Lourdes to miasto i gmina w południowo-zachodniej Francji, u podnóża Pirenejów, nad rzeką Gave de Pau, w regionie Midi-Pyrenees, w departamencie Pireneje Wysokie. Miasto jest największym we Francji ośrodkiem kultu maryjnego i celem pielgrzymek, odwiedzane rocznie przez 6 mln osób z całego świata. Począwszy od 11 lutego do 16 lipca 1858 14-letnia wiejska dziewczyna – Bernadette Soubirous – doświadczyła osiemnastu objawień Pięknej Pani przy jaskini Massabielle. Zjawa ubrana była w białą suknię i biały płaszcz okrywający głowę, przepasana w pasie niebieską szarfą, na stopach znajdowały się żółte róże i w tym samym co róże żółtym kolorze był jej różaniec zawieszony na ręku, a składający się z sześciu dziesiątków. 25 marca 1858 roku, podczas 16 objawienia, w święto Zwiastowania, Piękna Pani powiedziała miejscowym dialekcie: „Que soy era Immaculada councepciou” – ” Ja jestem Niepokalane Poczęcie”. Podczas objawień, w grocie pojawiło się źródło wody. Od momentu jego pojawienia się zanotowano 6784 przypadki niewytłumaczalnych uzdrowień po obmyciu się w jego wodzie. 67 spośród nich kościół uznał za cudowne. Pierwszą uzdrowioną była Catherine Latapie, która 1 marca 1858 obmyła swoje chore ramię w źródełku. Ostatnim, 67 cudem było uznanie cudownego uzdrowienia Anny Santaniello w 1952 roku. W okresie późniejszym dla wygody pielgrzymów zbudowano kamienne wanny i baseny, w których można się zanurzyć a wokół groty zamontowano krany służące do napełniania naczyń wodą. Baseny zmodernizowano w latach 1872 i 1980. Woda w basenach ma stałą temperaturę 12°C. Obecnie jest 17 basenów, 11 dla kobiet i 6 dla mężczyzn oraz mniejsze baseny dla dzieci. Rocznie korzysta z nich ok. 350 000 pielgrzymów.

W 1862 roku objawienia zostały uznane za autentyczne przez biskupa Tarbes – Mascarou Laurenca. W 1874 roku w tym miejscu ustawiono statuę Matki Bożej z Lourdes, następnie wybudowano neogotycką bazylikę. Sama Bernadette Soubirous wstąpiła w 1866 roku do klasztoru Nevers, gdzie zmarła 16 kwietnia 1879 roku jako siostra zakonna Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame, a w 1933 roku została kanonizowana. W 1861 roku miejscowy ksiądz Dominique Peyramale razem ze swym biskupem, Bertrandem-Sévère’em Mascarou Laurence’em kupił od gminy grotę wraz z przyległym terenem, żeby przystosować ją do odwiedzin przybywających pielgrzymów. Wkrótce też rozpoczęto budowę pierwszego z kościołów, istniejącego obecnie jako krypta. 

