Wczesnogotycki kościół Wniebowzięcia NMP w Chełmnie, zwany potocznie „Farą„, wzniesiono prawdopodobnie w latach 1280-1320. Świątynię budowano w dwóch etapach. Najpierw postawiono prezbiterium i północną nawę boczną (pierwotnie niższą). Później ukończono budowę całego korpusu nawowego wraz z wieżą północną. Wieżę południową pozostawiono niedokończoną. W wiekach następnych nie dokonano większych przebudów, które by zakłóciły gotycki charakter świątyni i wrażenie stylistycznej jednolitości. Jedynie w 1560 roku dobudowano kaplicę Matki Boskiej Bolesnej Chełmińskiej z fundacji kasztelana chełmińskiego Jana Niemojewskiego i jego żony Katarzyny Kostczanki, herbu Dąbrowa (dawna kaplica grobowa Niemojewskich), a w końcu XVII wieku kaplicę Bożego Ciała oraz w 1706 roku kruchtę południową. Częściowe odnowienie kościoła nastąpiło w latach 1659–60. Powstał wówczas barokowy wystrój kaplicy Bożego Ciała. Nad prezbiterium dobudowano sygnaturkę. W końcu XIX wieku przeprowadzono natomiast poważne prace naprawcze nadszarpniętych zębem czasu murów, w szczególności w obrębie najwyższej kondygnacji wieży północnej, uszkodzonej w 1724 roku. W 2002 roku w sposób kompleksowy została odnowiona kruchta północna, a w latach 2003–04 kaplica i ołtarz Matki Bożej Bolesnej. 

Obecna świątynia to trójnawowa hala z wydzielonym, prostokątnym prezbiterium. Zachodnia fasada była zaplanowana jako symetryczna dwu wieżowa, ale wieża południowa pozostała niedokończona. Nawy boczne przykryte są poprzecznymi dachami dwuspadowymi, które tworzą charakterystyczne trójkątne szczyty widoczne w elewacjach bocznych. Do wnętrza prowadzi m.in. portal główny o ornamentyce roślinnej i figuralnej. Wnętrze nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, w części wieżowej gwiaździstymi. Z wyposażenia największą uwagę, poza ołtarzem i relikwiami św. Walentego, zwraca świecznik w kształcie głowy jelenia z XVII wieku, który stanowi osobliwy wilgotnościomierz, gotycka chrzcielnica z poł. XIII wieku, płyta nagrobna Lamberta Longusa zm. w 1319 roku, fragmenty polichromii gotyckich z XV wieku, gotyckie rzeźby naturalnej wielkości 11 apostołów z pierwszej poł. XIV wieku na konsolach filarów międzynawowych. W kaplicy na przedłużeniu bocznej nawy północnej znajduje się sanktuarium MB Bolesnej (tzw. Chełmińskiej), z obrazem koronowanym w 1754 roku. W antependium i predelli ołtarza tej kaplicy znajduje się zespół srebrnych plakietek wotywnych z XVII-XVIII wieku. Zwraca też uwagę snycerski wystrój kaplicy Bożego Ciała (Najśw. Sakramentu), dzieło elbląskie z lat 1685-95.

Kościół Wniebowzięcia NMP jest usytuowany na południe od Rynku. Chełmno jest położone 40 km na północ od Torunia, przy drodze nr 91 do Świecia nad Wisłą.

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2014 roku.