Barokowy dwór w Królewskiej Dolinie został zbudowany w połowie XVII wieku z inicjatywy znanego gdańskiego filantropa, piwowara i kupca Zachariasza Zappio. Dwór został wzniesiony na dwustuhektarowej działce, jako letnia rezydencja i otoczono go ogrodem. W 1677 roku gościem Zachariasza był król Jan III Sobieski. Na pamiątkę tej wizyty dolina przy potoku suchanińskim została nazwana Królewską Doliną, a potok – Królewskim Potokiem. Tereny te należały niegdyś do wsi Suchanino. Dziś Królewska Dolina rozciąga się wzdłuż obecnej ulicy Sobieskiego. W 1680 roku, po śmierci założyciela rezydencji kolejni jej właściciele przekształcali regularny dotąd ogród w park o układzie tarasowym. W północnej jego części znajdował się dom ogrodnika oraz dwa budynki gospodarcze. Ozdobą parku były trzy stawy, efektowny wodospad na skarpie, fontanna i altanka na wzgórzu przypominająca wyglądem świątynię. Najosobliwszą budowlą była tzw. lodownia w formie groty. Ponad grotą była usypana z ziemi schodkowa piramida, z której rozpościerał się rozległy widok na Zatokę Gdańską i Półwysep Helski. W 1692 roku dwór przeszedł w ręce Jana Wilsona zięcia Zachariasza Zappio, kolejnymi zaś gospodarzami posiadłości byli Wilhelm Lumsdal i Balzer Hagemeister. Drugim polskim królem, którego tu goszczono, był w roku 1717 August II Mocny. Około roku 1760 posiadłość należała do rodziny Tymf, później zaś gospodarzami byli kolejno Salomon Elstorf, rodzina Soermann, a w wieku XIX Heidfeld Genschow oraz Martinowie. Pod koniec XIX stulecia, zapewne w związku z leczniczymi właściwościami bijącego wciąż z ziemi cudownego zdroju, posiadłość została zakupiona za kwotę 60 tysięcy marek, a w pałacu urządzono Zakład dla Ociemniałych funkcjonujący do 1945 roku.

Dworek Zappiów w dobrym stanie przetrwał obie wojny światowe. Po wojnie dworek zamieszkały uprzednio przez zakładowych nauczycieli, został zajęty przez wiceprezydenta Gdańska Tretjakowskiego, który kazał zniszczyć znajdującą się w parku kapliczkę. Wkrótce pożegnał się z zabytkowym dworkiem, w którym urządzono istniejące do dziś przedszkole.

Obecnie jest to dwukondygnacyjna, wolno stojąca budowla wzniesiona z cegły na planie prostokąta, nakryta dachem czterospadowym. W elewacji frontowej znajduje się taras na wysokości pierwszego piętra wsparty na dwóch drewnianych kolumnach jońskich. Przetrwały też elementy dawnego wystroju wnętrz: drzwi, sztukateria na suficie, jasny rokokowy piec kaflowy z datą 1742 – przeniesiony przez Zecha z IV Dworu na Polankach, zabytkowy kominek, dwa plafony i klasycystyczne boazerie. Wielokrotnie przebudowywany dworek w niczym nie przypomina swego barokowego pierwowzoru. O ile kondycja budynku jest niezła, to otaczający go park popada, niestety, w coraz większą ruinę.

Dwór jest położony przy ul. Sobieskiego.

Zdjęcia wykonano w lutym 2011 roku.

  • Elewacja frontowa

  • Balkon nad wejściem

  • Elewacja tylna

  • Widok znad stawu

  • Widok znad stawu