Dobre Miasto powstało w miejscu grodu pruskiego, położonego pośród bagien i rozlewisk, nad brzegiem rzeki Łyny, na sztucznej wyspie powstałej po przekopaniu kanału, tzw. Dużej Łyny dla potrzeb obronnych i potrzeb młyna. Nazwa miasta najprawdopodobniej wywodzi się od pruskiego słowa gudde oznaczającego krzak, zarośla. W dniu 26 grudnia 1329 roku biskup warmiński Henryk II Wogenap nadał osadzie prawa miejskie. Z 1336 roku pochodzi łaciński zapis miasta – Bona Civitas. Herbem miasta jest jeleń trzymający w pysku gałązkę dębu z dwoma żołędziami, stojący na zielonej trawie. Patronką miasta jest święta Katarzyna Aleksandryjska. Dobre Miasto było ośrodkiem dóbr biskupich, siedzibą kapituły kolegiackiej (do 1811 roku), a także ośrodkiem handlu i rzemiosła. W 1466 roku, na mocy postanowień pokoju toruńskiego wraz z całą Warmią, znalazło się w granicach inkorporowanych do Polski Prus Królewskich. W 1627 roku zostało zniszczone przez Szwedów, którzy zrabowali również cenną bibliotekę kapituły. Do rozbiorów Dobre Miasto znajdowało się na autonomicznym obszarze podległym władzy biskupów warmińskich – Dominium Warmińskim. W 1772 roku dostało się pod zabór pruski. W latach 1865-96 było siedzibą władz powiatu lidzbarskiego. W październiku 1810 roku dekretem króla Prus zlikwidowano kolegiatę, a w latach 1830-34 wybudowano w mieście kościół ewangelicki, którego fundatorem był Fryderyk Wilhelm III, a projektantem Karl Friedrich Schinkel. W 1939 roku miasto liczyło 5931 mieszkańców. Po wojnie miasto zostało odbudowane i rozbudowane. 14 maja 1960 prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński przywrócił do życia kapitułę kolegiacką w Dobrym Mieście.

