Bytom Odrzański wzmiankowany był już w 1005 roku. Ponad 100 lat później gród słowiański, znany z obrony przed wojskami niemieckimi cesarza Henryka V Salickiego w 1109 roku (idącego wówczas na Głogów) wymienia w swoich kronikach Gall Anonim. W 1157 roku gród został spalony przez wycofujące się przed Niemcami wojska polskie. Prawa miejskie miasto uzyskało około połowy XIII wieku. W latach 1289-1504 Bytom należał do Piastów śląskich. Od 1331 roku znalazł się pod zwierzchnictwem Czech. W 1469 roku miasto przeszło w ręce prywatnych właścicieli –  rodu rycerskiego Glaubitzów. W latach 1526-61 właścicielami miasta byli Rechenbergowie. Od 1561 roku miasto należało do rodziny Schönaichów. Od 1526 roku, pod rządami Habsburgów następuje rozkwit miasta – największy w latach 1580-1618, za panowania Fabiana i Jerzego von Schönaich. W latach 1601-28 działało tutaj znane w Europie kalwińskie gimnazjum akademickie z prawem nadawania tytułów bakałarza i magistra – tzw. „Schönaichianum”. Od 1742 roku miasto należało do Prus. W XIX wieku Bytom posiadał kanalizację i wodociągi. 13 lutego 1945 roku miasto zostało zajęte przez wojska sowieckie. Poważnie zniszczone miasto przejęła wkrótce administracja polska. Dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec i zastąpieni polskimi osadnikami. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

– Gotycki kościół pw. św. Hieronima z XIV-XVII wieku, przebudowany w XVIII wieku. Pierwotna romańska świątynia pw. św. Stefana z 1175 roku została przebudowana w końcu XIV stulecia w stylu gotyckim. W XV stuleciu od strony zachodniej została dobudowana wysoka wieża. W narożniki wieży zostało wmurowanych pięć kamiennych krzyży pokutnych w formie krzyża św. Antoniego, z wyrytymi narzędziami zbrodni  – włócznia, miecz, nóż i łopata. W II połowie XV stulecia patronat nad kościołem objęli kanonicy regularni z Żagania na prośbę księcia Jana II żagańskiego. W 1503 roku dodano do wezwanie kościoła nowego patrona św. Hieronima. W 1522 roku podczas pożaru który strawił miasto, został zniszczony również dach kościoła. W latach 1524-26 budynek przejęli ewangelicy. W latach 1584-86 świątynia była wielokrotnie przebudowywana w stylu późnego gotyku. Wspólnota katolicka odzyskała swoją świątynię dopiero w 1590 roku. W latach 1609-11 została podwyższona wieża świątyni. W 1653 roku kolejny raz świątynię przejęli protestanci. Wówczas rozbudowane zostało prezbiterium, została zbudowana zakrystia i wybudowane zostały dwie kaplice szlacheckich rodów von Braun i Schönaich. Kolejny pożar strawił miasto w 1694 roku. Wtedy to patronat nad kościołem objął ród Schönaich z Siedliska. To właśnie on ufundował podwójny barokowy hełm, zakrystię i barokowe wyposażenie wnętrza. W 1746 roku, po wybudowaniu nowego zboru ewangelickiego, katolicy odzyskali prawo do używania swojego kościoła. Wówczas doszło do rekonsekracji świątyni, a kościół zyskał na nowo wezwanie św. Hieronima. Trzy dzwony zostały zawieszone podczas remontu wieży w 1822 roku. W końcu XIX stulecia podwójny barokowy hełm został zamieniony na dach namiotowy. Ostatni remont został przeprowadzony pod koniec ubiegłego wieku. Obecnie jest to jednonawowa budowla zbudowana z cegły i otynkowana, z wysoką wieżą. W murze świątyni tkwią kule armatnie, pamiątka po ostrzale miasta przez Szwedów w czasie wojny trzydziestoletniej. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z epoki baroku. Z epoki renesansu pochodzą kamienne płyty nagrobne, m.in. Jerzego Schönaicha z Siedliska. Kościół znajduje się przy ulicy św. Maksymiliana Kolbego.

–  Kościół ewangelicki – wybudowany w latach 1741-46 z wykorzystaniem murów dawnego późnorenesansowego protestanckiego gimnazjum Schönacha. Kościół został założony na planie prostokąta, od strony północnej do świątyni wchodziło się przez zachowany z budynku gimnazjum protestanckiego renesansowy portal ozdobiony kartuszami herbowymi rodu Schönaichów. Salowy, murowany z cegły, wewnątrz otoczony dwupiętrowymi, drewnianymi emporami. Obok kościoła stoi neogotycka wieża dobudowana w 1846 roku, na której zostały umieszczone cztery dzwony. Zapewne w tym czasie do wschodniej ściany świątyni została dobudowana zakrystia. Po 1945 roku świątynia ewangelicka nie była użytkowana i stopniowo popadła w ruinę (wnętrze zostało zdewastowane). W 2006 roku zakupiona została przez Fundację Archeologiczną z Zielonej Góry. Do roku 2012 zaplanowano ukończenie renowacji budynku i utworzenie w nim Archiwum Archeologicznego. Kościół znajduje się przy ul. Kościelnej. 

– Późnorenesansowy ratusz wybudowany w latach 1602-09 w zachodniej pierzei rynku, na dwóch połączonych, średniowiecznych działkach. Pierwszy ratusz w Bytomiu Odrzańskim wzniesiono około 1483 roku, budynek ten uległ zniszczeniu i został rozebrany pod koniec XVI wieku. W roku 1694 budynek został zniszczony w pożarze, a następnie został odbudowany w roku 1697 według projektu Caspara Millera z Bolesławca. W 1950 roku piorun zniszczył hełm wieży, który zrekonstruowano w roku 1964. Elementem dominującym budynku jest siedmiokondygnacyjna wieża, posiadająca w górnej części tarcze zegarowe, a ponad nimi taras widokowy z balustradą. Ponad tarasem jest węższa kondygnacja, nakryta barokowym hełmem z dwiema latarniami. Na dole wieży znajduje się bogato zdobiony portal z kartuszem i bogato rzeźbionymi drzwiami. W szczycie fasady zamkniętej łukiem i flankowanym wolutami znajduje się ujęty w pilastry relief z herbem miasta. Wewnątrz zachowały się sklepienia kolebkowo-krzyżowe, a wśród pomieszczeń wyróżnia się sala obrad z drewnianym stropem o profilowanych belkach. Obecnie ratusz jest siedzibą władz samorządowych i administracyjnych miasta. 

– Fontanna kolumnowa z końca XIX wieku.

– Barokowa tablica pamiątkowa z napisem dotyczącym zniszczeń dokonanych w trakcie przejazdu lisowczyków 6 grudnia 1620 roku. Umiejscowiona na fasadzie budynku dawnej apteki w rynku.

Bytom Odrzański jest położony 11 km na południowy-wschód od Nowej Soli.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2022 roku.