Budowę katedry pw. Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna w Kamieniu Pomorskim rozpoczęto w 1176 roku, z fundacji księcia pomorskiego Kazimierza I. Świątynię wznoszono w miejscu wcześniejszego drewnianego kościółka przygrodowego. Była ona związana była z przeniesieniem siedziby biskupów pomorskich z pobliskiego Wolina.

Pierwotnie kościół był wznoszony w stylu romańskim. W latach 1180-1210 zbudowano część prezbiterium, a następnie około 1250 roku portal w transepcie południowym z rzeźbionymi archiwoltami i tympanonem przedstawiającym Adorację Baranka. Wybudowano także paradyz. W 1308 roku nieukończoną budowlę zniszczyły wojska brandenburskie.

Po wznowieniu prac, budowę świątyni kontynuowano w stylu gotyckim. Po 1310 roku wzniesiono krużganki po północnej stronie, a w latach 1325-50 nad skrzydłem wschodnim katedry dobudowano pomieszczenie gotyckie, w którym w późniejszych czasach mieścił się katedralny skarbiec. Na początku XIV wieku powstały malowidła na sklepieniu prezbiterium oraz w absydzie. W tym samym czasie zbudowano korpus bazylikowy świątyni na pierwotnym fundamencie romańskim, gotycką, ceglaną wieżę i lektorium przed prezbiterium. We wnętrzu katedry ustawiono ołtarze, stalle kanonickie, granitową chrzcielnicę i wielki krucyfiks mistyczny. Około 1382 roku świątynia została wyposażona w pierwsze organy. Na początku XV wieku w katedrze wzniesiono ażurową attykę ceglaną nad nawą południową. W 1419 roku zbudowano przylegającą do nawy południowej kaplicę Lepelów.

Kościół ukończono w pod koniec XV wieku. Zbudowano wówczas przylegający do prezbiterium od strony południowej kapitularz oraz wyposażono katedrę w nowe organy fundacji biskupa Benedykta Wallensteina. Około 1480 roku w prezbiterium ustawiono ołtarz główny. W 1535 roku katedra przeszła w ręce Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego. Świątynią luterańską pozostawała do 1945 roku. Pomimo wprowadzenia protestanckiej ordynacji kościelnej zachowano rangę katedralną świątyni i do XIX wieku przy kościele istniała kapituła katedralna.

Podczas wojny trzydziestoletniej doszło do zniszczenia wnętrza. Dzięki hojności księcia Ernesta Bogusława von Croya świątynia w drugiej połowie XVII wieku uzyskała nowe barokowe wyposażenie oraz istniejące do dziś organy. W 1802 roku została zburzona gotycka wieża katedry. W 1855 roku w świątyni zostały przeprowadzone prace renowacyjne oraz wzniesiono nową neogotycką dzwonnicę. W 1888 roku przeprowadzono renowację barokowych organów. W 1934 roku dokonano kolejnej restauracji katedry, a także zmieniono wygląd wieży. Po II wojnie światowej katedra wróciła do rąk katolickich i została kościołem parafialnym. W latach 60. XX wieku dokonano regotyzacji i renowacji świątyni oraz przystosowano ją do potrzeb posoborowej formy rytu łacińskiego. W 1972 roku ustanowiono ją konkatedrą rzymskokatolickiej diecezji szczecińsko-kamieńskiej, w 1992 roku przekształconej w archidiecezję.

Obecnie świątynia, zbudowana w stylu romańsko-gotyckim, jest ceglaną, trójnawową bazyliką z wirydarzem od strony północnej. Gotycka fasada południowa jest bogato udekorowana ceglanymi sterczynami. Nad całością, od zachodu dominuje potężna, neogotycka wieża z 1934 roku, zwieńczona czterospadowym dachem, na szczycie którego ustawiony jest duży krzyż. We wnętrzu katedry uwagę zwracają XVII-wieczne barokowe organy oraz pochodząca z 1682 roku barokowa ambona. Krzyżowo-żebrowe i gwieździste sklepienia katedry ozdobione są w stylu średniowiecznym motywami roślinnymi. W prezbiterium znajduje się XIII-wieczna polichromia, której tematem jest Eden oraz XV-wieczny ołtarz główny w formie tryptyku przedstawiający sceny: Zaśnięcia, Wniebowzięcia i Koronacji Matki Bożej, a na skrzydłach męczeństwo św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna. Obok ołtarza uwagę zwraca zakratowana wnęka ścienna, średniowieczne tabernakulum tzw. sakraria. Chór od transeptu oddziela zdobiona barokowa krata z 1684 roku, nad którą na belce umieszczony jest gotycki krucyfiks. W transepcie obok ozdobnej kraty ustawiony jest tron arcybiskupi z baldachimem oraz ołtarz. Przy pierwszym filarze nawy południowej znajduje się ołtarz z obrazem Chrystusa przed Piłatem namalowany według sztychu Rembrandta. W przęśle północnym transeptu znajduje się baptysterium z chrzcielnicą z XIV wieku otoczone bogatą, barokową kratą kurtynową z 1685 roku. W nawie głównej znajdują się dwa obrazy Drogi Krzyżowej pędzla Łukasza Cranacha Starszego. Przy ścianie transeptu południowego umieszczono ołtarz z kościoła św. Mikołaja w Trzęsaczu, a przy pierwszym filarze nawy północnej ołtarz barokowy z 1683 roku, gotycka szafa z figurami Najświętszej Maryi Panny i świętych z kościoła św. Mikołaja w Kamieniu Pomorskim. W kaplicy katedralnej umieszczono ołtarz z obrazem Ukrzyżowanego z Brzozdowiec przywieziony do Kamienia Pomorskiego po II wojnie światowej przez repatriantów z województwa lwowskiego. Katedra jest nekropolią książąt pomorskich z dynastii Gryfitów. W prezbiterium świątyni zostali pochowani: Małgorzata, żona Bogusława IV, Warcisław IV, Bogusław V, Bogusław VIII oraz Zofia, żona Bogusława VIII. W 2005 roku konkatedra oraz sąsiadujący z nią zespół budynków rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zostały uznane za pomnik historii.

Kamień Pomorski jest położony 20 km na północ od Golczewa, przy drodze nr 107 do Dziwnówka. Świątynia znajduje się w centrum miasteczka.

Zdjęcia wykonano w listopadzie 2010 roku.

  • Fasada z wieżą

  • Wieża i korpus

  • Elewacja południowa

  • Elewacja południowa

  • Elewacja tylna

  • Elewacja północna

  • Prezbiterium z absydą

  • Romański portal boczny

  • Nawa południowa

  • Wieża

  • Wejście główne

  • Ołtarz główny

  • Organy

  • Ambona

  • Ambona

  • Schody do skarbca

  • Chrzcielnica

  • Transept

  • Tron biskupi i prezbiterium

  • Transept

  • Ceglana posadzka

  • Stalle

  • Prezbiterium

  • Nawa boczna

Nowe zdjęcia wykonano w maju 2022 roku.

  • Pałac Biskupi

  • Pałac Biskupi