Klasztor Przemienienia Pańskiego (gr. Megalo Meteoro; Moni Megalu Meteoru; Metamorfosis) jest najstarszym i największym monastyrem wchodzący w skład kompleksu klasztornego Meteorów. Klasztor został założony około 1340 roku przez św. Atanazego na najwyższej i najbardziej wysuniętej skale Meteorów, szczycie Szerokiej Skały (Plathilithos; 613 m n.p.m.) Jako jeden z niewielu, klasztor był zamieszkały przez cały okres swego istnienia i pełni swe funkcje do chwili obecnej Do 1923 roku do monastyru można było się dostać tylko po sznurowej drabinie, lub w siatce podciąganej na linie kołowrotem. Obecnie prowadzi doń mostek nad przepaścią, korytarz wykuty w skale i 115 wykutych w skale schodów. Jego przełożonemu od 1940 roku podlegają wszystkie pozostałe klasztory meteorskie, tutaj przechowuje się najwięcej dokumentów i relikwii. Na przełomie XX i XXI stulecia wszystkie zabudowania monastyru poddano gruntownej renowacji: zmodernizowano cele mnichów i zaplecze, zrekonstruowano dawne hospicjum i urządzono w nim muzeum sakralno-historyczne oraz oczyszczono freski w katolikonie.

Do najważniejszych zabytków monastyru, które zostały udostępnione do zwiedzania, zaliczają się: cerkiew (katolikon) Przemienienia Pańskiego, wieża z balkonem, ossuarium i refektarz. Katolikon pw Przemienienia Pańskiego wybudowana według typu athoskiego, wzbogacona bizantyjską polichromią w 1483 roku, pochodzi z 1388 roku, przy czym część prezbiterium z 1545 roku, a główna część i przedsionek z około 1552 roku. Budowla powstała w trzech fazach. Jako pierwsza została wzniesiona niewielka świątynia pw. św. Atanazego z połowy XIV wieku, następnie, pod koniec tego wieku, rozbudował ją i ozdobił freskami Joazaf. Ostatnia przebudowa miała miejsce w połowie XVI wieku, dodano wówczas nawę i narteks. W jej wyniku świątynia uzyskała trójkonchowo-prostokątny plan z absydami po bokach nawy i dwunastokątną kopułą wspartą na czterech kolumnach. Przestronny narteks ma cztery kolumny i sklepienie krzyżowe. Od północnej strony wzdłuż ściany biegnie kryta galeria. Cała świątynia pokryta jest malowidłami o bogatej treści i stylistyce. Najstarsze freski z 1483 roku widnieją na ścianach sanktuarium i w kopule, zaś malowidła w nawie i narteksie pochodzą z 1552 roku. Wśród fresków znajdują się obrazy Bogurodzica Tronująca, Trzej Mędrcy i sceny Męki Chrystusa. W nawie wymalowano chyba całą historię życia Chrystusa od Narodzenia po spotkanie z Tomaszem oraz liczne postaci świętych. Najbardziej charakterystyczne i wartościowe to Chrystus Pantokrator w kopule głównej oraz Przemienienie, Wskrzeszenie Łazarza, Wjazd do Jerozolimy, Ostatnia Wieczerza, Ukrzyżowanie, Zstąpienie do Otchłani, Zaśnięcie Matki Bożej (w górnych partiach ścian) oraz wizerunki założycieli monastyru, świętych Atanazego i Joazafa. Narteks pokrywają sceny męczeństw oraz, na ścianie południowej, pełnowymiarowe wizerunki tych świętych, trzymających zbudowany przez siebie katolikon. Wystroju świątyni dopełniają: rzeźbiony ikonostas z XVIII wieku, tron biskupi z XVII wieku inkrustowany macicą perłową, bogato zdobione inkrustowane pulpity oraz ikony.

Wieża wyciągowa z balkonem wzniesiona 1520 roku, na którą niegdyś mnisi byli wciągani przy pomocy sieci, aby dostać się do monastyru. Mieści się w niej obecnie muzeum, w którym są eksponowane stare naczynia i narzędzia pracy oraz stary sprzęt gospodarczy używany niegdyś w klasztorze.

Ossuarium (kaplica czaszek) – pomieszczenie, w którym przechowywane są kości zmarłych. We wnętrzu, na drewnianych regałach, spoczywają równo poukładane czaszki dawnych ihumenów.

Refektarz o wymiarach 35 x 12 m ze stropem wspartym na pięciu kolumnach i surowych kamiennych ścianach zbudowano w z 1557 roku. W refektarzu obecnie jest muzeum, posiadające w swych zbiorach stare miedziane, gliniane i drewniane przybory kuchenne. Prezentowane są również długie, nakryte starymi zastawami stoły. W absydzie naprzeciw wejścia widnieje stół przeznaczony dla ihumena oraz pulpit pod Pismo Święte, czytywane przez lektora podczas posiłków.

W pomieszczeniach pod refektarzem urządzono muzeum historyczne pełne dokumentalnych fotografii oraz pamiątek związanych z walkami niepodległościowymi Greków. Na tyłach refektarza, w niedawno zrekonstruowanym budynku hospicjum, działa muzeum sztuki sakralnej, zawierające ikony, iluminowane manuskrypty, rzeźbione krucyfiksy, relikwiarze i artystycznie haftowane całuny liturgiczne. Salka na niższym poziomie, na prawo od wejścia, poświęcona jest tzw. postbizantyjskim świętym i upamiętnia męczenników wiary, czyli duchownych prawosławnych, zamęczonych przez Turków. Obok malowideł przedstawiających męczeńską śmierć znajdują się żywoty świątobliwych mężów.

Biblioteka Wielkiego Meteora zawiera 640 ręcznie pisanych kodeksów o wielkim znaczeniu literackim, złote encykliki, dokumenty patriarchów i różne pisma o dużym znaczeniu historycznym, a także rzadkie wydawnictwa (XV–XIX wiek), przenośne późnobizantyjskie ikony (XIV–XV wiek), stare rękodzieła, w tym rzeźby w drewnie, szaty haftowane złotem, utensylia. Oprócz powyższych obiektów na terenie monastyru znajdują się jeszcze, nie udostępnione do zwiedzania: szpital-dom starców z 1572 roku oraz kaplice pod wezwaniem – Matki Bożej z XIV wieku, św. Jana Chrzciciela z XVII wieku, Świętych Konstantyna i Heleny z 1789 roku.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2015 roku.

  • Widok ogólny - w środku wieża wyciągowa

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego - zdjęcie wykonano z autokaru

  • Klasztor Przemienienia Pańskiego - zdjęcie wykonano z autokaru

Dodałem zdjęcia które pochodzą z filmu nagranego kamerą VHS w sierpniu 1996 roku. Niestety ich jakość pozostawia wiele do życzenia, ale chciałem je wykorzystać.

  • Wieża wyciągowa

  • Czaszki zmarłych mnichów

  • Herb Bizancjum

  • Kiedyś tylko tak można się tu było dostać

  • Widok na klasztor Roussanou

  • W dole Kalambaka