Pierwotne, barokowe założenie w Karżniczce wybudowano w XVIII wieku z fundacji rodu von Puttkamerów, na wyspie w rozlewisku rzeki Charstnicy jako zamek wodny.

Unikatowy zabytek był usytuowany na wyspie o czworobocznym kształcie, z trzech stron otoczony sztuczną fosą z czwartej, południowej – jeziorem. W pierwszej połowie XIX wieku zamek w wyniku przebudowy zyskał cechy barokowego pałacu. Powstał wówczas nowy dom mieszkalny (obecnie korpus główny). Za czasów Wilhelma von Puttkamera pałac został ponownie znacząco powiększony i rozbudowany. Około 1828 roku wybudował on skrzydło boczne pałacu od strony północnej. Obecne, dwukondygnacyjne, podpiwniczone założenie składa się z korpusu głównego i wysuniętych symetrycznie skrzydeł okalających podjazd. W prawym skrzydle w dachu usytuowano czworoboczną wieżyczką zegarową z latarnią. Nad głównym wejściem widnieje „Rybogryf” – herb rodowy Puttkamerów. Wewnątrz budynku znajdował się duży hol główny, przechodzący w reprezentacyjną klatkę schodową. Obok holu usytuowana była duża sala balowa, podzielona później na dwie kondygnacje, ozdobiona oryginalnymi sztukateriami. W pałacu zachował się jeszcze oryginalny wystrój – stolarka okienna, drzwiowa, balustrady, kolumny, zabytkowa drewniana boazeria, terakotowe podłogi oraz ręcznie wykonane kafle. Obok pałacu zachowały się XIX-wieczne budynki gospodarcze: dworski czworak, spichlerz, murowana gorzelnia i magazyn. Dookoła głównego budynku znajduje się wypełniona wodą fosa, a za nią, obecnie mocno zdewastowany, XVIII-wieczny park dworski.

Pierwszym z rodu właścicielem Karżniczki był Georg Lorenz von Puttkamer, który kupił majątek w 1686 roku. W tym czasie istniała już część pałacu (obecnie tworzy ona skrzydło południowe). Przez ponad 8 generacji mieszkańców, na przestrzeni 259 lat Karżniczka i leżący obok majątek Benzin do 1945 roku pozostawały w rękach Puttkamerów. Po II wojnie światowej Karżniczką zarządzali Rosjanie – mieściła się tutaj siedziba NKWD. Dopiero w październiku 1951 roku Karżniczka została przekazana przez Rosjan władzom polskim. Od 1951 roku mieścił się w pałacu ośrodek wypoczynkowy. Potem był siedzibą szkoły, a później ośrodka doradztwa rolniczego. W latach 90-tych XX wieku stał się własnością gminy Damnica, która sprzedała zaby­tek. Pałac przechodził z rąk do rąk, a kolejni właściciele wywozili z niego wyposażenie oraz wycinali drzewa z parku. Obecnie po pałacu Puttkamerów w Karżniczce zostały zgliszcza. Trzy lata temu, w nocy z 3 na 4 listopada 2009 roku, gdy właścicielem nieruchomości była spółka Nex-Bud, pałac spłonął, a w 2012 roku ogień strawił ocalałą wieżę zegarową. Wiele elementów wystroju nie uległo jeszcze zniszczeniu, jednak piękny i unikatowy karżnicki pałac Puttkamerów jest dziś w dramatycznym stanie i od zniszczenia zapewne już go nic nie uratuje.

Karżniczka jest położona 13 km na wschód od Słupska, 3,5 km na północ od drogi nr 6 do Lęborka, przy lokalnej drodze do Damnicy.

Zdjęcia wykonano w maju 2014 roku.

  • Fosa okalająca założenie

  • Korpus główny

  • Kartusz herbowy Puttkamerów

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny korpusu

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny wnętrza

  • Ruiny skrzydła

  • Ruiny wnętrza

  • Ruiny wnętrza