Historia miasta sięga okresu pierwszych Piastów i wiąże się z działalnością misyjną jaka była prowadzona na terenie Prus. Właścicielem Grudziądza oraz całej Ziemi Chełmińskiej został biskup misyjny Chrystian. W związku z nieefektywnym działaniem Chrystiana kontynuacją misji zajął się sprowadzony przez Konrada Mazowieckiego Zakon Krzyżacki, który przejął we władanie Ziemię Chełmińską wraz z Grudziądzem. Odtąd, aż do II pokoju toruńskiego w 1466 roku miasto pozostawało we władaniu Zakonu. Po podpisaniu traktatu pokojowego Ziemia Chełmińska przeszła we władanie Polski. Miasto rozwijało się dynamicznie aż do XVII wieku, kiedy padło ofiarą nieustannych wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą. Los Grudziądza został przypieczętowany I rozbiorem Polski w 1772 roku. Wtedy to na mocy rozbioru miasto przejęło państwo pruskie. Wkrótce po tym wydarzeniu w wyniku decyzji nowych władz, w 1776 roku wybudowano w sąsiedztwie potężną twierdzę, której walory obronne i architektoniczne po dzień dzisiejszy możemy podziwiać. Okres zaborów nie był dla miasta czasem straconym. Pomimo licznych represji władz oraz nasilającej się germanizacji miasto zyskało nowe zakłady przemysłowe, most na Wiśle oraz połączenia kolejowe. Największy  rozwojów miasta  przypadał na II połowę XIX wieku.

W 1920 roku po blisko 150 latach niewoli miasto powróciło ponownie w granice Rzeczpospolitej. Wzrost gospodarczy trwał nadal a jego widocznym znakiem dla mieszkańców oraz dla całego kraju była zorganizowana w mieście w 1925 roku I Pomorska wystawa Rolnictwa i Przemysłu. Oficjalnego otwarcia wystawy dokonał ówczesny Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej – Stanisław Wojciechowski. Oprócz walorów przemysłowych, Grudziądz nabrał także znaczenia militarnego. W mieście utworzono znane w całym kraju Centrum Wyszkolenia Kawalerii, Centrum Wyszkolenia Żandarmerii oraz Lotniczą Szkołę Strzelania i Bombardowania. Ze względu na bliskość granicy z Niemcami w Grudziądzu rozlokowano także liczne jednostki wojskowe. We wrześniu 1939 roku w wyniku agresji nazistowskich Niemiec Grudziądz znalazł się pod okupacją, naznaczoną licznymi aktami terroru i okrucieństwa. W 1945 roku miasto zostało wyzwolone, lecz niestety ponad 60% jego zasobów zostało zniszczonych. Po II wojnie światowej w Grudziądzu rozpoczął się systematyczny proces odbudowy.

Obecnie Grudziądz to nowoczesne miasto liczące prawie 100 tys. mieszkańców. Jeśli chodzi o zabytki miasto posiada zespół spichrzy z XVI-XVIII wieku stanowiących charakterystyczną panoramę od strony Wisły. Dodatkowo można u nas podziwiać doskonale zachowane fragmenty murów miejskich a także kościoły reprezentujące swoim stylem gotyk oraz barok. Nie możemy również zapomnieć o architekturze militarnej, której najważniejszym przedstawicielem jest grudziądzka cytadela. 

Najważniejsze obiekty zabytkowe:

– średniowieczny układ urbanistyczny Starego Miasta 

mury miejskie z XIV/XV wieku (m.in. Brama Wodna)

– na wzgórzu zamkowym pozostałości zamku krzyżackiego z drugiej połowy XIII wieku (ruiny wysadzonej przez Niemców w 1945 roku wieży „Klimek”, obecnie odbudowanej, niewielki fragment parteru skrzydła południowego (osobny artykuł)

– Bazylika kolegiacka św. Mikołaja (fara) z XIII-XV wieku (osobny artykuł)

barokowy zespół pojezuicki: kościół św. Franciszka Ksawerego z XVIII wieku i kolegium z XVII-XVIII wieku (obecnie Urząd Miejski

– zespół spichrzów z XIII-XVII wieku od strony Wisły (osobny artykuł)

cytadela, której obroną wsławił się Courbière z przełomu XVIII i XIX wieku

barokowy zespół poklasztorny benedyktynek: budynki klasztorne z XVII-XVIII wieku, tzw. Pałac Opatek z XVIII wieku, kościół św. Ducha z XVI wieku, przebudowany w XVII wieku (osobny artykuł)

zespół poklasztorny reformatów z poł. XVIII wieku, kościół św. Krzyża i klasztor – obecnie więzienie.

Grudziądz jest położony na prawym brzegu Wisły w odległości 100 km na południe od Gdańska. 

Zdjęcia wykonano w maju 2014 roku.

  • Panorama miasta zza Wisły

  • Zabytkowe spichlerze

  • Zabytkowe spichlerze

  • Brama Wodna

  • Ruiny zamku

  • Ruiny zamku

  • Bazylika św. Mikołaja

  • Kościół św. Franciszka Ksawerego

  • Rynek

  • Rynek

  • Rynek

  • Ratusz - dawne kolegium jezuickie

  • Ulica Spichrzowa

  • Mury obronne

  • Widok na Wisłę

Nowe zdjęcia wykonano w kwietniu 2018 roku.

  • Odbudowana wieża Klimek

  • Wnętrze wieży

  • Widok z wieży

  • Relikty zamku

  • Kościół św. Mikołaja

  • Kościół św. Mikołaja

  • Widok z wieży

  • Ratusz

  • Spichlerze

  • Spichlerze

  • Klasztor benedyktynek - obecnie Muzeum

  • Kościół św. Ducha