Pierwotny pałac Lubomirskich w Warszawie został wybudowany w XVIII wieku przez rodzinę Radziwiłłów na północnych terenach podwarszawskiego miasteczka Wielopole. Była to parterowa budowla wzniesiona na planie prostokąta. W 1730 roku obiekt należał już do architekta Jana Zygmunta Deybla. W 1760 w pałacu zaczęła się przebudowa w stylu późnobarokowym, według projektu Jakuba Fontany, lecz nie została zakończona.

W 1790 roku rezydencję z przylegającymi terenami kupił Aleksander Lubomirski, który w latach 1791-93 przebudował ją w stylu klasycystycznym według projektu Joachima Hempla. Między innymi została dodana kolumnada, składająca się z 10 potężnych kolumn, zwieńczona attyką oraz piętrowe oficyny od podwórza i piętro w korpusie głównym. Całość nakryto płaskim, czterospadowym dachem.

W 1816 roku córka Aleksandra Lubomirskiego sprzedała rezydencję generałowi Izydorowi Krasińskiemu. W latach 1828–34 pałac był własnością rządu Królestwa Polskiego mieszcząc urzędy i lazaret podczas powstania listopadowego. W 1834 roku posiadłość kupił finansista Abraham Simon Cohen. W tym okresie często przebudowywano pałac, aby mógł przynosić jak największe zyski. W tym celu, umieszczono tu sklepy, stragany, małe mieszkania oraz synagogę. Nieremontowany budynek w tym czasie podupadł. W 1928 roku, kolejny właściciel, Wacław Moszkowski przekształcił pałac na kamienicę i podwyższył o jedno piętro, niszcząc jego zabytkowy charakter. W 1938 roku budowlę kupił Urząd Miasta Warszawy i wówczas podjęto decyzję o renowacji. Do realizacji planów nie doszło we względu na wybuch II wojny światowej. Już w pierwszych dniach wojny doszło do zniszczenia pałacu. Później, podczas oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 roku rezydencja uległa pożarowi. Po wojnie w latach 1947-50 pałac odbudowano pod kierunkiem Tadeusza Żurowskiego kierując się klasycystycznym projektem Joachima Hempla.

W 1970 roku zdecydowano o przesunięciu pałacu z pierwotnego miejsca i obrócenie go, tak by zamykał kompozycję Osi Saskiej. Całą operację opracował Aleksander Mostowski. Operacja obrotu trwała półtora miesiąca, od 30 marca do 18 maja 1970 roku. Pałac odcięto od murów i fundamentów i na specjalnych kratownicach, po torach, powoli przesuwano na wyznaczone miejsce. W efekcie budowlę z powodzeniem obrócono o 78 stopni. Część kratownic i podtorza, konkretnie belki obrzeżne, została pod pałacem.

Pałac Lubomirskich w Warszawie jest położony przy Placu Żelaznej Bramy 10.

Zdjęcia wykonano w marcu 2019 roku.

  • Elewacja frontowa

  • Kolumnada fasady

  • Fasada z boku

  • Elewacja tylna

  • Elewacja tylna i boczna