Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo została zbudowana w latach 1227-1493 na miejscu pierwszej katedry, zamienionej w czasach władzy Maurów na meczet. Projektantem budowli był prawdopodobnie mistrz Marcin, który został wymieniony w dokumencie z 1227 roku. Być może był on francuzem, a jeśli nie to dokładnie znał linię francuskich katedr, ponieważ na fasadach widać wpływy francuskiego gotyku, choć korpus główny wzniesiono w stylu mudejar, a wykończenia wykonano w kształcie koniczyny, co jest typowe dla Toledo.

Wieża południowa jest do dziś nieukończona, jedynie zamknięta barokową kopułą, natomiast wieża północna ma 92 metry wysokości, a w jej wnętrzu znajduje się osiemnastotonowy dzwon zwany „Gruby”. Między nimi znajduje się fasada z trzema wejściami. Środkowe jest zwane Wejściem Przebaczenia, prawe Wejściem Sprawiedliwości, a lewe Wejściem Piekła. Przepiękna gotycka budowla, której samo wykończenie zajęło ponad 250 lat, jest wewnątrz bogato zdobiona dziełami sztuki właściwie w każdym stylu; możemy tu obejrzeć prawdziwe arcydzieła gotyckie, renesansowe i barokowe. Aż osiemdziesiąt osiem kolumn i filarów dzieli przestrzeń wewnątrz katedry na nawę główną i cztery nawy boczne, które ciągną się za główny ołtarz tworząc absydę. W centrum apsydy znajduje się Capilla Mayor (Kaplica Główna) z olbrzymim, późnogotyckim ołtarzem głównym. Płaskorzeźby przedstawiają sceny z całego Nowego Testamentu. Po obu stronach ołtarza ustawiono sarkofagi króla Alfonsa VII, Sancha III, Kardynała Mendozy i króla Sancha II. Dookoła jest wiele pięknych okien witrażowych pochodzących głównie z XV i XVI wieku. Szczególnie ciekawe są dwa witraże w oknach rozetowych nad północnym i południowym wejściem, przy tym ostatnim znajduje się olbrzymi fresk przedstawiający św. Krzysztofa. W świątyni znajdują się 22 kaplice, z których najważniejsze to :

– Capilla de San Juan, mieszcząca przebogaty skarbiec a w nim słynną monstrancję o wys. ok. 3,0 m, najważniejszy element procesji w Boże Ciało;

– Capilla Mayor, ze wspaniałymi bogato rzeźbionymi ścianami ołtarza, po obu stronach którego znajdują się grobowce królów, książąt i biskupów;

– Capilla Mozarabe, w której odprawiana jest msza wg liturgii mozarabskiej (wg obrządku Wizygotów, żyjących pod panowaniem Maurów);

– Capilla Santiago, z mistrzowsko rzeźbionym grobowcem A. de la Luna i jego żony.

Po za tym w katedrze znajduje się chór otoczony dwoma rzędami rzeźbionych w drewnie stalli w stylu gotyckim i renesansowym, oraz zakrystia, z obrazami El Greco i Goi. Dolne stalle wykonane przez Rodrigo Alemana przedstawiają zdobycie Granady, a górne, młodsze o jedno stulecie, przedstawiają postacie ze Starego Testamentu. Północne wykonał Philipe Vigarni, a południowe Alonso Berruguete. Katedrę w całej okazałości – z jej prawie stumetrową wieżą i imponującymi przyporami – można zobaczyć tylko spoza miasta. 

Zdjęcia wykonano w październiku 2011 roku.