Via Dolorosa to pełna cierpienia Droga Krzyżowa w Jerozolimie, którą szedł Jezus na Golgotę dźwigając krzyż. Tradycja wędrowania śladami Chrystusa sięga 326 roku. Wówczas to bowiem matka cesarza Konstantyna, św. Helena, przybyła do Jerozolimy odszukać Grób Pański i resztki krzyża. Wtedy też powstały pierwsze stacje drogi. Początkowo chrześcijanie wędrowali po tych miejscach, które były im znane, jako związane z Chrystusową męką. Rozpoczynali pielgrzymowanie od Ogrodu Oliwnego,  a następnie udawali się do pałacu Kajfasza. Tak było od V do VIII wieku. Po inwazji muzułmanów trzeba było zmienić tę trasę, ponieważ wyznawcy Allacha nie zgadzali się aby nabożeństwa były odprawiane na ich terenie. Przesunięto więc trasę wędrowania i poprowadzono ją poprzez chrześcijański Syjon. Kolejnej zmiany dokonano po roku 1172, gdy odkryto ruiny twierdzy Antonia. Zidentyfikowano je jako miejsce stacjonowania Piłata na czas Święta Paschy. W XIV wieku franciszkanie opracowali trasę pielgrzymkową, która częściowo pokrywała się z dzisiejszą, ale jej początek znajdował się przy Świętym Grobie. Po prawie dwóch stuleciach kolejną zmianę wymusili pielgrzymi z Europy, którzy pragnęli wędrować zgodnie z opisem wydarzeń, w ewangelii, kończąc w miejscu ukrzyżowania. Obecna Via Dolorosa ma 660 metrów długości, licząc od miejsca skazania do miejsca ukrzyżowania. Uważa się, że jest podobna do tej, którą szedł Jezus, choć nie jest dokładnie tą samą. Ale bez względu na wszystko odprawienie Drogi Krzyżowej w Jerozolimie pozostaje mocnym i niezapomnianym przeżyciem. I choć wokół pełno jest ludzi zajmujących się własnymi sprawami, a na każdym wolnym skrawku kwitnie handel, można przejść tę drogę w modlitwie. Do renowacji nawierzchni Drogi Krzyżowej zachowano kostkę brukową z czasów Heroda i włączono ją do nowego chodnika.

1. Jezus skazany na śmierć. Wędrówkę wielu rozpoczyna na dziedzińcu szkoły muzułmańskiej w bliskim sąsiedztwie Lithostrotos. W starożytności teren ten należał do twierdzy Antonia i wieńczył ją od strony świątyni. Inni zaś zaczynają od modlitwy w Kaplicy Biczowania, zbudowanej na dziedzińcu klasztoru, w którym znajduje się słynna Franciszkańska Szkoła Biblijna. To właśnie tu mniej więcej odprowadzono Jezusa, by uzyskać od Piłata urzędowe zatwierdzenie wyroku śmierci. Część procesu Jezusa, który relacjonują czterej ewangeliści, miała miejsce na wewnętrznym dziedzińcu twierdzy, zwanym  Lithostrotos, czyli „Kamienny Dziedziniec”, lub „Miejsce Brukowane”. Fragmenty tego starego bruku można oglądać w Kaplicy Skazania i w podziemiach klasztoru Panien Syjońskich. Zachował się tu też dolny fragment oryginalnego łuku rzymskiego. Uważa się, że konstrukcja ta była łukiem triumfalnym z wysokim portalem pośrodku i dwiema mniejszymi bramami po bokach. Obie strony Via Dolorosa spina obecnie tzw. łuk „Ecce Homo”. Jest to XIX-wieczna imitacja łuku, który istniał w tym miejscu jako wschodnia brama miasta za panowania Heroda Agryppy I. Łuk oznacza miejsce, z którego Piłat spojrzał na Chrystusa i rzekł „Oto Człowiek”. Tuż obok, na dziedzińcu franciszkańskiego klasztoru Flegellazzione znajduje się druga Kaplica Biczowania. Między łukami, na których spoczywa sklepienie prezbiterium, znajdują się trzy piękne witraże przedstawiające sceny: biczowania, umywającego ręce Piłata i Triumfującego Barabasza.

2. Jezus bierze krzyż na swe ramiona. Na zachód od Kaplicy Biczowania wznosi się niewielka budowla, zbudowana na planie kwadratu, czyli Kaplica Skazania na Śmierć. Oznaczenie drugiej stacji Drogi Krzyżowej znajduje się na jej ścianie. Ze względu na małą powierzchnię kaplicy męka Jezusa rozważana jest na zewnątrz.

