Katedra Sweti Cchoweli w Mcchetcie jest jedną z najważniejszych świątyń Gruzji. Jej gruzińska nazwa oznacza „życiodajna kolumna”. Według legendy Elizeusz, żyd z Mcchety wyruszył do Jerozolimy, by bronić Chrystusa przed sądem Piłata, lecz zdążył dopiero w chwili Ukrzyżowania. Od rzymskiego żołnierza odkupił szatę Chrystusa i zabrał ją ze sobą do Gruzji. W Mcchecie oddał szatę swojej siostrze Sydonii, która otuliwszy się nią zmarła i została w niej pochowana. Na jej grobie wyrósł wielki cedr. Święta Nino poleciła, aby ściąć cedr i na jego miejscu zbudować kościół, lecz cedr nie dał się ściąć. Dopiero gdy święta Nino modlitwą przywołała anioła, drzewo uniosło się i budowa została ukończona. Z pnia cedru powstała kolumna, dająca życiodajny sok.

Pierwszy kościół powstał w tym miejscu już w IV wieku, czyli zaraz po przyjęciu chrześcijaństwa przez Gruzję. Następnie u schyłku V stulecia gruziński król Wachtang I Gorgasali wybudował bazylikę. Późniejsze najazdy oraz trzęsienia ziemi poważnie naruszyły świątynię. Bazylika postawiona za czasów króla Gorgasali tworzy podwaliny dzisiejszej budowli a większość tego, co obecnie możemy oglądać powstało w okresie „złotego wieku” Gruzji. Znany gruziński architekt Arsukidze gruntownie przebudował katedrę w latach 1010-29, za panowania króla Jerzego II. Legenda głosi, że władca nakazał odciąć mu prawą rękę, aby już nigdy w życiu nie mógł stworzyć czegoś równie wspaniałego.  Płaskorzeźba na ścianie północnej przedstawiająca prawe ramię z dłutem w dłoni opatrzona jest napisem: „Ramię Arsukidzego, sługi bożego, niech mu będzie przebaczone”. Napis na ścianie wschodniej głosi: „Kościół święty został wzniesiony ręką uniżonego sługi Arsukidzego. Niech jego dusza zazna spokój, Mistrzu”.

W 1787 roku król Herakliusz II polecił otoczyć katedrę wysokim murem obronnym z ośmioma wieżami. Katedra została wzniesiona w układzie kopułowo-krzyżowym, typowym dla gruzińskiego budownictwa sakralnego. Do budowy użyto żółtego piaskowca. Fasadę zdobią liczne płaskorzeźby. Ściany wewnętrzne katedry pokryte były freskami, lecz w 1830 roku z okazji pobytu cara Mikołaja I freski pokryto tynkiem. Część z nich udało się wydobyć spod tynku, m.in. wizerunki bestii apokaliptycznych i znaków zodiaku. Nad ołtarzem głównym, w apsydzie za ikonostasem, znajduje się wielki fresk Chrystusa namalowany w XI wieku i odnowiony w końcu XIX wieku. Na ścianach mnóstwo ikon w różnych stylach i z wielu okresów historycznych. Te najcenniejsze są kopiami, gdyż oryginały przeniesiono do muzeum państwowego. Najstarszym zabytkiem w świątyni jest pochodząca z IV wieku chrzcielnica, stojąca na prawo od wejścia. W XV wieku we wnętrzu katedry, w pobliżu Słupa Życia nad legendarną tuniką Jezusa, zbudowano niewielką kaplicę będącą kopią świątyni Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Katedra stanowiła w ciągu wielu stuleci miejsce koronacji i wiecznego spoczynku władców Gruzji oraz siedzibę najwyższych władz Gruzińskiego Prawosławnego Kościoła Apostolskiego. Tu zostali pochowani iberyjscy i gruzińscy królowie, m.in. ostatni: Herakliusz II i Jerzy XII, patriarchowie, m.in. jej budowniczy Melchisedek I i Domenti II, a także przedstawiciele gruzińskiej arystokracji. Obecnie jest siedzibą arcybiskupa Mcchety i Tbilisi, sprawującego urząd Katolikosa Gruzji. W 1994 roku katedra Sweti Cchoweli została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Mccheta znajduje się we wschodniej Gruzji, około 20 km na północ od Tbilisi. Katedra jest położona w centrum miasta, przy ujściu Aragvi do Kury, po jej północnej stronie.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2018 roku.

  • Widok z monasteru Dżwari

  • Mury okalające katedrę

  • Jedna z bram

  • Brama główna

  • Widok z bramy

  • Brama od strony katedry

  • Kopia kaplicy Grobu Jerezolimskiego

  • Grobowiec Sydonii

  • Grobowiec Sydonii

  • Fresk w apsydzie

  • Apsyda

  • Boczna kaplica

  • Grobowiec Herakliusza II

  • Nawa