Andora, Księstwo Andory (katal. Principat d’Andorra) to małe państwo w południowo-zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Państewko leży w Pirenejach i jest całkowicie pokryte górami. Ma powierzchnię 462 km². Średnia wysokość terenu to 1996 m n.p.m. Najwyższy szczyt nazywa się Pic Alt de la Coma Pedrosa (2946 m n.p.m.), a najniższy – Riu Runer – znajduje się w pobliżu granicy z Hiszpanią i znajduje się na wysokości 840 m n.p.m. Andora graniczy z Francją na północy, północnym wschodzie i północnym zachodzie i z Hiszpanią na południu, południowym wschodzie i zachodzie. Najdłuższą rzeką jest Valira, będąca dopływem hiszpańskiej rzeki Segre.

Historia kraju rozpoczyna się kiedy to w zamian za waleczność mieszkańców podczas walk z Maurami, Karol Wielki nadał Andorze prawa miejskie. Następnie stała się ona lennem hrabiów Urgel, aby ostatecznie w 1133 roku przejść pod władanie biskupa z Urgel. W XII wieku Andora była przedmiotem sporu pomiędzy biskupami, a ich francuskimi sąsiadami z północy, hrabiami z Foix. W 1278 roku udało się rozwiązać konflikt na mocy którego biskup i hrabia zostali współrządcami. W 1419 roku na wniosek ludności Andory został powołany lokalny parlament nazywany Radą Terytorialną (Consell de la Terra) później przekształcony w Radę Generalną (Consell General). W 1607 roku król Henryk IV hrabia Foix wydał edykt, na mocy którego przekazał swe prawa do współrządzenia Andorą francuskiemu władcy. W latach 1812-13 Cesarstwo Francuskie zajęło Katalonię i podzieliło ją na cztery departamenty. Wówczas Andora weszła w skład jednego z nich (départament de Segre). W 1933 roku Francja zajęła Andorę wobec społecznych zamieszek przed wyborami. 12 lipca 1934 roku rosyjski awanturnik Boris M. Skosyriew ogłosił się Borisem I, niepodległym księciem Andory, równocześnie ogłaszając wojnę przeciwko biskupowi z Urgel. 20 lipca został aresztowany przez policję hiszpańską i wydalony z Hiszpanii. W latach 1936-40 w Andorze stacjonował francuski garnizon aby przeciwdziałać wpływom hiszpańskiej wojny domowej. W czasie II wojny światowej Andora pozostawała neutralna, ale dopiero w 1958 roku ogłosiła pokój z Niemcami po I wojnie światowej, z którymi pozostawała w stanie formalnej wojny, co zostało pominięte w traktacie wersalskim. W ostatnich czasach dzięki kwitnącej turystyce oraz rozwojowi transportu udało się jej wyjść z izolacji oraz gruntownie zmienić swój system polityczny w 1993 roku, gdy została członkiem ONZ.

Zgodnie z konstytucją z 1993 roku Andora jest określona jako niezależne, demokratyczne, parlamentarne współksięstwo. Głową państwa są 2 współksiążęta: biskup z hiszpańskiego miasta Seo de Urgel oraz prezydent Francji. Pełnią funkcje reprezentacyjne i mają prawo weta wobec międzynarodowych traktatów. Władza ustawodawcza należy do 28-osobowego parlamentu, Rady Generalnej; 14 posłów wybieranych jest z listy krajowej, a 14 z siedmiu 2-mandatowych okręgów wyborczych. Władzę wykonawczą sprawuje powoływany przez parlament premier stojący na czele rządu. Do 1992 roku obowiązywał zakaz działalności partii politycznych. Państwo dzieli się na 7 parafii (katal. parroquia).

Rdzenni Andorczycy stanowią jedynie 33% populacji. Najwięcej mieszkańców Andory to Hiszpanie (43%), znaczące mniejszości narodowe to Portugalczycy (11%) i Francuzi (7%). Językiem urzędowym jest kataloński, mówi się tu również po hiszpańsku, portugalsku i francusku. Większość ludności jest wyznania katolickiego. Średnia długość życia jest wysoka – ponad 80 lat.

