Nesebyr jest jednym z najstarszych miast Europy. Został założony w 1000 roku .p.n.e. przez Traków. Początkowo nosił nazwę Mesambria. 500 lat później miasto zostało zamienione w grecką kolonię. Mesambria powoli zaczęła stawać się centrum handlowym i kulturalnym regionu, przez co stała się niezwykle niebezpieczna dla pobliskiego Sozopolu. Miasto miało własny teatr, świątynię boga Apolina, a także miało prawo do bicia własnych monet ze srebra i brązu, a od III wieku p.n.e. również ze złota. Mesambria utrzymywała silne powiązania handlowe z miastami zlokalizowanymi od wybrzeża Morza Czarnego, poprzez Egejskie i Śródziemne. O jej bogatym życiu gospodarczym, kulturalnym i duchowym świadczą liczne znaleziska z tego okresu, prezentowane w Muzeum Archeologicznym. W 72 roku p.n.e. miasto zostało zdobyte przez Rzymian i zaczęło tracić swoją niezwykle istotną rolę w tej części wybrzeża Morza Czarnego. Dopiero przejęcie miasta we władanie przez Bizancjum, na przełomie VII-VIII wieku spowodowało kolejny, dynamiczny rozwój. W 812 roku Mesambria została podbita przez Bułgarów i, już jako Nesebyr, włączona w terytorium Pierwszego Państwa Bułgarskiego. Jednakże największy rozwój miasta przypada na okres istnienia Drugiego Państwa Bułgarskiego. Największy natomiast wpływ na wzrost jego potęgi miał Car Iwan Aleksander. Dowodzą temu malowidła, które zachowały się w cerkwiach wybudowanych w XIII i XIV wieku. Okres panowania Imperium Otomańskiego na półwyspie Bałkańskim, mocno odcisnął się także na wizerunku Nesebyru, który zaczął nabierać coraz więcej cech orientalnego miasta. Domy charakteryzujące się europejską architekturą zaczęły być budowane dopiero w okresie Odrodzenia Narodowego (XIX wiek). Spora ich część zachowała się do dnia dzisiejszego, nadając miastu niepowtarzalny klimat i atmosferę. Z końcem XIX wieku Nesebyr stał się miasteczkiem, którego głównym środkiem utrzymania było rybołówstwo i rolnictwo. Lata 60-te XX wieku, to budowa wielkich resortów wypoczynkowych takich jak Słoneczny Brzeg czy Złote Piaski. Również Nesebyr, wykorzystując swoje położenie i warunki geograficzne postawił na rozwój turystyki, która to cały czas rozwija się w mieście i okolicy. Nesebyr w 1956 roku został uznany za architektoniczny i archeologiczny rezerwat, a w 1983 znalazł się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Większość zabytków i muzeów znajduje się w starej części Nesebyru, położonym na malowniczym cyplu. Cypel ma 850 m długości i 300 m szerokości. Jedną z pierwszych rzeczy, które zwracają uwagę jeszcze przed wejściem do starego miasta jest bizantyjska brama obronna z V wieku. Pozostałości umocnień zachowało się tutaj więcej. Prawdopodobnie są to fragmenty rzymskich, greckich i bizantyjskich murów obronnych, za którymi pewnie kryli się mieszkańcy miasta. Miasto najbardziej szczyci się jednak licznymi świątyniami powstałymi na przestrzeni wieków.

W Nesebyrze można odwiedzić kilkanaście zabytkowych cerkwi powstałych od V do XIX wieku. Najstarszą budowlą sakralną Nesebyru są ruiny cerkwi św. Sofii znanej również jako Stara Metropolia. Znajdująca się w dawnym centrum miasta bazylika datowana jest na V – VI wiek i jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków tego typu w kraju. Innym świetnie zachowanym zabytkiem sakralnym jest bizantyjska cerkiew Świętego Jana Chrzciciela z X – XI wieku. Innym przykładem architektury bizantyjskiej są okazałe ruiny cerkwi Świętego Jana Aliturgetosa z przełomu XIII i XIV wieku. Nazywana „Niepoświęcona”, ponieważ nigdy nie odbyło się w niej nabożeństwo, co jest powodem dlaczego obecnie jest zabytkiem kultury, a nie religijnym. Najbardziej rozpoznawalnym jednak budynkiem sakralnym Nesebyru jest cerkiew Chrystusa Pantokratora (XIII – XIV wiek). Budynek jest najlepiej zachowanym przykładem stylu bizantyjskiego na Starym Mieście. Cerkiew jest najbardziej znana ze swego przepychu dekoracji zewnętrznej. W cerkwiach Świętego Spasa i Stefana znajdują się obecnie muzea. Cerkiew Wniebowstąpienia zwana również św. Spasa jest najmniejszą świątynią (11,7 x 5,7 m) w mieście. Cerkiew św. Stefana, znany jako Nowa Metropolia, została zbudowana w okresie XI-XIII wieku. W XVI wieku kościół został wydłużony, a w XVIII wieku dodano babiniec. Najbardziej wysunięta na wschód jest cerkiew św. Teodora wzniesiona w XIII wieku. Na północnym brzegu miasta znajdują się ruiny Bazyliki Nadmorskiej, znana także jako Bazylika św. Boburodzicy Eleusy, czyli Miłosiernej. Najmłodszą świątynią miasta jest Cerkiew Bogurodzicy powstała w 1884 roku. Ozdabiają ją XIX wieczne ikony i freski. Jej biała, czysta i smukła wieża góruje nad miastem. Świątynia widoczna jest już z rogatek. Blisko centrum wznosi się cerkiew św. Paraskewy posiadający jedną nawę i pięciokątną apsydę oraz bogaty wystrój zewnętrzny. Parę metrów dalej wznosi się Cerkiew Archaniołów Gabriela i Michała datowana na XIV wiek.

Całe Stare Miasto jest poprzecinane wąskimi i krętymi uliczkami, przy których znajdują się liczne stragany i restauracje. Uliczki tworzą niepowtarzalny klimat tego miasta. Cechą charakterystyczną domów Starówki jest to, że węższy parter wykonany został z jasnego kamienia, a szersze piętra z ciemnego drewna, natomiast na dachu położone są czerwone dachówki. Dzisiaj wiele z nich pełni rolę pensjonatów. Nesebyr (bułg. Несебър Nesebǎr) – miasto w obwodzie Burgas (ok. 40 km na północny-wschód), położone na niewielkim półwyspie na wybrzeżu Morza Czarnego.

Zdjęcia wykonano w lipcu 2016 roku.