Murowany kościół pw. św. Wawrzyńca został zbudowany w połowie XIV wieku.  W jej pobliżu dawniej znajdował się pruski gród znany pod nazwą Pelten. Jordan, przedstawiciel kapituły warmińskiej, wybudował w tym miejscu obronny zamek z drewna. Zamek ten był ważny ze względu na fakt, iż był usytuowany na szlaku wiodącym do Pieniężna. Świątynię zniszczono w czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1410 roku. Udało się wówczas ocalić nieliczne elementy wyposażenia dawnej świątyni, takie jak chrzcielnica. Obecna świątynia zbudowana została pod koniec XV lub na początku XVI wieku. Wskazuje na to zachowanie form późnogotyckich oraz data „1521” zamieszczona w jednej z blend szczytu zakrystii. Data świadczy zapewne o zakończenia jednego z etapu budowy kościoła. Uroczystej konsekracji dokonał w 1581 roku, zasłużony dla Warmii biskup, Marcin Kromer. Obiekt był kilkakrotnie odnawiany i przebudowywany.

Ołtarz główny kościoła pochodzi z końca XVII wieku. Wedle opinii znawców powstał w Królewcu przez warsztat Izaaka Rygi, z obrazem Koronacja Marii autorstwa Petera Kolberga z ok. 1700 i tabernakulum z 1750 roku. Zarówno ambona, jak i krucyfiks pochodzą z XVIII wieku. Wykonano je w stylu barokowym. W 1697 roku powstały ołtarze boczne z namalowaną przez Petera Kolberga „Ostatnią Wieczerza” z 1702 roku. Z 1732 roku pochodzi późnobarokowa ambona, konfesjonały i barokowy krucyfiks. Chór muzyczny pochodzi z początku XIX wieku. W roku 1801 świątynię przedłużono ku zachodowi i dobudowano obecną wieżę. Wieża kościelna posiada zabytkowy mechanizm zegarowy. W kościele znajdowało się renesansowe epitafium proboszcza Szymona Arnolda zmarłego w 1674 roku. Na przyporze wschodniej znajduje się jeden z nielicznych zachowanych na Warmii i Mazurach zegar słoneczny z XVIII wieku. Upływający czas i brak remontów spowodował wielkie zniszczenia w konstrukcji kościoła pw. św. Wawrzyńca w Plutach. Pękające ściany, osypująca się elewacja, brakujące i uszkodzone spoiwa bloków kamiennych w niższej partii kościoła i pokrycie dachowe wymagały interwencji budowlano – konserwatorskiej. Parę lat temu kościół poddany został najpilniejszym pracom zabezpieczającym i konserwatorskim.

Pluty są położone około 10 km na wschód od Pieniężna, przy drodze nr 512 do Górowa Iławeckiego.

Zdjęcia wykonano w kwietniu 2023 roku.

  • Widok od drogi

  • Kamienna chrzcielnica

  • Ambona

  • Blenda z datą budowy