Historia Międzyrzecza rozpoczyna się w połowie X wieku, w czasach Mieszka I, kiedy plemienny gródek włączony został do państwa wczesnopiastowskiego. W czasie panowania Bolesława Chrobrego, gród został wzmocniony i włączony w linię obronną zachodnich rubieży Polski. W 1002 roku w okolicach grodu ulokowany został klasztor, w którym osadzono, na zaproszenie Chrobrego dwóch mnichów benedyktyńskich. W ciągu roku dołączyli do nich dwaj nowicjusze oraz sługa z pobliskiej wioski. W 1003 roku, 11 listopada zostali zamordowani i czczeni są dzisiaj jako Pięciu Braci Męczenników. Z racji przygranicznego położenia i w miejscu przecięcia szlaków handlowych następuje szybki rozwój grodu. Jednocześnie z tej lokalizacji wynikła duża liczba najazdów zbrojnych. W połowie XI wieku Międzyrzecz zajęty został przez Pomorzan. W 1094 roku odbił go Bolesław Krzywousty, co odnotował Gall Anonim. W 1157 roku Międzyrzecz został złupiony przez wojska Fryderyka Barbarossy. Rok 1248 to prawdopodobna data lokacji miasta, potwierdzona w 1259 roku. W wieku XIV, aby podkreślić znaczenie miasta dla tej części kraju, i aby podkreślić władzę królewską, Kazimierz Wielki, na miejscu grodu wznosi ceglany zamek. Na przełomie XIV i XV wieku Międzyrzecz został ufortyfikowany. Fortyfikacje i zamek nie uratowały Międzyrzecza przed masakrą w 1474 roku kiedy zamek został opanowany przez armię Macieja Korwina, wspomaganych przez księcia Jana II Szalonego z Żagania oraz wojska głogowskie i kożuchowskie. Kolejna tragedia jaka spada na miasto ma miejsce w 1520 roku. W październiku w czasie wojny 1519-21 Międzyrzecz zostaje zrównany z ziemią. Dzięki pomocy króla Zygmunta Augusta i pracy mieszkańców miasto szybko się podniosło. Stulecia XVII i XVIII przynoszą miastu serię klęsk, wynikających z wojen, przemarszów wojsk, epidemii, powodzi i pożarów, które doprowadziły do wyniszczenia miasta i załamania jego rozwoju.

W roku 1793 Międzyrzecz zostaje zagarnięty przez Prusy podczas II rozbioru Polski. W okresie wojen napoleońskich w wyniku zwycięskiego dla Polaków powstania wielkopolskiego miasto na krótko powróciło do Polski wchodząc w granice Księstwa Warszawskiego, w granicach którego było do 1815 roku kiedy ponownie znalazło się pod zaborem pruskim. Do I wojny światowej rozwój miasta został spowolniony. Nowy okres dynamicznego wzrostu przypada na okres międzywojenny. Po powstaniu wielkopolskim i Traktacie wersalskim, miasto pozostaje w granicach Niemiec. W początkowych latach okresu międzywojennego Międzyrzecz pełni rolę stolicy i ośrodka centralnego prowincji Marchii Granicznej. W latach 30-tych XX wieku, z uwagi na bliskość polsko-niemieckiej granicy, w sąsiedztwie Międzyrzecza, powstaje Międzyrzecki Rejon Umocniony. W czasie II wojny światowej w mieście i okolicach istniały obozy jenieckie i pracy przymusowej. 30 stycznia 1945 roku miasto zostało wyzwolone z rządów niemieckich i po 152 latach powraca do Polski. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

– Ruiny gotyckiego zamku z XIV wieku, przebudowanego w XIX wieku (osobny artykuł).

Dawna rezydencja starostów. Z racji zniszczeń zamku pod koniec XVII wieku nie nadawał on się do zamieszkania. Na początku XVIII wieku starostowie międzyrzeccy wznieśli nową siedzibę nieopodal wzgórza zamkowego. W skład zabudowań wchodzi rezydencja oraz połączona z nią oficyna, także z początku XVIII wieku. Obecnie jest to siedziba Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego. W muzeum znajduje się największa w Polsce kolekcja portretów trumiennych, tablic herbowych i inskrypcyjnych związanych z sarmackimi obyczajami pogrzebowymi. Portrety te były eksponowane w wielu znanych galeriach całego świata.

– Były kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem św. Wojciecha, z 1834 roku. Świątynia została wzniesiona jako kościół protestancki. Jego głównym fundatorem był król pruski Fryderyk III Wilhelmi. Projekt budowli dostarczyła Naczelna Deputacja Budowlana – według tradycji było to dzieło Karla Friedricha Schinkla. Kościół został poświęcony przez biskupa ewangelickiego D. Freymarka. Po 1945 roku kościół został przejęty przez katolików. Dla kultu rzymskokatolickiego został poświęcony w dniu 7 grudnia 1947 roku. Świątynia reprezentuje styl późnoklasycystyczny. Składa się z jednej nawy. Jego fasada jest dwukondygnacyjna, trójosiowa, zwieńczona jest trójkątnym naczółkiem i wieżą, wyposażoną w obeliskowy hełm z pozłacanym krzyżem. W ołtarzu głównym jest umieszczony obraz z 1835 roku, który przedstawia Chrystusa i czterech ewangelistów.

