Pierwsze wzmianki o Lubinie pochodzą z drugiej połowy XII wieku. Bulla papieska wydana prawdopodobnie w 1155 roku wymienia Lubin wśród 13 śląskich kasztelanii, a ok. 1178 roku książę Bolesław Wysoki osadę na Starym Lubinie podnosi do rangi miasta na prawie polskim. Nowe miasto, leżące między kasztelanią (tereny dzisiejszego Parku Wrocławskiego) a Starym Lubinem mogło zostać ufundowane przez Jadwigę Śląską i Henryka I Brodatego ok. 1205 roku. Na tych terenach około 1288 roku książę Przemko ścinawski lokuje miasto na prawie magdeburskim.

Od roku 1349 Lubin był księstwem. Pierwszym jego władcą był Ludwik I Brzeski, fundator „Kodeksu lubińskiego” z ilustrowaną legendą o św. Jadwidze Śląskiej. Ostatnim była Anna Pomorska, która rządzi miastem do swojej śmierci w 1550 roku. Rzeczywistość okolic Lubina zaczęła zmieniać się po podboju Śląska przez Prusy, Na miasto zaczęli mieć wpływ biurokraci berlińscy, a nie jak za Habsburgów urzędnicy miejscowi zasiadający na zamku legnickim. Luterańscy pastorzy składający raporty o swoich parafiach jeszcze w przededniu XIX wieku pisali o Autochtonach z lubińskich okolic, którzy na co dzień posługiwali się dialektem języka polskiego. Prusy w założeniach miały być zmilitaryzowanym więc z konieczności jednorodnym krajem; to pociągnęło za sobą planową akcję germanizacyjną trwające zasadniczo do lat 30-tych XX wieku, akcja ta doprowadziła do całkowitego już zgermanizowania Lubina wraz z okolicami.

Wojska hitlerowskie zostały wyparte z miasta przez oddziały sowieckie 9 lutego 1945 roku. Po II wojnie światowej niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. Miasto było zniszczone w 80 procentach. Dopiero 7 maja 1946 roku ustalono obecną nazwę, wcześniej używano form „Lubień” i „Lubiń”. W 1957 roku inż. Jan Wyżykowski odkrył pokłady rudy miedzi w okolicach Lubina i Polkowic. 28 grudnia 1959 decyzją ministerstwa przemysłu ciężkiego powołano przedsiębiorstwo państwowe Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi, któremu powierzono wydobycie i przetwórstwo rud miedzi z nowoodkrytych złóż.

Lubin jest położony 21 km na północ od Legnicy, przy drodze nr 3 do Polkowic..

Zdjęcia wykonano w lipcu 2025 roku.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej – którego budowa, przerywana była działaniami wojennymi, trwała od drugiej połowy XIV do początków XVI wieku. Świątynia jest kościołem trójnawowym, orientowanym, murowanym z cegły w stylu gotyckim. Najstarsza część pochodzi z 1352 roku, w latach 1446-65 została rozbudowana o nawy boczne. Kolejne przebudowy trwały do 1511 roku. Odbudowa po zniszczeniach z 1945 roku miała miejsce w latach 1959-63.

Wewnątrz znajdują się sklepienia: gwiaździste (nawa główna), krzyżowo-żebrowe (prezbiterium, nawy boczne), sieciowe (kaplica północna). XVIII-wieczny, barokowy ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej został przywieziony z kościoła w Legnickim Polu po II wojnie światowej. Ponad tabernakulum, na ołtarzu kościoła znajduje się, otoczony złoconymi motywami roślinnymi, obraz z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej – ku niemu zaś skierowane są dwie postacie kobiece, z których każda umieszczona jest pomiędzy dwoma kolumnami. Ponad obrazem znajduje się niewielkich rozmiarów rzeźba pelikana karmiącego swą krwią pisklęta, będąca symbolicznym przedstawieniem Eucharystii, wyżej zaś, znak Boga Trójjedynego. Dwa inne zachowane ołtarze, pierwotnie umieszczone w lubińskiej świątyni, obecnie znajdują we Wrocławiu. Sakramentarium znajdujące się po lewej stronie od ołtarza, zostało wykonane z kamienia. Jest ono najcenniejszym zabytkiem w tej świątyni. Późnorenesansowa ambona z 1623 roku zdobiona jest w figury Świętych Apostołów i Ewangelistów. Poza postaciami Apostołów i Ewangelistów, które znajdują się na balustradzie ambony, pojawiają się także figury i płaskorzeźby aniołów oraz rzeźba Chrystusa. Poza tradycyjnymi ławkami dla wiernych znajdują się stalle – niegdyś przeznaczone dla duchowieństwa. W prezbiterium kościoła znajduje się pięć witraży. W prawej południowej nawie znajdują się trzy witraże. W lewej północnej nawie, gdzie mieści się kaplica św. Barbary – patronki górników, znajduje się witraż, na którym przedstawiono m.in. wspomnianą świętą, jej nawrócenie i męczeńską śmierć oraz herb górniczego miasta Lubina. W świątyni znajdują się także m.in. epitafia, płyty nagrobne, późnogotycki krucyfiks. Przy świątyni stoi dzwonnica, z drugiej poł. XV/XVI wieku, pełniąca niegdyś rolę baszty obronnej.