3. Jezus upada pod krzyżem po raz pierwszy. Stacja trzecia znajduje się około 150 metrów od Lithostrotos, na skrzyżowaniu Via Dolorosa z ulicą poprzeczną, która biegnie do Bramy Damasceńskiej. W latach 1941-46 dzięki ofiarom żołnierzy i polskich uchodźców odnowiono podniszczoną kaplicę i w jej wnętrzu umieszczono marmurową płaskorzeźbę Jezusa upadającego pod krzyżem, dłuta Tadeusza Zielińskiego. Nad wejściem przedstawiona jest Droga Krzyżowa Polaków. Jezus dźwiga potężny krzyż, który jest jednocześnie krzyżem idącego za Nim tłumu. W środkowej kopule widnieje Orzeł Biały, a na lewo od wejścia został przymocowany krzyż, który był niesiony przez Polaków podczas wielkopiątkowej Drogi Krzyżowej w 1941 roku. Opiekę nad trzecią stacją, zwaną „Stacją Polską” sprawuje obecnie ormiańsko-katolicki wikariat patriarchalny.

4. Jezus spotyka swoją Matkę. Stację położoną kilkadziesiąt metrów od trzeciej, wskazuje płaskorzeźba twarzy Maryi, umieszczona na murze domu między arabskimi kramami i sklepikami. Jej autorem jest także Tadeusz Zieliński. Ta mała kapliczka zbudowana została w 1957 roku z ofiar Polaków, za staraniem kapelana, księdza Stefana Pietruszki-Jabłonowskiego. Ołtarz z białego marmuru podpierają dwa orły, a rzeźba na frontonie przedstawia spotkanie Syna z Matką. Od wielu lat kaplica pozostaje zamknięta i nabożeństwo jest sprawowane wyłącznie na zewnątrz. Obok tej stacji znajduje się rezydencja wikariusza generalnego patriarchatu kościoła ormiańsko-katolickiego. Na jej terenie położony jest kościół NMP „Spamos” (po grecku znaczy to tyle co : pozdrowienie, spotkanie).

5. Szymon pomaga nieść krzyż Jezusowi. Około 50 metrów z stacją czwartą znajduje się niewielka kaplica, należąca do franciszkanów, w której może pomieścić się zaledwie kilkanaście osób. Jej obecność sygnalizuje łaciński napis: „Simoni Cyranneo Crux Imponitur”. Od tego miejsca droga stromo wznosi się w górę, aż do Golgoty, co namacalnie pokazuje, że Jezus potrzebował pomocy w niesieniu krzyża.  

6. Weronika ociera twarz Jezusowi. Kaplica, która zaznacza to miejsce, znajduje się około stu metrów od stacji piątej, a tę odległość trzeba pokonać wstępując po niewysokich stopniach. Weronika okazała pomoc ocierając twarz Jezusa z potu, krwi i łez. Jej miłosierdzie zostało nagrodzone wizerunkiem, który odbił się na płótnie. Imię niewiasty pochodzi od słów: vera ikon, czyli „prawdziwy obraz”. Dziś na tym miejscu znajduje się greckokatolicka kaplica, zbudowana w 1895 roku (odnowiona w 1953 roku), której wnętrze zdobią piękne mozaiki opisujące to spotkanie. Tu przed dwoma tysiącami lat kończyło się miasto. Stąd Chrystus zobaczył Golgotę.

7. Jezus upada pod krzyżem po raz drugi. Stąd kolejny upadek. Dziś nie widać wzgórza, u podnóża którego nastąpił ten upadek. Dlatego miejsce to znaczy kaplica, którą opiekują się franciszkanie. Znajduje się w niej kolumna o wysokości 7 metrów, zachowana z kolumnady tzw. cardo, wytyczonego przez cesarza Hadriana w II wieku. Tu w czasach Jezusa znajdowała się brama prowadząca poza miasto. Tradycja chrześcijańska związała ten drugi upadek z tą bramą, nazwaną Bramą Wyroku, gdyż to tu wywieszano ogłoszenia o skazaniach na śmierć.

