Powstanie słowiańskiego grodu plemiennego na miejscu obecnego miasta datuje się na przełomie IX-X wieku. Bolesławiec uzyskał prawa miejskie pomiędzy 1190 a 1250 rokiem. Nazwa „Bolesławiec” jest patronimiczną nazwą wywodzącą się od słowiańskiego imienia Bolesław złożonego z dwóch członów staropolskiego nieużywanego obecnie określenia bole(j) oznaczającego bardzo oraz sław oznaczającego sławę. Imię to oznacza dosłownie „bardzo sławny” i nadano ją miastu na cześć fundatora Bolesława I Wysokiego, który założył miasto około 1190 roku nadając mu liczne przywileje. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku, wydanym w 1888 roku we Wrocławiu, wymienia nazwę miasta zanotowaną w dokumencie z 1196 roku – Boleslawez, podając jej znaczenie „Stadt des Boleslaw I” – „Miasto Bolesława I”. Występująca od XIII wieku niemiecka nazwa Bunzlau jest zgermanizowaną formą wywodzącą się od nazwy polskiej.
W XV wieku okoliczne ziemie zostają zniszczone przez najazdy Husytów, a w XVII wieku działaniami wojny trzydziestoletniej. Zamieszki, bunty chłopskie, przemarsze wojsk i wielki pożar w 1642 roku zniszczyły Bolesławiec wraz z terenami przyległymi. W XVIII wieku miasto odbudowuje się, rozwija się rzemiosło. W latach 1740–63 Bolesławiec wraz z większością Śląska znalazł się w wyniku wojen śląskich w granicach Prus. Na początku XIX wieku przemarsz wojsk napoleońskich po raz kolejny niszczy Bolesławiec i pustoszy okolice. Pozostałe lata stulecia charakteryzują się gwałtownym rozwojem przemysłu i rolnictwa. Bolesławiec staje się ważnym i bogatym ośrodkiem miejskim, aktywizującym tereny przyległe. Zachowana do dziś okazała XIX wieczna zabudowa mieszkalno – gospodarcza wsi świadczy o zasobności tego rejonu. Okres prosperity został przerwany działaniami pierwszej, a potem drugiej wojny światowej. W 1945 roku miasto znalazło się ponownie w granicach Państwa Polskiego i rozpoczął się proces odbudowy po zniszczeniach wojennych oraz zasiedlanie osadnikami z kresów wschodnich Rzeczypospolitej, które weszły w skład ZSRR. Obecnie miasto jest siedzibą powiatu w województwie dolnośląskim.
Bolesławiec jest położony 40 km na zachód od Legnicy, przy drodze nr 94 do Zgorzelca.
Zdjęcia wykonano w maju 2023 roku roku.
Miasto posiada bardzo dobrze zachowaną średniowieczną siatkę ulic okalającą barokowy ratusz. Wzdłuż pierzei rynkowych i ulic staromiejskich ciągnie się zabudowa kamieniczna. Miasto okalał ciąg murów obronnych z trzema bramami miejskimi: „Górną” (u wylotu ulicy Sierpnia 80), „Mikołajską” (na początku ulicy Kutuzowa) i „Dolną” (u wylotu ulicy Bolesława Prusa). Do dziś zachowało się sporo obiektów zabytkowych. Najważniejsze z nich to:
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja zbudowany na przełomie. XV-XVI wieku. W roku 1429 w wyniku najazdu husytów i spowodowanego przez nich pożaru świątynia spłonęła. W 1432 lub 1442 rozpoczęto budowę nowej świątyni na podwalinach wcześniejszej budowli. Pierwsza rozbudowała miała miejsce już w latach 1482-92, późniejsza w XVI wieku. W 1642 roku świątynia uległa częściowemu zniszczeniu, odbudowano ją II połowie XVII wieku pod kierunkiem Giulio Simonettiego, drobne zmiany trwały do połowy XVIII wieku. Jest to budowla kamienna z gotycką halą i trójnawowym prezbiterium, która została stworzona przez łużycko-saski warsztat budowlany. W murze zewnętrznym znajdują się liczne XVI i XVII-wieczne epitafia, a przy wejściach do świątyni od wieków stoją rzeźby świętych, przeniesione z różnych miejsc miasta. Ścianę południową oprócz epitafiów zdobi zegar słoneczny z 1907 roku. Na 55 metrowej wieży znajduje się 1002 kg dzwon Panny Marii. Wnętrze barokowe wykonane przez Giulio Simonetiego. Szczególną uwagę zwracają: chrzcielnica i ambona z II połowy XVIII wieku. W środku znajduje się obraz „Chrystusa cierpiącego na krzyżu” z 1736 roku namalowany przez J.W.Neunhertza. W rzeźbionym ołtarzu głównym dłuta Jerzego Webera znajduje się scena Wniebowzięcia NMP z postaciami świętych. Na uwagę zasługują dwa z barokowych ołtarzy bocznych św. Barbary (z chrzcielnicą z 1727 roku) i św. Katarzyny (z XVII-wiecznymi obrazami). Na początku XX wieku dobudowano hełm do najwyższej wieży kościoła. Od 7.10.2012 roku kościół został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej. Od września 2017 roku trwają intensywne prace związane z renowacją elewacji świątyni.Kościół znajduje się w centrum miasta.