Najważniejszym zabytkiem w mieście jest gotycki kościół Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych – druga co do wielkości świątynia Warmii. Kościół jest częścią gotyckiego zespołu kolegiackiego z lat 1357–89. Biskup warmiński Herman około 1346 roku dokonał ostatecznego rozdziału dóbr biskupich i kapitulnych. Powołał także kolejną kapitułę – kolegiacką, która stała się wkrótce trzecim co do wielkości właścicielem ziemskim na Warmii. Aktem z 20 listopada 1347 roku kapitułę kolegiacką przeniesiono do Dobrego Miasta włączając do niej miejscowy kościół parafialny. Budowę obecnego kościoła rozpoczęto około 1359 roku. Pod koniec XIV wieku w kościele były już co najmniej cztery ołtarze. W 1392 roku papież Bonifacy IX wystawił bullę odpustową, a w 1396 roku ufundowano stalle kanonickie. W 1420 roku wyświęcono nowy ołtarz główny ku czci Krzyża Świętego, Zbawiciela i Wszystkich Świętych. Zabudowania kolegiaty stanowią zwarty czworobok, nieznacznie rozszerzający się ku zachodowi. Część północną zajmuje kościół, od zachodu i południa znajdują się budynki mieszkalne kanoników, od wschodu pozostałość dawnego domu biskupów, zakrystia i brama w kierunku miasta. Druga brama (Młyńska) znajduje się w skrzydle południowym. Kościół o wymiarach zewnętrznych ok. 61,5 × 25,5 m ma postać trójnawowej hali bez wydzielonego prezbiterium, typowej dla Warmii; wysokość do okapu dachu wynosi 16 m. Od strony zachodniej dostawiona jest wysoka czworoboczna wieża. Pary ośmiobocznych filarów dzielą wnętrze na siedem przęseł przekrytych sklepieniami gwiaździstymi – czteroramiennymi w nawach bocznych i ośmioramiennymi z żebrem przewodnim w nawie głównej. W latach 1872–82 kościół został poddany regotyzacji. Zniszczono wówczas bezpowrotnie wiele zabytków. Z 15 ołtarzy zachowało się do dzisiaj pięć, kolejne cztery to dzieła pseudogotyckie z końca XIX wieku. Najstarszym ołtarzem jest Tryptyk Mariacki z ok. 1430 roku. Rzeźby ołtarza mariackiego utrzymane są w stylu Pięknych Madonn. Centralną figurą ołtarza jest tronująca Matka Boża z Dzieciątkiem. W szafie środkowej, po bokach Madonny, umieszczone są cztery figurki apostołów. Pozostali apostołowie występują po dwóch w kwaterach na awersach skrzydeł. Apostołowie trzymają w swoich rękach insygnia męczeńskie lub symbole pełnionej misji w Kościele. W przeszklonej neogotyckiej mensie ołtarza złożone są w barokowym relikwiarzu w kształcie trumny relikwie św. Innocentego. Informuje o tym kamienna tablica inskrypcyjna wmurowana w sąsiednią ścianę. Na tablicy jest napis “Święte ciało i naczynie z krwią Świętego Innocentego, męczennika według autentycznego rejestru liturgicznego podarowane w Rzymie 1 czerwca 1732 Jerzemu Mockiemu, infułatowi żółkiewskiemu i przez tegoż pełnoprawnie przeniesione go kolegiaty dobromiejskiej 29 września 1736 w tym ołtarzu spoczywa”.  Ołtarz główny powstał w latach 1743-48 z fundacji biskupa Adama Stanisława Grabowskiego. Zdobią go monumentalne rzeźby męczenników Wojciecha i Stanisława, dzieło Krzysztofa Perwangera. W zamknięciu nawy południowej znajduje się ołtarz mariacki – tryptyk z ok. 1430 roku. W nawie północnej – późnogotycki tryptyk św. Anny z ok. 1500 roku z rzeźbioną grupą św. Anny Samotrzeć. Przy drugim filarze południowym jest ołtarz św. Sebastiana z 1642 roku obecnie czczony jako ołtarz Madonny Dobromiejskiej. Po przeciwległej stronie znajduje się ołtarz Trójcy Świętej z końca XVII wieku z wybitną późnogotycką rzeźbą “Tron Łaski” z początku XVI wieku. Ciekawymi zabytkami są również: ambona powstała w 1693 roku z fundacji biskupa Zbąskiego i dziekana dobromiejskiego Jerzego Ignacego Teschnera, a także ogrodzenie chrzcielnicy z 1670–80 i stalle z 1673 roku ze stopniami w kształcie lwów, zachowane z pierwotnych stalli gotyckich z końca XIV wieku. Niewątpliwą atrakcją dla turystów są organy. Posiadają one 49 głosów i 3522 piszczałki. W sezonie letnim organizowane są koncerty. Biblioteka kapitulna pełni obecnie funkcję muzeum i jest udostępniona zwiedzającym. Można w nim zobaczyć pozostałości dawnego wyposażenia kolegiaty. Bogaty skarbiec i księgozbiór uległ niestety rozproszeniu po ostatniej wojnie. Biblioteka została wywieziona w czasie wojen ze Szwedami. W 1989 roku świątynia otrzymała tytuł bazyliki mniejszej.

Pozostałe obiekty zabytkowe to: – klasycystyczny kościół ewangelicki (1830-32) – fragmenty murów obronnych z gotycką wieżą z XIV wieku, nazywaną Basztą Bocianią – późnobarokowa kaplica św. Mikołaja z ok. 1740 roku, obecnie greckokatolicka Cerkiew św. Mikołaja.

Dobre Miasto jest położone 25 km na północ od Olsztyna, przy drodze nr 51 do Lidzbarka Warmińskiego.

Zdjęcia wykonano w kwietniu 2015 roku.