Augustów został założony w połowie XVI wieku przez króla Zygmunta Augusta, który 17 maja 1557 roku nadał miastu prawa miejskie magdeburskie. Wcześniej tereny dzisiejszego Augustowa należały do ziem zamieszkiwanych przez plemię Jaćwignów, pokonanych ostatecznie w 1283 roku przez zakon krzyżacki. Później przez prawie półtora wieku ziemie te nie były zamieszkane. Pod koniec XIV wieku nad rzeką Nettą istniał niewielki zamek krzyżacki Metenburg, doszczętnie zniszczony przez wielkiego księcia Witolda w 1392 roku, jednak nie jest pewne, czy był zlokalizowany w obrębie współczesnego miasta. W istocie pierwsza pisana wzmianka o osadzie nad Nettą pochodzi z 1496 roku i dotyczy komory pobierającej cło u przeprawy rzecznej. Do roku 1569 Augustów należał terytorialne do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Podczas potopu szwedzkiego miasto spalili zbuntowani Tatarzy z wojsk Jana Kazimierza, którzy byli niezadowoleni z podziału łupów z bitwy pod Prostkami (1656). W czasie trzeciej wojny północnej (1700-21) w Augustowie stacjonowały w różnym czasie wojska polskie, szwedzkie, rosyjskie, saskie i brandenburskie. Wojska, oprócz zniszczeń, przyniosły zarazę (1710), która zdziesiątkowała miejscową ludność. W 1795 roku, po III rozbiorze Polski miasto zajęli Prusacy, a w latach 1807 i 1812 wojska napoleońskie. Po Kongresie wiedeńskim w roku 1815 Augustów znalazł się w granicach Królestwa Polskiego. Został stolicą nowo utworzonego województwa augustowskiego, a od 1837 roku guberni augustowskiej. Urzędy tymczasowo umieszczono w Suwałkach z braku odpowiednich budynków. Projekty rozbudowy Augustowa w stylu klasycystycznym opracował Henryk Marconi. W roku 1825 pod kierunkiem Ignacego Prądzyńskiego rozpoczęto budowę Kanału Augustowskiego. Rozwój Augustowa został przerwany przez wybuch powstania listopadowego, kiedy to miasto przechodziło z rąk do rąk. Po powstaniu nie zrealizowano planów rozbudowy miasta. Kanał Augustowski ukończono w 1839 roku, jednak nie zyskał on planowanego znaczenia gospodarczego. W roku 1899, w związku z budową koszar carskich, Augustów uzyskał połączenia kolejowe. Zniszczenia przyniosły miastu I i II wojna światowa. Od połowy lat dwudziestych XX wieku Augustów stał się popularnym letniskiem. Od 1993 roku miasto posiada status uzdrowiska (bogate złoża borowiny, w okolicy źródła wody mineralne). Najważniejsze zabytki miasta to:

– Kanał Augustowski zbudowany w latach 1824-39, łączący drogą okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły. Długość kanału: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski. Kanał, oprócz śluz, których jest 18, tworzą: – rzeka Netta (w górnym biegu od źródła do jeziora Necko — Rospuda) — rzeka w północno-wschodniej Polsce, prawy dopływ Biebrzy, dł. 102 km, dorzecze 1336 km²; częściowo skanalizowana (Kanał Augustowski). Źródła w pobliżu jez. Rospuda, przepływa przez jez. Garbaś, Sumowo, Bolesty, Necko – rzeka Czarna Hańcza – jest największą rzeką Wigierskiego Parku Narodowego oraz jedną z ważniejszych rzek Suwalszczyzny. – Jeziora augustowskie – posiadają sporą ilość piaszczystych plaż i kąpielisk, co spowodowało umiejscowienie wielu ośrodków wypoczynkowych.Oryginalne są śluzy Przewięź i Swoboda (obie z lat 1826-27), położone przy administracyjnych granicach miasta, śluza Augustów powstała w latach 1947-48 obok pierwotnego obiektu. Z powodu braku regulacji Biebrzy i Narwi obecnie kanał nie jest skomunikowany z innymi drogami wodnymi w Polsce. Od roku 2008, po odbudowaniu stopni wodnych od Kurzyńca do Niemnowa, kanał stał się ponownie żeglowny na całej swojej długości i odzyskał połączenie z rzeką Niemen. Po kanale pływają statki Żeglugi Augustowskiej, które przewożą rocznie ok. 100 tys. pasażerów na kilku trasach (w tym najbardziej popularnej „Papieskiej”: port w Augustowie – rzeka Netta – jezioro Necko – rzeka Klonownica – Jezioro Białe – śluza w Przewięzi – Jezioro Studzieniczne i powrót.

– Budynek Zarządu Portu powstał ok. 1829 roku na potrzeby budowy Kanału Augustowskiego. Ma konstrukcję drewnianą, zrębową, nawiązującą do stylu empire. Od roku 1973 w budynku mieści się Dział Historii Kanału Augustowskiego, będący częścią Muzeum Ziemi Augustowskiej. Budynek jest położony przy ul. 29 Listopada 5a.

– Eklektyczny pałacyk zbudowany ok. 1903 roku jako siedziba kierownictwa wiślano-niemeńskiej drogi wodnej. Pałacyk jest położony przy ul. 29 Listopada 5.(osobny artykuł).

– Kilkanaście kamienic z przełomu XIX i XX w. przy Rynku Zygmunta Augusta, ul. 3 maja i ul. Wojska Polskiego.- Eklektyczna Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa – zbudowana w latach 1906-11, w miejscu rozebranego klasycystycznego kościoła św. Bartłomieja. Budowniczym kościoła był ksiądz Wincenty Nowicki (proboszcz w latach 1899-1924). Kościół konsekrował biskup Stanisław Kostka Łukomski w 1932 roku. Jest to zbudowana z cegły i otynkowana, trójnawowa świątynia z dwiema wieżami od frontu. Kościół ma wymiary: długość 50 m, szerokość 20 m, wysokość do sklepienia 15 m, wieże 50 m. Zniszczony w 1944 roku, po wojnie odbudowany (kościół w 1947, wieże w 1986 roku). Od 2001 świątynia nosi tytuł bazyliki mniejszej. Kościół jest położony przy ul. 3 Maja.

– Zespół sakralny w Studzienicznej w sanktuarium Matki Bożej Studzieniczańskiej (osobny artykuł).

Augustów jest położony 80 km na północ od Białegostoku, przy drodze nr 8 do Suwałk.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2020 roku.