Dawny kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Późnobarokowa świątynia powstała w latach 1752-59 na miejscu zamku książęcego. Barokowa świątynia oparta na planie prostokąta otrzymała prostą, regularną bryłę i skromną dekorację. W jednoprzestrzennym wnętrzu wprowadzono dwa poziomy empor. Wieża-dzwonnica, o wysokości 72 m. powstała w latach 1833-35 według projektu Friedricha Engelhardta Gansela, prawdopodobnie w wyniku przebudowy dawnej wieży zamkowej. Równocześnie powstał dom pastora. Po II wojnie światowej świątynię ponownie erygowano w 1970 roku i głównie z tego czasu pochodzi obecne wyposażenie kościoła. Kościół znajduje się przy pl. Zamkowym 1b.
Barokowy ratusz z 1525 roku, przebudowany w 1781 roku. Obecny kształt budowla uzyskała został po wielu przebudowach w 1776 roku. Najstarsza siedziba radnych z XIV wieku uległa zniszczeniu podczas wojen husyckich. Kolejny budynek postawiono w 1432 roku. Obecny ratusz jest dziełem Wendela Roskopfa. Z wyjątkiem wieży i fragmentów wnętrz charakter ratusza określiła przebudowa w latach 1776-81 w stylu barokowym. Kolejne remonty i przebudowy, z których najważniejsza miała miejsce w 1893 nie zmieniły znacząco stylu. W roku 1945 na skutek działań wojennych ratusz został uszkodzony, a w latach 1962-66 został wyremontowany. Ratusz w Bolesławcu jest zespołem trzech budynków połączonych ze sobą. Trójkondygnacyjna bryła złożona jest z dwóch równoległych skrzydeł. Wyróżnia się wieża, z gotycką, kwadratową podstawą i wyższą częścią w stylu barokowym. Wieżę wieńczy hełm z latarnią, na którym umieszczono chorągiewkę z datą 1945. Dachy właściwych budynków kryte są stromym, mansardowym dachem rozświetlonym lukarnami. W budynku jest wysoka sień wejściowa ze sklepieniem kolebkowym. W jednej z sal na parterze ratusza, Sali Ślubów zachowało się interesujące sklepienie sieciowe, autorstwa Roskopfa. W południowej fasadzie budowli podczas przebudowy w 1893 roku umieszczono trzy przeniesione z rynkowych kamienic renesansowe portale. We wschodniej ścianie wmurowano płaskorzeźbę, przedstawiającą rozbrajanie napoleońskiego marszałka, Guillaume’a Brune’a przez mieszkankę miasta, Rozalię Joannę von Bonin. W latach 2012-13 ratusz przeszedł gruntowną renowację i odzyskał dawny blask. Obecnie ratusz spełnia funkcję urzędu miasta. Najpiękniejszą częścią jest Pałac Ślubów.
Zabytkowe mury obronne, z XIV wieku. Średniowieczne mury obronne zachowane w licznych fragmentach. Rozebrano je w okresie wojen napoleońskich. Wzdłuż nich ciągnie się pas Plant powstałych po 1867 roku, i trasa spacerowa. Zachowało się kilka baszt i kaplica przy murach obronnych, z XVII wieku.
Pozostałe ciekawe obiekty miasta:
– Zabytkowy pomnik Kutuzowa w formie obelisku – wzniesiony w XIX wieku na rynku; w 1893 roku przeniesiony w obecne miejsce na promenadzie przy ul. Bolesława Kubika.
– Gmach arsenału miejskiego – obecnie siedziba Teatru Starego, wybudowanego w 1822 roku.
– Budynek gimnazjum, ul. Sądowa 1, z lat 1861–64 – wybudowany w stylu neogotyckim początkowo spełniał rolę gimnazjum, obecnie w budynku mieści się Sąd Rejonowy.
Bolesławiec jest położony 40 km na zachód od Legnicy, przy drodze nr 94 do Zgorzelca.
Zdjęcia wykonano w maju 2023 roku roku.