pałacu-cytadeli z VI wieku. Budowla została zniszczona w 1770 roku podczas oblężenia wojsk rosyjskich. Zachowały się jedynie fragmenty piwnicy na wina w zachodnim skrzydle pałacu, cerkiew pośrodku placu i średniowieczne mury. Prace związane z konserwacją i rekonstrukcją, a także badania archeologiczne, rozpoczęły się w 1952 i trwały do 2012 roku. W 1994 roku katedra została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2001 roku świątynia została oddana Gruzińskiemu Kościołowi Prawosławnemu. W 2008 roku rozpoczęto rekonstrukcję katedry wbrew opinii UNESCO, która apelowała, aby nie naruszać historycznej autentyczności obiektu i pozostawić go w stanie niezmienionym jako ruinę. W 2012 roku rekonstrukcja katedry została ukończona. W rezultacie tych prac, 10 lipca 2017 katedra została usunięta z listy światowego dziedzictwa UNESCO.

Katedra znajduje się na szczycie wzgórza Ukimerioni, na północnym brzegu rzeki Rioni, przy ul. Bagrati. Kutaisi jest położone w zachodniej Gruzji, około 190 km na zachód od Tbilisi.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2018 roku. 

  • Widok od miasta

  • Fasada

  • Boczny portyk

  • Nawa główna

  • Ikonostas

  • Relikwiarz

  • Relikwiarz

  • Widok na Kutaisi