Kościół jest położony w obrębie Starego Miasta, przy ul. Kołłątaja.

  • :

    Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej

  • Portal wejściowy

  • W głębi dzwonnica

  • Epitafia

Kościół pw. Narodzenia NMP, pełniący niegdyś funkcję świątyni cmentarnej kościół powstał w 1683 roku w okresie kontrreformacji związanej z przejściem Lubina we władanie Habsburgów. Jest to budynek o konstrukcji szachulcowej, odrestaurowany w 2000 roku.

Kościół jest usytuowany na wzgórzu nieopodal skrzyżowania ulic Stary Lubin i Chocianowskiej.

  • Kościół pw. Narodzenia NMP

Pierwszy renesansowy ratusz w Lubinie powstał w roku 1515, podczas dużej rozbudowy miasta. Obiekt ten uległ zniszczeniu w pożarze w 1757 roku i został rozebrany, a na jego miejscu wniesiono w roku 1768 obecny budynek w stylu barokowym. Ratusz został znacznie przebudowany w XIX i XX wieku. Budowla uległa poważnym uszkodzeniom w roku 1945 w czasie działań wojennych i została odbudowana w 1950 roku, skutkiem czego utraciła w dużej mierze cechy stylowe. W 2010 roku ratusz został odrestaurowany, a jego wieżę pokryto miedzianą blachą.

Ratusz jest budowlą późnobarokowa wzniesioną na planie prostokąta, ma dwie kondygnacje i jest nakryty czterospadowym dachem mansardowym z lukarnami. Na kalenicy znajduje się obita miedzianą blachą wieżyczka z tarczami zegarowymi, zwieńczona barokowym hełmem z iglicą. Elewacje ożywiają płytkie ryzality zwieńczone trójkątnymi przyczółkami. Ryzalit na fasadzie zachodniej ma tympanon, na którym wśród ornamentów roślinnych widnieje herb miasta. Obecnie ratusz jest siedzibą muzeum historycznego oraz prezydenta miasta i rady miejskiej.

  • Ratusz i rynek

  • Fasada

  • Tympanon

  • Kamienice w rynku

  • Rynek

  • Rzeźba w rynku

Ruiny zamku i kaplica zamkowa (osobny artykuł).

  • Kaplica zamkowa

  • Relikt muru zamkowego

Mury miejskie zostały zbudowane, w XIV wieku prawdopodobnie w miejscu starych wałów ziemnych. Mury zbudowano z kamienia łamanego, głazów narzutowych i cegły, powiązanych wapienną zaprawą. Pierwotna wysokość murów wynosiła od 4 do 5 m, a grubość od 1,5 m. w partii szczytowej do ponad 2 metrów w partii przyziemnej. W XV wieku mury podwyższono średnio o 1 m. Obronność murów wzmacniało łącznie piętnaście zamkniętych i otwartych od strony miasta baszt. Wejścia do miasta strzegły 3 bramy: Głogowska, Ścinawska i Wrocławska, zwana również Legnicką.

Najbardziej ufortyfikowana była brama Głogowska z basztą bramną. Brama Głogowska posiadała podwójne mury oraz przedbramie z potrójną fosą. Do chwili obecnej na znacznym odcinku obwodu starego miasta zachowało się w dobrym stanie około 70% dawnych miejskich murów obronnych oraz część założeń fortyfikacyjno-obronnych. Są to:

– stanowiska artyleryjskie i strzelnice, w baszcie narożnej, usytuowanej w południowo-zachodnim narożniku murów;

– zachowane w stanie szczątkowym dwie baszty w południowym odcinku muru i cztery baszty w północnym odcinku muru;

– kwadratowa baszta przy kościele, nadbudowana w końcu XV wieku i przekształcona w dzwonnicę;

– wieża bramy głogowskiej wzniesiona na planie kwadratu.

  • Baszta bramy głogowskiej

  • Baszta bramy głogowskiej

  • Baszta bramy głogowskiej

  • Kwadratowa baszta przy kościele

  • Baszta

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – jest to neogotycka świątynia, wybudowana na miejscu ufundowanej przez lubińskich szewców kaplicy Świętego Mikołaja z XV wieku. Świątynia była budowana sześć lat od 1900 do 1906, kiedy to została poświęcona.

Budynek wykonany jest z cegły, posiada jednonawowe prezbiterium do którego dobudowana jest obszerna zakrystia. Ściany tej części świątyni podparte są przyporami. Wnętrze kościoła wyposażone jest dość skromnie. Dach pokryty jest dachówką ceramiczną. W północno-wschodniej części umiejscowiona jest wieża dzwonnicy, a jej szczyty ozdobione są sterczynami.

Kościół jest usytuowany u zbiegu ulic Piastowskiej i Bolesława Chrobrego, w południowo – wschodniej części rynku.

  • Fasada z wieżą

  • Nawa

  • Nawa

  • Ołtarz główny

Pozostałe zdjęcia Lubina.

  • Pomnik Pamięci Ofiar Ludobójstwa na Kresach

  • Pomnik Solidarności

  • Siedziba Narodowej Orkiestry Dętej