Eklektyczny pałac o cechach romantycznych w Gaju Małym składa z parterowego dworku, o mansardowym dachu, zbudowanego w 1803 roku dla generała Filipa Raczyńskiego i piętrowego pałacu wzniesionego w 1845 roku przez syna Filipa, Atanazego Raczyńskiego. Przebudowa z roku 1861 połączyła obydwa budynki budynkiem galerii portretów rodzinnych i  trzykondygnacyjną wieżą bramną. W latach 186265 dodano wschodnią cylindryczną basztę narożną. Do dekoracji elewacji, ujednoliconej w latach 1862-65, użyto form neogotyckich i neorokokowych. Pałac kryty dachem czterospadowym posiada taras na południowej fasadzie. W niszach elewacji galerii znajdują się kopie rzeźb antycznych: Dionizosa, Kory i Heraklesa, a nad bramą przejazdową ustawiono rzeźbę przedstawiającą Apolla. Całość jest otoczona parkiem krajobrazowym o powierzchni 5,5 ha z początku XIX wieku, z aleją lipową, a wokół parku biegnie aleja grabowa. Obecnie pałac i park są w znacznym stopniu zdewastowane. W pałacu, w najmłodszej jego części mieści się kaplica z rokokowym ołtarzem z 1759, pozostała część budowli jest opuszczona i ulega dewastacji.

Majątek do II wojny światowej pozostawał w rękach rodziny Raczyńskich. Od 1845 roku był siedzibą ordynacji obrzyckiej powołanej do życia w 1825 roku przez Atanazego Raczyńskiego, brata Edwarda I Raczyńskiego z Rogalina. Po II wojnie światowej gospodarzył w majątku PGR. Obecnie majątek jest w trakcie rewaloryzacji, która zakłada przywrócenie jego dawnej świetności z uwzględnieniem współczesnych wymagań.

Gaj Mały jest położony 4,5 km na północ od Szamotuł, przy drodze nr 185 do Obrzycka. Pałac znajduje się w północnej części wsi, po zachodniej stronie drogi.

Zdjęcia wykonano w kwietniu 2018 roku.

  • Widok od bramy wjazdowej

  • Widok od bramy wjazdowej

  • Obramienie okna

  • Rzeźby w ścianie kaplicy

  • Z lewej kaplica

  • Wejście do kaplicy

  • Pałac - z lewej brama

  • Elewacja frontowa pałacu

  • Wieżyczka

  • Z lewej pałac a z prawej kaplica