Gotycki kościół św. Mikołaja w Gniewie został wzniesiony w ciągu XIV wieku, w drugiej ćwierci tego stulecia,na miejscu starszego, drewnianego założenia. Najpierw wzniesiono prezbiterium. Prawdopodobnie jeszcze przed połową XIV wieku przystąpiono do wznoszenia murów obwodowych korpusu. Całość prac zakończono w drugiej połowie XIV wieku. Jednocześnie z korpusem rozpoczęto budowę wieży, której forma z biegiem czasu ulegała zmianom. W drugiej połowie XV wieku, gdy Zakon opuścił miasto, wieżę podwyższono. Pewną wskazówkę na temat czasu ukończenia budowy wieży stanowić może data podana w napisie niezachowanego dzwonu gotyckiego – 1482. Z pracami budowlanymi tego okresu można łączyć dobudowanie do wschodniego przęsła korpusu kaplic nie przewidzianych w pierwotnym założeniu. Około 1557 roku kościół przejęli w swe posiadanie protestanci. Dopiero w 1596 roku zwrócono świątynię katolikom. Na przełomie XVII i XVIII wieku kościół dotknęła nieznana katastrofa. W jej wyniku zniszczeniu uległy górna część wieży i sklepienia naw, które zostały odbudowane i odrestaurowane. Z biegiem lat stan budowli ulegał stopniowemu pogorszeniu. W pierwszych latach XIX wieku kościół był remontowany oraz przeprowadzono drobne naprawy. W latach 1875–76 odbył się generalny remont świątyni. W okresie międzywojennym została przeprowadzona renowacja wnętrza kościoła. W 1945 roku pociski artyleryjskie uszkodziły wieżę i mury, zniszczone zostały dachy i wszystkie okna. Po wojnie zniszczenia usunięto.

Gotycka świątynia jest kościołem w typie halowym, trzynawowym o harmonijnym zespole wnętrza. Nawy boczne są oddzielone od nawy głównej ośmiobocznymi filarami. W ciągu wieków fara rozrosła się przez przebudowanie bocznych kaplic: św. Anny i św. Katarzyny. Do nawy od wschodu przystaje absyda o wielobocznym zamknięciu, która jest najstarszą częścią kościoła. Okna prezbiterium jednodziałowe o ostrych łukach są bogato profilowane. Charakterystyczna dla gotyku pomorskiego, w swej surowej, fortecznej formie jest wieża, wbudowana w bryłę nawy. Po odnowieniu została ona zakończona od południa i północy szczytnicą schodkową. Silne skarpy o kilku uskokach wspierają w regularnych odstępach ściany naw. Wnętrze kościoła jest całkowicie przesklepione. Z pierwotnych sklepień gotyckich zachowały się: w prezbiterium – sklepienie gwiaździste o dekoracyjnym rysunku żeber, a w zakrystii – sklepienie krzyżowo-żebrowe. Podobne sklepienie posiada kaplica północna, podczas gdy południową przykryto sklepieniem gwiaździstym. Do okresu gotyckiego należy z pewnością także sklepienie pod wieżą, krzyżowo-żebrowe. Natomiast sklepienia naw wzorowano na sklepieniu prezbiterium.

Prezbiterium otwiera się do nawy tęczą o łuku ostrym, sfazowanym, wspartym na filarach przyściennych. W południowej ścianie prezbiterium znajduje się wejście do zakrystii. Po obu stronach stoją późnorenesansowe stalle z pierwszej ćwierci XVII wieku. Neogotycki ołtarz główny wykonany został w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Pozostałe ołtarze są barokowe, a jeden rokokowy. Kaplicę północną oddziela od nawy balustrada tralkowa z trzeciej ćwierci XVIII wieku, ozdobiona motywami ornamentu rokokowego i główkami aniołów. W kaplicy znajduje się ołtarz rokokowy z drugiej połowy XVIII wieku z płaskorzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, przedstawiającą typ Madonny Łąkowskiej. Kaplica południowa posiada ołtarz powstały zapewne w drugiej połowie XVIII wieku. W polu głównym mieścił się obraz św. Anny Samotrzeć, a obecnie św. Jana Pawła II. We wschodniej ścianie kaplicy umocowana jest płyta nagrobna ze słabo czytelnym zarysem postaci rycerza.

Pod kaplicą znajduje się krypta grobowa odkryta w trakcie wykopalisk archeologicznych. W krypcie odkryto co najmniej 80 ciał. Co prawda spodziewanej krypty Radziwiłłów nie odkryto, ale odnalezione szczątki, jak podkreślają naukowcy, z pewnością należą do szlachty – potomków Radziwiłłów. Pod wieżą stoi bezpośrednio na posadzce gotycka czasza dawnej chrzcielnicy (XV–XVI wiek), używana obecnie jako kropielnica. Wyciosana z granitu, półkolista o gładkiej powierzchni, posiada charakterystyczne wyżłobienie na pokrywę. Przy kościele znajduje się Figura św. Jana Nepomucena wykonana nie jako prosty przejaw kultu tego świętego, ale jako swoista pokuta w związku ze znieważeniem religii katolickiej przez pastora gniewskiego Jana Geortza w 1738 roku. Dzisiaj już zniszczona, ale niegdyś na tablicy cokołu kolumny umieszczona została inskrypcja informująca o tym fakcie.

Gniew jest położony 60 km na południe od Gdańska, przy drodze nr 91 do Nowego. Kościół znajduje się na południowy-zachód od Rynku. 

Zdjęcia wykonano w maju 2017 roku.