Klasycystyczny pałac Tyszkiewiczów w Warszawie został zbudowany w XVIII wieku dla Ludwika Tyszkiewicza, hetmana polnego litewskiego ożenionego z Konstancją Poniatowską, bratanicą króla Stanisława Augusta. Budowę rezydencji rozpoczęto w 1785 roku według projektu Stanisława Zawadzkiego, a kontynuowano w latach 1786-92 pod kierunkiem Jana Chrystiana Kamsetzera. Architektami byli również: Henryk Marconi i Fryderyk A. Lessel.

Pałac jest trzykondygnacyjną budowlą, wybudowaną w linii istniejącej już zabudowy ulicy, z dwiema elewacjami od Krakowskiego Przedmieścia i placykiem przy kościele Wizytek. Jest cofnięty w głąb posesji z wielkim dziedzińcem ujętym skrzydłami bocznymi. Kamienny balkon od strony ulicy podtrzymywany jest przez cztery figury Atlasów wykutych w 1787 przez Andrzeja Le Bruna. Wzniesiono również oficynę równoległą do pałacu, mieszczącą stajnie i wozownie oraz oranżerię. Zachowała się fasada ozdobiona kartuszem herbowym Potockich z atlantami. Wnętrza pałacu otrzymały bogatą dekorację w modnym w II połowie XVIII wieku stylu pompejańskim, zaprojektowaną przez Kamsetzera, a wykonaną przez włoskich sztukatorów: Giuseppe Amadio i Paolo Casasopra. Dziś oglądać można odtworzone i częściowo zachowane wnętrza na I piętrze: Salę Bilardową, Łazienkę (przebudowaną po II wojnie na korytarz w skrzydle północnym), Salę Stołową i Salę Gościnną. Na uwagę zasługuje także zachowany częściowo w stanie oryginalnym, klasycystyczny hol wejściowy ozdobiony piaskowcem.

Na przełomie XVIII i XIX wieku właściciele przebywając poza granicami wynajmowali go dygnitarzom i wojskowym. W 1820 pałac stał się siedzibą i wyłączną własnością Anny z Tyszkiewiczów po jej rozwodzie z Aleksandrem Potockim. W 1840 pałac zakupił od matki syn z pierwszego małżeństwa, August Potocki, i odtąd w ręku Potockich pozostawał on do 1923. W 1923 pałac zakupił Bank Gospodarstwa Krajowego, i ulokowano tu Polską Akademię Literatury oraz zbiory starodruków Biblioteki Narodowej. Pałac szczęśliwie przetrwał okres kampanii wrześniowej. Po upadku Powstania Warszawskiego został on celowo zbombardowany przez wojska niemieckie pociskami zapalającymi. Zniszczeniu uległa cała stolarka z XVIII i XIX wieku (drzwi, mozaiki podłogowe, stropy, panele ścienne, schody), a także bezcenne XVIII-wieczne stiuki w stylu pompejańskim, będące jednymi z najcenniejszych zabytków warszawskiego klasycyzmu pałacowego. Po zniszczeniach wojennych pałac odbudowano w latach 1949-56 według projektu Jana Dąbrowskiego, jedynie częściowo przywracając wnętrzom ich dawny wygląd. Obecnie w pałacu mieszczą się niektóre wydziały Uniwersytetu Warszawskiego.

Pałac Tyszkiewiczów znajduje się przy ul. Krakowskie Przedmieście 32.

Zdjęcia wykonano w maju 2018 roku.

  • Elewacja od Krakowskiego Przedmieścia

  • Kartusz herbowy Potockich w attyce

  • Balkon podtrzymywany przez Atlasów

  • Balkon podtrzymywany przez Atlasów

  • Kartusz herbowy Potockich

  • Narożnik pałacu

  • Elewacja od placu przed kościołem Wizytek

  • Panoplia w elewacji bocznej