– Ratusz wzniesiony w 1813 roku. Pierwszy ratusz w Międzyrzeczu został wzniesiony w 1581 roku na podstawie przywileju Stefana Batorego. Budynek ten spłonął w roku 1666 i w roku 1670 zbudowano nową siedzibę władz miasta. Budowla ta została zniszczona w pożarze w roku 1731. Obecny ratusz został wzniesiony w latach 1743-52 pod kierunkiem Jacoba Kinzla i Jacoba Roestla. W roku 1831 przebudowano wieżę, która wcześniej została zniszczona w pożarze i nadano budowli obecną klasycystyczna formę. W 1924 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku, następna renowacja budynku miała miejsce w latach 90-tych XX wieku. W roku 1994 w zwieńczeniu wieży odnaleziono umieszczoną tam na początku XX wieku puszkę z pieczęciami, dokumentami i zdjęciami dotyczącymi historii miasta. Ratusz w Międzyrzeczu jest klasycystyczną budowlą o dwóch kondygnacjach, wzniesioną na planie prostokąta i nakrytą dachem naczółkowym. Na południowej elewacji wyróżnia się okazała facjata z trzema półkolistymi oknami i oculusem. Wszystkie elewacje są podzielone pilastrami, a pomiędzy kondygnacjami przebiega płaski gzyms. Pośrodku dachu widnieje czworoboczna wieża z tarczami zegarowymi, nakryta strzelistym neogotyckim hełmem z wysokim prześwitem. W niektórych salach zachowały się oryginalne sklepienia krzyżowe i kolebkowe, oraz kolebkowe z lunetami. Codziennie w południe z wieży ratusza odtwarzany jest hejnał miejski. Obecnie budynek jest siedzibą władz miejskich Międzyrzecza.

– Rynek – dawne centrum polityczno-gospodarze miasta. Stanowi go plac o nieregularnym kształcie i wymiarach: 85 × 85 m x 81 × 67 m. W środkowej części zlokalizowany jest budynek ratusza miejskiego oraz fontanna. Z trzech stron otoczony jest zespołami kamienic (północna, zachodnia i południowa pierzeja). W północnej części rynku znajduje się kościół pw. św. Wojciecha, zaś od strony wschodniej przylega do niego skwer, będący śladem zniszczeń miasta przez wojska radzieckie w 1945 roku – do lutego 1945 roku istniał tam szereg najokazalszych kamienic, a w 1806 roku w jednej z nich (kamienicy Jana Jakuba Volmera) nocował Napoleon Bonaparte. Do rynku dochodzą dwie niewielkie ulice: Wesoła i Lipowa, a przecina go ul. Młyńska stanowiąca miejski odcinek drogi wojewódzkiej nr 137. W roku 2002 przeprowadzono gruntowną przebudowę rynku wraz z jego okolicami, na skutek czego część placu – przeznaczona wcześniej na parking – została wyłączona z ruchu kołowego.

– Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, z XIV-XV wieku (brak zdjęć). Jest to jedyny zachowany zabytek sakralnej architektury gotyckiej w mieście. Budowla została wzniesiona w dwóch etapach: korpus świątyni został wybudowany w XIV stuleciu, natomiast prezbiterium z zakrystią, wewnętrzne sklepienie kościoła, oraz szczyty korpusu – powstały w pierwszej połowie XVI wieku. W XVI-XVII wieku świątynia była w posiadaniu luteran. Budowla jest murowana, oskarpowana, posiada szczyty bogato zdobione blendami. Wnętrze kościoła jest halowe, posiada trzy nawy i pięć przęseł. Prezbiterium otrzymało w 1545 roku renesansowy wystrój malarski z fundacji jednego ze starostów międzyrzeckich. Ołtarz główny został wykonany w 1962 roku przez Czesława Woźniaka. W 1965 roku ten sam autor wykonał nową chrzcielnicę. W 1966 roku wykonał również ołtarze boczne św. Jana Chrzciciela oraz ołtarz Pięciu Braci Międzyrzeckich. W tym samym roku zostało odlane w brązie tabernakulum przez Brzezińskiego z Poznania oraz został wykonany relikwiarz przez Tyrana z Poznania. Został również odlane dwa nowe dzwony, na których mieszczą się podobizny Pięciu Braci Międzyrzeckich oraz ich imiona, a z tyłu jest umieszczony napis 966-1966r. W 1962 roku w odsłoniętych oknach zostały umieszczone dwa nowe witraże. Kościół znajduje się przy ul. Świerczewskiego 13.

Międzyrzecz jest położony 18 km na południe od Skwierzyny, przy drodze S-3 do Świebodzina. Zdjęcia wykonano we wrześniu 2022 roku.

  • Zamek

  • Dziedziniec

  • Budynek Starostwa

  • Kościół pw. św. Wojciecha

  • Ratusz i Kościół pw. św. Wojciecha

  • Ratusz - fasada

  • Herb Międzyrzecza

  • Zabudowa Rynku

  • Pięciu Braci Międzyrzeckich