Pierwotny, murowany zamek w Pakości został zbudowany prawdopodobnie po 1325 roku, kiedy to dobra zostały własnością Leszczyców. Pośród nadrzecznych bagien Noteci wzniesiono ceglane mury obwodowe na planie kwadratu o wymiarach 30 m, posadowione na kamiennym fundamencie wsparte w narożach skarpami, obejmujące całkowicie drewnianą zabudowę wewnętrzną. Pierwszej rozbudowy dokonano jeszcze przed końcem XIV wieku, kiedy to wzniesiono murowane skrzydła przy murze południowym i wschodnim. W pierwszej połowie XV wieku z inicjatywy ówczesnego właściciela zamku Tomasza z Kościelca piastującego urząd starosty generalnego Wielkopolski przystąpiono do rozbudowy obiektu. Przed licem muru zachodniego wzniesiono wieżę bramną wspartą przyporami. Posiadała ona zwodzony most, przez który prowadził wjazd na zamkowy dziedziniec. Warownia była otoczona nawodnioną fosą. Podczas kolejnej rozbudowy, w drugiej połowie XV wieku, dostawiono skrzydło zachodnie, a w XVI wieku do zewnętrznej ściany północnego muru dostawiono pałac.

         W roku 1610 właścicielami miasta i zamku zostają Michał Zygmunt i Paweł Działyńscy, którzy od 1628 roku, za namową księdza Alberta (lub Adalberta – Wojciecha) Kęsickiego, zaczęli zakładać tu kalwarię poświęconej kultowi Męki Pańskiej. Szybko rosnący kult miejsca i coraz większe rzesze pielgrzymów sprawiają że w roku 1631 Działyńscy za zgodą prymasa Macieja Lubieńskiego sprowadzają do Pakości ojców reformatów. Siedzibą konwentu zakonu staje się podarowany im na własność zamek. W jednym z zamkowych skrzydeł urządzony zostaje kościół pw. św. Bonawentury natomiast reszta zabudowań zostaje przebudowana na klasztor. Przebudowa przebiegała etapami, a zakończyła się w 1680 roku, kiedy rozebrano pałac z XVI wieku. W 1671 roku sprowadzono do Pakości relikwie Krzyża Świętego. Przeprowadzone w następnych latach kolejne przebudowy pozbawiły obiekt cech obronnych. W roku 1837 władze pruskie dokonują kasaty konwentu. Ojcowie franciszkanie powracają do klasztoru dopiero w roku 1971. Przeprowadzony wówczas remont spowodował zniszczenie wielu ukrytych w klasztornych murach reliktów gotyckich. Obecnie najlepiej zachowaną pozostałością średniowiecznego zamku jest wieża bramna przekształcona w kościelna kaplicę.

         Pakość jest położona 11,5 km na zachód od Inowrocławia, przy drodze nr 251 do Barcian. Zamek – klasztor znajduje się w centrum miasteczka, tuż przy drodze, po jej północnej stronie.

         Zdjęcia wykonano w maju 2012 roku.

  • Baszta bramna przebudowana na kaplicę

  • Elewacja północna

  • Elewacja południowa

  • Klasztor

  • Klasztor

  • Nawa główna

  • Mapa kalwarii

  • Kapliczka kalwaryjska