Grota Massabielle jest bardzo prosta i surowa. Skała, w której mieści się grota ma wysokość 27 m – sama grota ma 3.80 m wysokości, 9.50 m długości i 9.85 m szerokości. Wnętrze groty nie jest ozdobione, umieszczono w niej tylko prosty, kamienny ołtarz i pulpit, żeby można tu było odprawiać msze. Ponad główną wnęką jest nisza, gdzie miały miejsce objawienia i na którym od 4 kwietnia 1864 umieszczona jest figura Matki Bożej z Lourdes, dłuta rzeźbiarza polskiego pochodzenia Josepha Fabischa. Artyście podczas pracy trudno było ustalić wygląd Pięknej Pani. Żadna z pokazywanych Bernadetcie reprodukcji obrazów nie odpowiadała temu, co dane jej było zobaczyć. Nie widząc innego sposobu, artysta poprosił dziewczynkę, żeby spróbowała uśmiechnąć się i popatrzeć w podobny sposób. Gotową figurę poświęcił biskup Bertrand Laurence. Ma ona 1,88 m wysokości, ubrana jest w białe szaty, w prawej ręce trzyma różaniec a u jej stóp leżą dwie żółte róże; w takiej formie objawiła się Bernadetcie Soubirous. Na piedestale wyryty jest napis: Que soy era Immaculada Concepciou (pol. „Jestem Niepokalane Poczęcie”). Na dużym stojaku obok ołtarza przez cały sezon palą się świece. Naprzeciwko ołtarza umieszczono kamień dla upamiętnienia wizyty w grocie papieża Jana Pawła II 15 sierpnia 1983. W głębi groty znajduje się źródło, odkryte 25 kwietnia 1858 przez Bernadettę Soubirous. Jest ono przesłonięte szklaną przesłoną. Woda ze źródła została poddana chemicznej analizie przez niezależne laboratoria w 1858 i 1859. Nie odkryto w niej szczególnych, leczniczych właściwości z medycznego punktu widzenia. Pomimo tego jest ona traktowana przez przybywających do Lourdes pielgrzymów jako symbol uzdrowień. Pielgrzymi przechodzą w procesji przez grotę dotykając, zgodnie ze zwyczajem, skały pod figurą Matki Bożej; od wielu dotknięć skała stała się wygładzona. W tylnej części groty znajduje się metalowa puszka, do której składane są spisane modlitwy i prośby wiernych; codziennie są one zbierane i palone. Rzędy ławek przed grotą pozwalają odwiedzającym usiąść i pomodlić się lub oddać się kontemplacji. Pielgrzymi są proszeni o zachowanie ciszy, co sprzyja stworzeniu atmosfery pobożności. Jedno z miejsc, gdzie Bernadetta Soubirous modliła się do Matki Bożej, jest oznaczone specjalną płytą. 

Budowle sakralne na terenie sanktuarium :

– Krypta była pierwszym z kościołów, jakie zostały tu zbudowane i należy dziś do najmniejszych spośród nich. Jej budowę rozpoczęli w 1861 roku ksiądz Dominique Peyramale i biskup Bertrand-Severe Mascarou Laurence. Przy budowie pracował też ojciec Bernadetty Soubirous; był on również obecny przy oficjalnym otwarciu świątyni w niedzielę Zesłania Ducha Świętego w 1866 roku. Nawa krypty jest niewielka. Uwagę zwracają masywne filary podtrzymujące konstrukcję bazyliki Niepokalanego Poczęcia Najswietszej Marii Panny, która została zbudowana nad kryptą. Do krypty prowadzi korytarz. Przy wejściu ustawiono dużą, brązową statuę św. Piotra, trzymającego klucze do Królestwa Niebieskiego. Naprzeciwko niego stoi posąg papieża Piusa X. Ściany korytarza zostały wyłożone niewielkimi, marmurowymi płytami kommemoracyjnymi,  ofiarowanymi w podzięce za doznane łaski. Z prawej strony wejścia znajduje się kaplica z relikwiami św. Bernardety.

– Bazylika Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, zwana potocznie bazyliką górną, była historycznie drugim kościołem zbudowanym na terenie sanktuarium. Została wzniesiona w latach 1866–72. Jej konsekracja miała miejsce w 1876 roku. Robiąca wrażenie, wyniosła budowla w stylu neogotyckim została zaprojektowana przez Hyppolyte’a Duranda. Wydaje się wyrastać bezpośrednio ze skały Massabielle (w której znajduje się Grota Objawień). Ściany świątyni są wyłożone wotywnymi płytami kommemoracyjnymi, będącymi pozostałością po narodowych pielgrzymkach z lat poprzednich. W witrażowych oknach ukazane są wydarzenia z historii Lourdes; w oknach clerestorium przedstawiona jest Maryja jako druga Ewa. Na zewnątrz bryła świątyni zdominowana jest przez wysoką na 70 m wieżę, flankowaną dwiema mniejszymi wieżyczkami ukończonymi około 1908 roku. Ponad wejściem umieszczono mozaikę przedstawiającą papieża Piusa IX, który 8 grudnia 1854 bullą Ineffabilis Deus ogłosił Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.

