Gotycki, murowany zamek w Łucku został wzniesiony z fundacji litewskiego księcia Lubarta, na miejscu starszego, drewnianego założenia. Po śmierci Lubarta dokonano zasadniczej rozbudowy warowni z inicjatywy księcia Witolda w latach 1392-1430 i następnie Świdrygiełły w latach 1430-32. Wtedy też zbudowano dwie kolejne wieże i zamknięto murowany obwód obronny. Największa warownia na Wołyniu otrzymała plan nieregularnego trójkąta, rozłożonego na wysokim wzgórzu oblanym wodami Styru i Głuszcza, które wylewając na wiosnę czyniły ją całkowicie niedostępną. W rogach trójkąta stały trzy narożne baszty połączone murem obwodowym wysokim na blisko 10 metrów. Wejście na dziedziniec wiedzie przez kamienny most nad suchą obecnie fosą i basztę bramną, zwaną również basztą Lubarta. W południowo-wschodnim narożniku dziedzińca wznosi się baszta Styrowa, nazywana też basztą Świdrygiełły. W trzecim narożniku stoi znacznie niższa baszta Władycza, w której obecnie mieści się ekspozycja arsenału zamkowego oraz muzeum dzwonów. Pomiędzy basztą bramną a Styrową stał niegdyś pałac książęcy, a kiedy ten spłonął, wybudowano tu szlachecki dwór, mieszczący obecnie Muzeum Sztuki z obrazami m.in. Józefa Brandta, Juliana Fałata, Piotra Michałowskiego i Januarego Suchodolskiego. Na środku dziedzińca stała niegdyś staroruska soborowa cerkiew pw. Iwana Bohosłowa (Jana Ewangelisty), która nie przetrwała do naszych czasów. Na jej fundamentach postawiono pawilon, w którym można zobaczyć odkopane przez archeologów pozostałości świątyni. Do zamku górnego przylegał niegdyś zamek dolny, również otoczony fosą oraz wałami i murami z siedmioma basztami.

W 1429 roku na zamku w Łucku odbył się trwający 13 tygodni zjazd monarchów europejskich. Wśród obecnych w Łucku władców byli: wielki książę litewski – Witold, król Polski Władysław II Jagiełło z królową Zofią, król niemiecki – Zygmunt Luksemburski z żoną, król duński – Eryk VII, wielki książę moskiewski – Wasyl Wasyliewicz (wnuk Witolda), wielki mistrz zakonu krzyżackiego – Russdorff, wielki mistrz kawalerów mieczowych – Zygfryd, legat papieski, metropolita kijowski i całej Rusi – Focjusz, chanowie Tatarów perekopskich i zawołżańskich, hospodar Wołoszczyzny, książęta mazowieccy, pomorscy, śląscy, twerscy i odojewscy i posłowie cesarza bizantyjskiego Jana VIII Paleologa. Przedmiotem obrad był projekt obrony przeciwko grożącej Europie potędze Imperium Osmańskiego i sprawa koronacji Witolda.

W 1431 roku, po śmierci Witolda, w zamku łuckim przed wojskami polskimi Władysława Jagiełły obronił się skutecznie książę Świdrygiełło. W następnych latach Świdrygiełło prawdopodobnie wyremontował zamek po zniszczeniach z czasów oblężenia. Po przegranej wojnie domowej, Świdrygiełło w 1437 roku przekazał Łuck Królestwu Polskiemu. Było to ówcześnie znaczące centrum administracji, siedziba lokalnych władz świeckich i duchownych oraz miejsce obrad sejmików szlachty wołyńskiej i sądów. W XVI wieku wieżę bramną nadbudowano o dwa piętra. Na początku XVII wieku zamek ozdobiono w stylu renesansowym, dodając m.in. attyki na wieży bramnej. Mieściło się w niej archiwum województwa wołyńskiego. W 1775 roku biskup unicki Stefan Lubieniecki rozebrał starą zrujnowaną cerkiew zamkową św. Jana Teologa, która stała wewnątrz obwodu murów obronnych. Na jej miejscu rozpoczęto budowę fundamentów nowej cerkwi, ale w jej ukończeniu przeszkodziły rozbiory. W 1807 roku na dziedzińcu zbudowano klasycystyczny Dom Władyków, z przeznaczeniem na siedzibę biskupa unickiego, a po 1826 roku na skarbiec powiatowy. W czasach ZSRR zamek poddano renowacji w latach 1970-77. W latach 1984-86 przeprowadzono na zamku wykopaliska archeologiczne.

Z zamku zachował się prawie pełny obieg murów obronnych (częściowo rekonstruowanych) wraz z trzema wieżami. Wewnątrz muru rozciąga się obecnie prawie niezabudowany pusty plac. Na nim stoi mały klasycystyczny Dom Władyków, dziś Muzeum Książki. Większy budynek, Dom Szlachecki przy murach, jest dziś siedzibą muzeum malarstwa. W centralnej części placu, pod przykryciem, jest ekspozycja ukazująca odsłonięte pozostałości cerkwi św. Jana Teologa z początków twierdzy.  Całość usytuowana jest na niewielkim wzniesieniu nad zakolem doliny rzeki Styr (obecnie koryto rzeki jest odsunięte od wzgórza). Zamek jest obecnie muzeum państwowym.

Zamek znajduje się w centrum miasta, tuż obok katedry. Łuck jest położony 140 km na północny-wschód od Lwowa, przy skrzyżowaniu dróg H17, H22 i M19.

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2017 roku.

  • Wieża bramna - Lubarta

  • Mostek nad dawną fosą

  • Attyka wieży bramnej

  • Kurtyna północna

  • W głębi baszta Władycza

  • Dziedziniec i kurtyna zachodnia

  • W głębi Dom i Baszta Władycza

  • Studnia i kurtyna północna

  • Dziedziniec - pawilon kryjący fundamenty cerkwi

  • Baszta Styrowa i kurtyna południowa

  • Baszta Władycza

  • Kurtyna wschodnia

  • Dom Władycza i baszta bramna

  • Kurtyna wschodnia i baszta Styrowa

  • Muzeum dzwonów w baszcie Władyczej

  • Muzeum dzwonów w baszcie Władyczej

  • Widok dziedzińca z baszty Władyczej

  • Dom Szlachecki

  • Baszta Styrowa