Skalny zespół miejski w Wardzi powstawał w latach 1184-1213, za panowania Jerzego III, natomiast ukończono pod rządami jego córki, królowej Tamary. Nazwę miasta tłumaczy legenda, która wiąże jej pochodzenie z wyprawą orszaku królewskiego do Mescheti. Podczas tej podróży kilkuletnia Tamar towarzyszyła swemu wujowi, królowi Gruzji. Podczas postoju dziewczynka zgubiła się pośród skał, co niezwłocznie uruchomiło poszukiwania. Kiedy zmartwiony król głośno wołał, usłyszał w odpowiedzi słowa dziewczynki – „war dzia”, co oznacza „jestem wujku”.

Miasto powstało w zachodniej ścianie głębokiego kanionu rzeki Kury (Mtkwari), we wnętrzu góry Erusheli. W średniowieczu Wardzia służyła jako twierdza oraz schronienie podczas najazdów mongolskich – mogła pomieścić od 20 do 60 tys. osób. Zawierała klasztor, salę tronową oraz ponad 3 000 komnat umieszczonych na 13 kondygnacjach (piętrach). W mieście zainstalowano skomplikowany system nawodnień pobliskich pól uprawnych. Jedyny dostęp do klasztoru zapewniało kilka dobrze ukrytych tuneli blisko rzeki Kura. Okres prosperity Wardzi przerwało tragiczne trzęsieni ziemi, które w 1283 roku zwaliło ponad 2/3 miasta. Obryw zewnętrznych ścian odsłonił imponujące struktury, które do tej pory skrywało wnętrze góry. Śmiertelny cios zadali miastu Persowie, którzy pod wodzą Tahmaspa I najechali Gruzję w 1551 roku. Wrogie wojska zrabowały lub zniszczyły wszystkie ważniejsze ikony i dorobek materialny mieszkańców miasta. Większość miejscowych Gruzinów została wymordowana a część uprowadzono jako niewolników. Jednak już w XVIII wieku do Wardzi wraca życie za sprawą lokalnego władcy Beki Dżakeli. Po odzyskaniu niepodległości przez Gruzję, w Wardzii pojawiło się kilkunastu mnichów. Zajmują oni niewielką część ocalałego kompleksu. Cała reszta to otwarte dla turystów muzeum, które można zwiedzać za niewielką opłatą.

Do dziś zachowało się ponad 250 komnat na 13 poziomach oraz fragmenty sieci tuneli, korytarzy, schodów i systemu wodno-kanalizacyjnego. Poza oryginalną architekturą można do dziś podziwiać wspaniałe freski, które zdobią wnętrza świątyń. Niektóre z nich przedstawiają królową Tamar i króla Jerzego III. Pierwszym ważniejszym obiektem w czasie zwiedzania jest XIII-wieczna dzwonnica. Dalej trasa prowadzi do centralnej części kompleksu gdzie znajduje się Kościół Zaśnięcia NMP z cennymi freskami, do którego wejście kryje się w dwułukowym portyku. Z kościoła korytarz prowadzi do źródła z wodą. Dalej trasa prowadzi przez liczne groty do wąskiego tunelu ze schodami, prowadzącego do podnóża miasta.

Wardzia jest położona w południowej Gruzji, niedaleko miasta Aspindza, w regionie historycznym Meschetia, administracyjnym Samcche-Dżawachetia, ok. 40 km na południowy-wschód od Achalciche, ok. 150 km na zachód od Tbilisi. Do Wardzi można dotrzeć marszrutką z miasta Achalciche.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2018 roku.