– Bazylika Różańcowa to trzeci kościół zbudowany na terenie sanktuarium. Został on zaprojektowany przez architekta Leopolda Hardy i zbudowany w latach 1883–99. W 1901 roku miała miejsce konsekracja kościoła. Może on pomieścić 1500 wiernych. Jego nazwa nawiązuje do objawień Bernadetty Soubirous, która widziała Matkę Bożą z różańcem w ręku. Styl bazyliki wykazuje wpływy architektury bizantyjskiej. Nawa jest otwarta i okrągła, przykryta kopułą. Zewnętrzną część kopuły wieńczy pozłacana korona i krzyż, będące darem narodu irlandzkiego z 1924 roku. Fasada bazyliki, zmodernizowana w 2007 roku, przedstawia tajemnice światła, dodane w 2002 do tradycyjnych 15 tajemnic różańcowych przez papieża Jana Pawła II.

– Bazylika św. Piusa X jest największym z kościołów na terenie sanktuarium: ma 12,000 m 2 powierzchni, 191 m długości i 61 m szerokości i może pomieścić 25000 wiernych. Świątynia została zaprojektowana przez architekta Pierre Vago i ukończona w 1958 roku, w setną rocznicę objawień. Nowoczesna, wykonana z betonu budowla w kształcie odwróconej łodzi, znajduje się niemal całkowicie pod ziemią (część jej wchodzi pod ulicę Boulevard Pere Remi Sempe). Bazylika podziemna stylistycznie bardzo różni się od dwóch poprzednich kościołów – jej odkryta, betonowa konstrukcja jest surowa i mroczna. Rozświetlają ją tylko serie obrazów ze szkła. Ołtarz główny zlokalizowano na środku świątyni. W jednej z kaplic znajdują się relikwie Jana Pawła II. W okresie zimowym w bazylice odbywają się procesje różańcowe.

– Otwarta przestrzeń przed bazyliką Różańcową nosi nazwę placu Różańcowego. Wejścia do krypty i górnej bazyliki, które zostały wzniesione na szczycie skały Massabielle, znajdują się wysoko ponad poziomem gruntu. Żeby ułatwić odwiedzającym dostęp, skonstruowano dwa ogromne podjazdy, prowadzące z obu stron na plac Różańcowy. Ma on 130 m długości i 85 m szerokości i może pomieścić 40 tysięcy ludzi. – Naprzeciwko bazyliki Różańcowej stoi figura Ukoronowanej Dziewicy Maryi (fr. La Vierge Couronnee) i jest twarzą zwrócona ku wejściu. Posadowiona na granitowym cokole, wysoka na 2,5 m, odlana z brązu i pomalowana na biało i niebiesko figura stanowi dobrze znany punkt orientacyjny i miejsce spotkań. Jej różaniec został wykonany w stylu różańca św. Brygidy, składającego się z sześciu dziesiątek i którego pierwszą z rozważanych tajemnic jest Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny. Poza figurą rozpoczyna się esplanada, obszerny, otwarty trakt spacerowy, wykorzystywany podczas procesji. Od Wielkanocy aż do października w pobliżu groty Massabielle odbywają się codziennie dwie procesje: Procesja Eucharystyczna z chorymi i wieczorna Procesja z lampionami.

 – Na zboczu góry Espelugues górującej ponad sanktuarium została w 1912 roku zbudowana dla pielgrzymów Droga Krzyżowa. Każdą z jej 14 stacji, będących dziełem rzeźbiarza Raffi, stanowią grupy olbrzymich, wykonanych z żeliwa postaci osiągających 2 m wysokości. Pierwszą stację poświęcono 5 października 1901 roku.

– Za rzeką i z prawej strony placu Różańcowego znajduje się szereg budynków pełniących funkcje służebne dla chorych (domy noclegowe, gabinety lekarskie i inne).

Zdjęcia wykonano w październiku 2011 roku.