Wieś Stogi na Żuławach została założona w 1562 roku, a trzy lata później została wydzierżawiona osadnikom holenderskim, mennonitom. Mennonici to zwolennicy ruchu religijnego, będącego odłamem anabaptystów, który powstał na terenie Holandii w XVI wieku. Mennonici byli prześladowani, co skłoniło ich do emigracji, do innych państw europejskich. W tym czasie Polska należała do jednego z bardziej tolerancyjnych państw Europy, dlatego też mennonici chętnie się tu osiedlali. Zamieszkiwali oni w głównej mierze teren Żuław, gdzie na osuszonych i żyznych glebach trudnili się rolnictwem, budową kanałów wodnych oraz wiatraków holenderskich. W 1820 roku wieś zamieszkiwało 301 osób z czego aż 202 było wyznania mennonickiego, zaś w 2 połowie XIX wieku Stogi zamieszkiwało 154 katolików i ewangelików oraz 176 mennonitów. Ze względu na dużą liczebność osadników holenderskich w osadzie powstał Dom Modlitwy, a po dziś dzień zachował się cmentarz, założony ok. połowy XVIII wieku, uważany za największy cmentarz mennonicki w Polsce.

Obiekt ma powierzchnię 2,6 ha i jest podzielony na 6 kwater, rozgraniczonych szpalerami drzew. Na terenie cmentarza zachowało się 260 obramowań grobów pojedynczych, podwójnych oraz dziecięcych, a także 78 stel charakterystycznych dla kultury mennonickiej oraz innych nagrobków w formie krzyży, tablic i tumb. Na nagrobkach użyto wielu symboli przyjętych w kulturze religijnej mennonitów. Ostatnie pochówki odbywały się podczas II wojny światowej. Większość, znajdujących się tu stelli zakończonych jest trójkątnym naczółkiem. Bogato zdobione w ornamenty symboliki chrześcijańskiej, które nawiązują do wiary, zmartwychwstania i życia wiecznego oraz elementy roślinne. Do dziś, z inskrypcji zmieszczonych na płycie, możemy dowiedzieć się wielu informacji o zmarłych oraz pełnionych przez nich funkcjach za życia, miejscu ich zamieszkania i liczebności rodziny. Na rewersie steli znajdował się wybrany cytat z Biblii bądź rymowanego epitafium. Po prawej stronie od wejścia znajduje się cippus Abrahama Regiera, starszego gminy, który zakończony jest urną. Cippus jest to nagrobek w formie prostopadłościanu, często zwieńczony wazą lub urną, a czasem wysokim, zwężającym się ku górze obeliskiem. Na końcu cmentarza umieszczonych zostało 5 stel pochodzących ze zlikwidowanego cmentarza w Lasowicach Wielkich.

Stogi są położone 6 km na północny-zachód od Malborka, 3 km na północ (jest drogowskaz) od drogi nr 22 do Tczewa. Cmentarz znajduje się za kościołem (drogowskazy).

Zdjęcia wykonano w maju 2018 roku.

  • Widok ogólny

  • Stelle

  • Cippus