Początki Żytawy (niem. Zittau) początki sięgają przełomu XI i XII wieku, kiedy to na terenie obecnego miasta znajdowała się serbołużycka osada. Początkowo część historycznej krainy Czech, następnie związana z Łużycami Górnymi od 1283 do 1319 oraz Dolnym Śląskiem od 1319 do 1346. W 1255 roku ówczesny król Czech, Przemysł Ottokar II nadał Żytawie prawa miejskie, a co za tym idzie liczne przywileje oraz ulgi. W połowie XIV wieku Żytawa była jednym z miast-założycieli Związku Sześciu Miast – sojuszu powołanego w celu zabezpieczenia interesów kupieckich poprzez wzmocnienie siły ekonomicznej i politycznej leżących wzdłuż Królewskiej Drogi Łużyckiej (Via Regia Lusatica). W latach lata 1469–90 miasto było pod panowaniem węgierskim, a po 1635 roku na mocy postanowień pokoju praskiego Żytawa wraz z większą częścią Łużyc przypadła Saksonii, połączonej w latach 1697-1706 i 1709-1763 (za panowania królów Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa) unią z Polską. Wtedy to dzięki rozkwitowi tkactwa lniarskiego miasto stało się jednym z bogatszych ośrodków w regionie. W czasie wojny siedmioletniej w 1757 roku wojska austriackie ostrzelały miasto, doprowadzając do wielkiego pożaru, po którym nastąpił upadek handlowy Żytawy. W 1806 roku Żytawa została częścią Królestwa Saksonii. W drugiej połowie XIX wieku miasto znalazło się w granicach zjednoczonych Niemiec. W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. W 1945 roku znalazła się w sowieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, z której w 1949 utworzono NRD. Najciekawsze zabytki miasta to :
– Neorenesansowy ratusz z XIX wieku;, który zaprojektowany został przez słynnego architekta Karla Fryderyka Schinkela na wzór budowli włoskich.
– Stare Miasto z fontannami.
– Usytuowany niemal przy samym rynku kościół św. Jana.
– Kościół Świętego Krzyża w którego wnętrzu znajduje się słynna XV wieczna Wielka zasłona Wielkopostna z 1472 roku. Jest to liczące 8,2 metrów wysokości i 6,8 metrów szerokości płótno przedstawiające 90 scen historii zbawienia (rozpoczynają się stworzeniem świata na pierwszym obrazie, a kończą sądem ostatecznym na ostatnim). Dawniej tego typu zasłony wieszane były przed ołtarzem w czasie Wielkiego Postu. Był to element średniowiecznej praktyki pokutnej polegającej na zasłanianiu ołtarza i świętych aby grzeszni ludzie nie oglądali Boga. Zasłonę zdejmowano, gdy w Wielką Środę czytane były słowa: et templi scissimum est medium („a zasłona świątyni rozdarła się na dwoje z góry na dół”). Zwyczaj ten przetrwał w niektórych regionach do czasów obecnych.
– Kościół pw. św. Piotra i Pawła.
– Średniowieczny klasztor Franciszkanów (obecnie siedziba muzeum miejskiego).
– Dawny „Dom Solny” z 1511 r. (Salzhaus) usytuowany przy placu Neustadt.
– Kościół Weberkirche.
– Renesansowy Dornspachhaus.
Żytawa znajduje się we wschodnich Niemczech, w bezpośrednim sąsiedztwie polskiej granicy, obok Turoszowa.
Zdjęcia wykonano we wrześniu 2023 roku.