Głównym zajęciem mieszkańców jest obsługa ruchu turystycznego, handel i praca w szybko rozwijającej się bankowości. Aż 80% PKB stanowią wpływy z turystyki, w tym z handlu towarami, na które państwo wcale lub prawie wcale nie nakłada podatków, głównie paliwem, alkoholami, elektroniką, kosmetykami i wyrobami tytoniowymi – każdego roku Andora jest odwiedzana przez 9 milionów turystów. Dzięki korzystnym prawom fiskalnym i celnym, Andora ma opinię raju podatkowego, co wspomaga rozwój banków i skłania zagraniczne firmy do zakładania tam swoich siedzib. Przemysł jest rozwinięty słabo, głównie wydobycie surowców naturalnych (ruda żelaza, ołów, marmur, granit). Rolnictwo, ze względu na brak ziemi ornej, to prawie wyłącznie hodowla owiec i bydła domowego, z czym związana jest wytwórczość odzieży, produkcja galanterii skórzanej i biżuterii oraz pamiątkarstwo. Sieć drogowa obejmuje 380 km znakomitych dróg powiązanych z siecią państw ościennych.

Stolicą księstwa Andory jest Andorra La Vella (kat. dosłownie: „Stara Andora”), jest, to również nazwa parafii, która otacza miasto. Stolica jest umiejscowiona w południowo-zachodniej części kraju, w pobliżu ujścia rzeki Valila del Norte do rzeki Valila w dolinie Gran Valira. Miasto leży na południowych stokach Pirenejów na wysokości 1409 m n.p.m., dzięki czemu stało się popularnym kurortem narciarskim. Klimat panujący w Andorze jest umiarkowany, z chłodną zimą i ciepłym, bardziej suchym latem. Temperatura waha się od około -1 °C w styczniu do około 20 °C w lipcu. Roczna suma opadów wynosi 808 mm. Głównym walorem turystycznym Andory jest środowisko naturalne. Mającym więcej szczęścia turystom może udać się obejrzeć dziko żyjące konie, a ci, którzy mają mniej szczęścia zadowolą się widokiem hal i zarośli porastających zbocza, od których zresztą prawdopodobnie wywodzi się nazwa kraju.

Trzydzieści kościołów romańskich, jakie zachowały się na terenie Andory, to jedna z największych atrakcji kulturalnych kraju. Zostały one zbudowane między dziewiątym a trzynastym wiekiem. Większość jest niewielka, dobrze zachowana i mieści w sobie prześliczne freski i drewniane rzeźby. Skarbami kultury Andory jest przedromański kościół w Santa Coloma, także wiekowa kaplica San Vincent d’Enclar, pochodzący z początków XII wieku kościół San Miguel de Engolasters w Escaldes-Engordany oraz sanktuarium Notre Dame Meritxell. W stolicy stoi „Casa de la Vall” – kamienny budynek zbudowany ok. 1580 roku przez jedną z rodzin szlacheckich. Aktualnie stanowi siedzibę rządu i sądownictwa Andory. W sali posiedzeń znajduje się tzw. Szafa Siedmiu Kluczy, w której przechowywane są symboliczne klucze do siedmiu parafii Andory oraz archiwa księstwa.

Zdjęcia wykonano w październiku 2011 roku.

  • Przejście graniczne z Hiszpanią

  • Droga w Pirenejach

  • Pireneje

  • Ośrodki narciarskie

  • Ośrodki narciarskie

  • Stolica

  • Stolica

  • Stolica

  • Tablica rejestracyjna auta

  • Stolica

  • Stolica

  • Auto handel

  • Stolica

  • Stolica

  • Stolica

  • Park w centrum miasta

  • Park w centrum miasta

  • Dzielnica na stoku

  • Stolica

  • Stolica

  • Stolica

  • Stolica

  • Stolica

  • Przejście graniczne z Francją