Działdowo zostało założone na początku XIV wieku przez Krzyżaków. Budowę zamku rozpoczęto w 1340 roku na sztucznym wzniesieniu. Niedaleko znajdowały się dwie osady rybackie: Soldov oraz Rybaki, a na potrzeby rozbudowy budowli ustanowiono kolejną, zwaną Wolą. W 1344 osadzie Soldov zostały nadane prawa miejskie oraz nazwa Soldav, a pięć lat później dokumentem lokacyjnym powiększono obszar miasta. Położenie przygraniczne oraz przyczyny polityczne stały się powodem do zaciekłych walk między państwami. W 1410 roku król Polski Władysław Jagiełło na krótko zdobył Działdowo, miasto było również nękane przez wojska polskie w 1414 i 1422 roku. Od 1466 roku po wojnie trzynastoletniej miasto było związane z Królestwem Polskim zależnością lenną, od 1525 roku stanowiąc część lennych Prus Książęcych. Ukształtował się samorząd miejski z burmistrzem i radą miejską, a wskutek reformy administracyjnej Działdowo otrzymało status starostwa. W 1656 roku miasto zostało spustoszone przez Tatarów. W 1752 roku utraciło tytuł siedziby starostwa na rzecz Nidzicy. W 1806 roku zostało zajęte przez wojsko francuskie, które wycofując się poważnie je zniszczyło. W 1871 roku jako część Królestwa Prus miasto weszło w skład zjednoczonej II Rzeszy Niemieckiej.

28 czerwca 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego Działdowo, jako jedyne miasto na Mazurach, wraz z okolicznymi wioskami przyznano odrodzonej Polsce bez przeprowadzania plebiscytu. 17 stycznia 1920 roku polskie oddziały wojskowe wkroczyły do miasta, a następnego dnia uroczyście włączono je do Rzeczypospolitej. Został utworzony odrębny powiat działdowski liczący 491,77 km², który stał się częścią województwa pomorskiego. 12 sierpnia 1920 wieczorem rozpoczęły się walki o miasto z bolszewicką Rosją. Wobec obejścia polskiej obrony przez bolszewików przez terytorium Niemiec począwszy od wsi Purgałki oraz przełamania polskiej obrony na rzece, 13 sierpnia wieczorem wojska polskie opuściły miasto. Wkraczających czerwonoarmistów entuzjastycznie powitali niemieccy mieszkańcy, mając nadzieję na ponowne włączenie Działdowa do terytorium Niemiec. Wojska bolszewickiej Rosji okupowały miasto do 18 sierpnia 1920 roku, a 23 sierpnia do miasta powróciły polskie władze. W 1938 roku powiat działdowski został włączony do województwa warszawskiego.

2 września 1939 roku Działdowo znalazło się pod okupacją wojsk hitlerowskich. Miasto włączono do powiatu nidzickiego w ramach prowincji Prusy Wschodnie, przywracając mu nazwę Soldau. W latach 1939–1945 istniał niemiecki obóz koncentracyjny KL Soldau, w którym zamordowano około 3 tysięcy więźniów. 18 stycznia 1945 roku wojska sowieckie wyzwoliły Działdowo oswobadzając m.in. obóz koncentracyjny. Zaraz potem rozpoczęło się organizowanie aparatu represji pod nadzorem NKWD, które terroryzowało mieszkańców. W marcu 1945 sowieccy żołnierze wtargnęli do jednego z domów i po pijanemu zamordowali 19 osób. Odnotowano przypadki rozstrzelań i gwałtów. Wojska sowieckie opuściły miasto w październiku 1945 roku. W lutym 1945 roku zorganizowane zostały nowe władze miasta pod nazwą Miejskiej Rady Narodowej.

Działdowo jest położone 20 km na południowy-zachód od Nidzicy i 20 km na północny-zachód od Mławy, przy drodze nr 544 do Lidzbarka Welskiego.

Zdjęcia wykonano w maju 2024 roku.

Zabytki: między innymi:

Ratusz – pierwszy ratusz wybudowany w stylu gotyckim, zniszczony został w 1576 roku wyniku najazdu tureckiego. Nowy ratusz został wybudowany w 1733 roku według projektu Landmanna, następnie przebudowany w 1796 roku w stylu barokowym. Zniszczony podczas działań I wojny światowej, został w 1922 roku odbudowany. Dobudowane zostały neorenesansowe szczyty, na odbudowanej wieży zamieszczono zegar wykonany w pracowni gdańskiej. Codziennie o godzinie 11:55 z wieży ratusza jest grany hejnał miasta skomponowany przez Danutę Czeczot. W dniu 13 czerwca 2013 roku w ratuszu zostało otwarte Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego. Na pierwszym piętrze znajdują się sale audiowizualne, które są wyposażone w sprzęt służący do multimedialnych prezentacji obrazów i dźwięków, filmów czy animacji, także w technologii 3D o tematyce historycznej, poświęcone czasom powstania, rozwoju i upadku państwa krzyżackiego. Na ekspozycję muzealną składają się także zbroje, fragmenty broni, monety, pieczęcie, przedmioty codziennego użytku, ubiory i makiety zamków. Muzeum jest otwarte: wtorek – piątek: godz.10 – 17, sobota: 10 – 16, Wstęp do Muzeum jest bezpłatny.

Ratusz stoi na środku rynku, który okalają klasycystyczne domy (XVIII, XIX w.).

  • Ratusz i fontanna

  • Elewacja boczna

  • Elewacja tylna

  • Wejście do muzeum

  • Kamieniczki w Rynku

  • Ulice starówki

– Gotycki kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – został zbudowany w XIV wieku. Obecny kościół parafialny został zbudowany w latach 1796-97. Poprzednio stojąca na tym miejscu świątynia spłonęła wraz całym wyposażeniem 11 lipca 1794 roku. Od okresu reformacji do 1981 roku służył ewangelikom. Kościół w nienaruszonym stanie przetrwał II wojnę światową, jednak po wojnie komunistyczne władze celowo dopuściły do jego ograbienia. W latach 80-tych XX wieku został odkupiony przez parafię katolicką. Był kilkakrotnie odbudowywany po zniszczeniach wojennych i pożarach. Obecny wygląd uzyskał w latach 1927-30. Jest to trójnawowa świątynia z bocznymi emporami i kwadratową wieżą dostawioną do boku, nakrytą baniastym hełmem.

  • Widok od Rynku

  • Fasada świątyni

  • Prezbiterium i ołtarz główny

  • Nawa główna

  • Ołtarzyk - tryptyk

– Młyn – przy ulicy Wolności znajdują się ruiny historycznego młyna.

  • Młyn

– Gotycki zamek krzyżacki z XIV wieku (osobny artykuł). 

  • Wejście na zamek

  • Dziedziniec zamku

  • Skrzydło zamkowe