8. Jezus rozmawia z jerozolimskimi niewiastami. Trzeba skręcić w prawo od stacji siódmej, by po około 30 metrach dostrzec czarny, łaciński krzyż wyrzeźbiony na murze grecko-prawosławnego klasztoru św. Karalambosa. Wokół ramion krzyża znajdują się litery: IC XC NIKA, co znaczy: „Jezus Chrystus Zwycięża”. Klasztor przecina trasę Drogi Krzyżowej, dlatego całą budowlę należy obejść ulicą, na której jest pełno straganów i sklepów.  

9. Jezus upada pod krzyżem po raz trzeci. Stację zaznacza kolumna wmurowana koło wejścia do klasztoru koptyjskiego. Umieszczona za absydą bazyliki Grobu Bożego, oznacza miejsce trzeciego upadku Jezusa. Obok wznosi się rosyjskie Hospicjum Aleksandra, w którym zachował się próg bramy uznawanej za pozostałości muru, który w czasach Jezusa zamykał Jerozolimę od tej strony. Miejsca ukrzyżowania nadal jeszcze nie widać, gdyż zasłaniają je rozmaite budowle, ale znajduje się ono w odległości około 50 metrów w linii prostej. Następne stacje Drogi Krzyżowej umiejscowione są na terenie Bazyliki Grobu. 

10. Jezus z szat obnażony.

11. Jezus przybity do krzyża. Obydwie stacje znajdują się po prawej stronie kaplicy Kalwarii. Jest to pomieszczenie o wymiarach 11,5 x 9,2 metra i położone około 5 metrów powyżej posadzki Bazyliki. Wchodzi się tu po stromych schodach. Całość podzielona jest dwoma filarami na dwie kaplice. Prawa należy do katolików a lewa do Greków. Ściany prawej pokryte są marmurem. Mozaika na sklepieniu przedstawia Zbawiciela, a mozaiki na ścianie głównej: przybicie Jezusa do krzyża, oraz niewiasty i św. Jana. Mozaika na ścianie bocznej pokazuje ofiarę Izaaka. Ołtarz wykonany jest z posrebrzanego brązu. Na sześciu tablicach przedstawione są sceny męki malowane na płótnie. Na świecznikach z brązu przedstawiono różne sceny Drogi Krzyżowej. Pod ołtarzem znajduje się zagłębienie, o którym pradawna tradycja mówi, że właśnie tam został wbity krzyż Chrystusa. Dwie płytki po obu stronach ołtarza znaczą miejsca, gdzie stały krzyże złoczyńców powieszonych wraz z Jezusem. Blisko ołtarza pokazywana jest szczelina skalna, która według tradycji powstała w chwili śmierci Chrystusa, gdy „ziemia zadrżała i zaczęły pękać skały”.

12. Jezus umiera na krzyżu.

13. Jezus zdjęty z krzyża. Niedaleko Golgoty stoi ołtarz poświęcony Matce Boskiej Bolesnej. Tu, według tradycji, ciało Jezusa po zdjęciu z krzyża oddano Maryi. W gablocie obok znajduje się figura Matki Boskiej Bolesnej oraz wota (m.in. ryngraf gen. Władysława Sikorskiego i żołnierzy polskich). Ołtarz ten stanowi własność franciszkanów, którzy odprawiają tu codziennie msze św. Podstawę tego ołtarza stanowi ozdobna krata z emblematami męki i słowami Jezusa na krzyżu. 

14. Jezus złożony do grobu. Kaplica Grobu znajduje się w centrum Rotundy Bazyliki i ma kształt prostokąta o długości 8,3 m, szerokości 5,9 m i wysokości 5,9 metra. Kaplica zabudowana jest wysoką Rotundą zwaną Anastasis, co po grecku oznacza „zmartwychwstanie”. Całość podzielona jest na przedsionek, czyli Kaplicę Anioła oraz właściwy Grób. W przedsionku na cokole pod płytą jest fragment kamienia, którym zamknięty był Grób. Z kaplicy tej, ciasne wejście o wysokości zaledwie 1,3 metra prowadzi do komory grobowej. Grób właściwy to małe pomieszczenie o wymiarach 2,07 x 1,93 metra. Obecnie w tym miejscu jest marmurowa płyta, nad którą widnieje ikona Zmartwychwstania Pana Jezusa. Na ścianie północnej znajduje się ikona Matki Bożej, która ma opuszczone powieki, a jej dłonie pokrywa srebrna blacha. Ikonę można delikatnie uchylić, by zobaczyć za nią fragment surowej skały grobowej, która bez zmian i ornamentów dotrwała do naszych czasów. 

Zdjęcia wykonano w październiku 2010 roku.