Pod koniec XV wieku Choroszcz stała się własnością wojewody Iwana Chodkiewicza. W 1506 roku Aleksander Chodkiewicz nadał majątek klasztorowi w Supraślu.  W 1507 roku Choroszcz otrzymała od króla Zygmunta I prawa miejskie z obowiązkiem dostarczania drużyny zbrojnej na wypadek wojny. W 1533 roku Choroszcz powróciła do Chodkiewiczów. W 1587 roku Anna Chodkiewiczówna wniosła w posagu dobra choroskie Pawłowi Pacowi. Ich spadkobiercą był Mikołaj Stefan Pac, wojewoda trocki i przyszły biskup wileński, który sprowadził w 1654 do do miasta zakon dominikanów. Życie miasta w XVI i XVII wieku zapewne koncentrowało się w centrum, wokół rynku. Tu znajdował się kościół, klasztor, cerkiew i dwór Chodkiewiczów, w którym mógł również rezydować biskup wileński Stefan Mikołaj Pac. Wiek XVII zapisał się tragicznie w historii kraju – wojny, epidemie i pożary nie ominęły Choroszczy. Pożar w 1683 roku doszczętnie zniszczył miasto – spłonęło 600 domów, klasztor, kościół i cerkiew. W 1703 roku Choroszcz wraz z przyległymi wsiami została odkupiona przez Stefana Mikołaja Branickiego z rąk generała Jerzego Mniszcha. Do upadku miasta przyczynił się kolejny pożar w 1707 roku. W 1709 roku dobra przeszły na własność hetmana Jana Klemensa Branickiego, który wybudował tu letnią rezydencję. Obok budowanego z rozmachem zespołu Branicki ufundował murowany barokowy kościół z klasztorem dominikanów. Po III rozbiorze Choroszcz znalazła się w zaborze pruskim, a po pokoju w Tylży w 1807 roku weszła do zaboru rosyjskiego. Po śmierci księżnej Branickiej dobra w części nabyła rodzina Komarów, a część włączono do posiadłości Potockich, którzy wkrótce sprzedali je Tadeuszowi Mostowskiemu. W 1839 roku w ramach restrykcji za udział w powstaniu listopadowym uległ kasacji Zakon Dominikanów. Po powstaniu styczniowym w murach klasztoru znalazła się rosyjska szkoła, zamieszkiwał tu także proboszcz parafii prawosławnej. W 1865 rozebrano drewnianą cerkiew. Nową (istniejącą obecnie) wyświęcono w 1878 roku. W latach 1939-41 Choroszcz była okupowana przez Rosjan, a następnie przez Niemców.  Lata powojenne przyniosły Choroszczy odbudowę. Atrakcjami miasta są obecnie:

– letnia rezydencja Branickich, w której znajduje się obecnie Muzeum Wnętrz Pałacowych (osobny artykuł).

– Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana i klasztor Dominikanów. Dominikanie przybyli do Choroszczy w 1654 roku, sprowadzeni przez Mikołaja Stefana Paca herbu Gozdawa. Obecny, późnobarokowy kosciół został zbudowany w latach 1753-56, z fundacji Jana Klemensa Branickiego, według projektu architekta Jana Henryka Klemma. Jest to budowla jednonawowa o sklepieniu kolebkowym (w zakrystii i kruchcie zachodniej – występuje sklepienie krzyżowe). Świątynia posiada także kwadratową wieżę zwieńczoną barokowym hełmem. Wystrój wnętrza budowli ma charakter rokokowy. Dominikanie sprawowali opiekę nad tutejszym sanktuarium Matki Bożej i prowadzili przyklasztorną szkołę. Obchodzony przez nich doroczny odpust na św. Dominika stał się przyczyną organizowania równolegle corocznego jarmarku w należącym wówczas do Wielkiego Księstwa Litewskiego mieście. Szacuje się, że do czasu zamknięcia w 1832 roku klasztoru przez władze carskie w ramach represji za udział choroszczan w powstaniu listopadowym, odbyło się maksymalnie 177-178 jarmarków.  W 1938 roku świątynia uległa pożarowi  i w latacj 1941-44 została kompletnie zniszczona, odbudowano ją odpiero po 1945 roku. Z prawej strony do kościoła przylega trzyskrzydłowy klasztor, zbudowany w 1763 roku, oraz kostnica (kaplica) i ogrodzenie pochodzące z tego samego okresu. Z lewej strony stoi plebania.

– Prawosławna cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej. Świątynię w stylu rosyjskiego neobizantyzmu wzniesiono w 1878 roku na miejscu starszej, drewnianej budowli. Orientowany obiekt wzniesiony został na planie krzyża greckiego. Nad skrzyżowaniem transeptu z nawą wznosi się niewielka sygnaturka, która wraz z czterema sąsiednimi wieżyczkami i krzyżami na ich szczycie, symbolizuje Jezusa Chrystusa i czterech Ewangelistów. Od północy przylega trzykondygnacyja dzwonnica, u dołu czworoboczna, na górze ośmiokątna, zwieńczona hełmem z cebulastą kopułką z prawosławnym krzyżem. Obiekt dekorują liczne gzymsy i pilastry charakterystyczne dla architektury neoklasycyzmu. Wewnątrz cerkwi znajduje się ikonostas zawierający zabytkowe ikony. W królewskich wrotach ikonostasu mieszczą się cztery tonda z wizerunkami Ewangelistów, piąte zaś przedstawia scenę Zwiastowania. Nad wrotami umieszczona jest Poczajowska Ikona Matki Bożej, która jest specjalnie opuszczana celem umożliwienia adoracji obrazu przez wiernych. Wnętrza świątyni zdobią unikatowe freski przedstawiające sceny biblijne oraz postaci świętych. Niestety cerkiew była zamknięta. Świątynia mieści się przy ulicy Lipowej 1, 200 metrów na północ od Rynku.

Choroszcz jest położona 12 km na zachód od Białegostoku, po południowej stronie drogi S8.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2020 roku.

  • Rynek i kościół dominikanów

  • Rynek

  • Rynek

  • Letni pałac Branickich

  • Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana

  • Klasztor

  • Plebania

  • Nawa główna

  • Ołtarz główny

  • Cerkiew Opieki Matki Bożej

  • Widok z Rynku