Późnoklasycystyczny pałac w Zbójnie został wzniesiony w połowie XIX wieku, z inicjatywy ówczesnego właściciela Antoniego Ignacego Sumińskiego, według projektu Henryka Marconiego.

Jest to piętrowa, podpiwniczona budowla, murowana z cegły i otynkowana, wzniesiona na rzucie wydłużonego prostokąta, nakryta płaskimi, dwuspadowymi dachami. Pałac elewacją frontową zwrócony jest na południe. Do wydłużonego korpusu głównego z obu stron przylegają poprzecznie nieco niższe skrzydła, tworzące w obu elewacjach skrajne ryzality: od frontu płaskie, zwieńczone trójkątnymi szczytami, od strony północnej mocno wysunięte i zarysowane półkoliście. Fasada pałacu w korpusie jest dziewięcioosiowa, z jednoosiowymi, płytkimi ryzalitami skrajnymi. Środkowa część fasady akcentowana jest pozornym, pięcioosiowym ryzalitem wejściowym, zwieńczonym pełną attyką z płycinami i cokolikami, na której dawniej stała rzeźba. Ryzalit ozdobiony jest w obu kondygnacjach sześcioma pilastrami: w parterze gładkimi o głowicach jońskich, w kondygnacji piętra kanelowanymi o głowicach korynckich. Drzwi wejściowe są przesłonięte prowizorycznym daszkiem wspartym na metalowych prętach. Elewacja ogrodowa po stronie północnej posiada mocno wysunięte ryzality skrajne, o półkoliście zarysowanych ścianach wychodzących uskokiem z murów bocznych; elewacja ta w korpusie jest również dziewięcioosiowa. Część środkowa, obejmująca pięć osi okiennych, jest nieznacznie zryzalitowana i zaakcentowana niskim, trójkątnym szczytem wieńczącym ten pseudoryzalit. Elewacje boczne pałacu są pięcioosiowe, z prostokątnymi jednoosiowymi aneksami o trójkątnych szczytach. W bocznych ścianach aneksu elewacji wschodniej, po obu jego stronach od północy i południa, umieszczone są wejścia poprzedzone schodami. Układ wnętrz pałacu w korpusie jest dwutraktowy, a w skrzydłach jednotraktowy. Wewnątrz w niewielkim stopniu zachował się pierwotny wystrój sztukatorski ścian i sufitów oraz stolarka drzwiowa. Środkowy ryzalit w trakcie frontowym zajmuje hol z antresolą w poziomie pietra. Na antresolę wiodą wachlarzowe drewniane schody przyścienne. Trakt ogrodowy ryzalitu zajmował salon pierwotnie z wyjściem na taras. Całość jest otoczona zabytkowym parkiem krajobrazowym.

Po śmierci Antoniego właścicielem Zbójna został jego syn Artur Sumiński, który brał czynnie udział w powstaniu  styczniowym. Po upadku powstania majątki ziemskie Artura Sumińskiego zostały skonfiskowane przez władze carskie, a dobra Zbójno zostały wystawione na licytację, którą wygrał Ludwik Jackowski. Odsprzedał on zaraz dobra Zofii z Piwnickich Trzcińskiej, której pierwszym mężem był Antoni Sumiński. Ostatnim przedwojennym właścicielem Zbójna był Michał Dzierżanowski. We wrześniu 1939 roku majątek przejęli Niemcy i w pałacu zorganizowali internat dla młodzieży junkierskiej, którą przesyłano z Niemiec na naukę. Pod koniec wojny pałac wykorzystywany był na szpital polowy dla wojsk niemieckich, a następnie radzieckich. Po zakończeniu wojny folwark Zbójno został rozparcelowany za zgodą Michała Dzierżanowskiego, który tu powrócił i żył w pomieszczeniach piwnicznych pałacu do 1960 roku. Pałac został przeznaczony na potrzeby szkoły podstawowej, która powstała w 1945 roku. Lokajówkę i rządcówkę przeznaczono na mieszkania dla nauczycieli i ich rodzin, a zabudowania folwarczne zostały przejęte przez GS „Samopomoc Chłopska” w Zbójnie. Obecnie właścicielem prawnym obiektu, który pełni funkcje mieszkaniowe, jest Urząd Gminy w Zbójnie.

Zbójno jest położone 19 km na południowy-zachód od Rypina, przy drodze nr 556 do Lipna. Zespół pałacowo-parkowy położony jest tuż przy Jeziorze Zbójeńskim, na zachodnim skraju wsi.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2011 roku.

  • Elewacja frontowa

  • Elewacja frontowa

  • Dekoracja elewacji

  • Szczyt bocznego ryzalitu

  • Elewacja boczna

  • Elewacja tylna

  • Szczyt tylnego ryzalitu

  • Elewacja boczna

  • Elewacja frontowa

  • Rządcówka