Kościół klarysek pw. Wniebowzięcia NMP w Bydgoszczy powstał poprzez nadbudowę stojącej tu od 1582 roku murowanej świątyni św. Ducha. Budowa murów trwała do ok. 1590 roku, a wnętrza wyposażono do 1602 roku. Po ustanowieniu w 1615 roku klasztoru klarysek rozpoczęto budowę nawy i od tej chwili dawny kościół św. Ducha stanowi prezbiterium nowej świątyni. Nawę dobudowano do zachodniej ściany, w której znajdowało się wejście do kościoła. Wejście to musiano wyburzyć, znacznie powiększyć i obecnie stanowi ono ostrołukową tęczę, łączącą prezbiterium z nawą. Konsekracji świątyni dokonał 21 września 1645 roku sufragan włocławski Piotr Mieszkowski. Kościołowi dodano wtedy patronów: św. Wojciecha, św. Klarę i św. Barbarę, a w ołtarzu zapieczętowano relikwie św. Wojciecha, św. Barbary oraz Rufiny i Perpetui. W 1646 roku bryłę kościoła wzbogaciła kaplica kapłańska z bogatą, renesansową attyką oraz kryptą. W latach 40-tych XVII wieku, w południowo-zachodnim narożu nawy dostawiono kilkukondygnacyjną wieżę, zwieńczoną barokowym hełmem.

W 1835 roku nastąpiła kasata klasztoru i kościoła oraz przesiedlenie sióstr klarysek do Gniezna. Budynki klasztorne przekazano miastu, zaś los kościoła pozostawiono w gestii indywidualnej decyzji nadprezydenta, który zdecydował aby zaniechać w kościele kultu religijnego, a jego wnętrze przeznaczyć na inne cele. Wyposażenie kościoła rozparcelowano między różne świątynie. W kościele początkowo znajdował się magazyn, waga miejska a później remiza strażacka co wiązało się z istotnymi przebudowami. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1920 roku, kościół przeznaczono z powrotem na cele sakralne. W latach 1920-22 przeprowadzono kompleksowe prace restauracyjne. 3 grudnia 1922 roku kościół ponownie został konsekrowany przez kardynała Edmunda Dalbora. Po II wojnie światowej w 1950 roku podjęto kompleksowe prace konserwatorskie, które trwały z przerwani do lat 90-tych XX wieku.

Obecnie jest to orientowana, jednonawowa budowla, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, do którego przylegają: zakrystia i kaplica. Kościół ten w harmonijny sposób łączy elementy dwóch stylów: gotyku i renesansu oraz zawiera domieszkę baroku. Prezbiterium posiada sklepienie kolebkowe z lunetami, pokryte siatką żeber. Nawa kościoła pokryta jest drewnianym, polichromowanym stropem płaskim z I połowy XVII wieku, złożonym ze 112 kasetonów, w których namalowane są rozety i znaki symboliczne. Szczyt zachodni jest dwustrefowy, typu wnękowego, z tynkowanymi blendami. Jest on podzielony gzymsami i arkadami oraz ozdobiony wolutami, obeliskami i kulami. W północno-zachodnim narożniku korpusu znajduje się okrągła wieża, w górnej części ośmioboczna, nakryta hełmem z latarnią. Mieści ona m.in. klatkę schodową. Z tyłu nawy znajduje się chór wsparty na czterech masywnych kolumnach. Kaplica kapłańska posiada dach trójspadowy i jest zwieńczona renesansową attyką.

We wnętrzu świątyni znajdują się liczne zabytki:

– manierystyczny ołtarz główny z 1636 roku,

– obraz św. Stanisława Kostki pędzla Leona Wyczółkowskiego,

– polichromia z XVII-XVIII wieku,

– rokokowa ambona z II połowy XVIII wieku,

– manierystyczna płaskorzeźba alabastrowa z 1595 roku,

– kraty barokowe (XVII-XVIII wiek), umieszczone w łuku tęczowym między nawą, a prezbiterium,

– gotyckie i barokowe pająki mosiężne.

Od roku 1946, w którym świętowano 600-lecie lokacji miasta, z wieży kościoła jest grany hejnał Bydgoszczy o godzinie 12, 15 i 18.

Kościół klarysek znajduje się przy skrzyżowaniu ulic: Gdańskiej, Jagielońskiej, Focha i Mostowej.

Zdjęcia wykonano w czerwcu 2018 roku.

  • Widok ze skrzyżowania

  • Fasada

  • Renesansowy portal wejściowy

  • Nawa i prezbiterium

  • Kasetonowy strop

  • Prezbiterium

  • Chór

  • Kaplica kapłańska