Pierwsza wzmianka o wieży mieszkalnej rodu Pałuków pochodzi z 1383 roku. Dokładna data budowy wieży o wymiarach 11 x 16,6 m nie jest znana.

         Pierwotnie była ona otoczona drewnianymi budynkami, urządzeniami obronnymi oraz fosą. W końcu lat 60-tych XV wieku zamek przeszedł w ręce Grudzińskich i zapewne został przez nich rozbudowany. Dziedziniec otoczono ceglanym murem obronnym z basztą w północno-zachodnim narożniku i bramą wjazdową w kurtynie zachodniej. Na początku XVII wieku warownia stała się własnością Smoguleckich. Po zniszczeniach w czasie najazdu szwedzkiego w roku 1656, zamek został odbudowany i znajdował się w rękach między innymi: Flemmingów, Przebendowskich i Mielżyńskich. W pierwszej połowie XIX wieku, gdy należał do Czarneckich, został ostatecznie opuszczony. Do dzisiaj zachował się główny budynek mieszkalny otoczony od północy murem obronnym, oraz ruiną bramy wjazdowej i baszty od zachodu.

         Gołańcz leży 20 km na północ od Wągrowca i 30 km na wschód od Chodzieży przy drodze nr 193. Ruiny znajdują się na wschód od miasteczka na północnym brzegu jeziora Smolary. Za kościołem należy iść brzegiem jeziora.

         Zdjęcia wykonano w lipcu 2005 roku