Barokowy pałac Czartoryskich w Lublinie został zbudowany w drugiej połowie XVII wieku, według projektu Tylmana z Gameren, z fundacji rodu Lubomirskich. Za czasów Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, w latach 1725-28 przy współpracy z architektem Franciszkiem Mayerem nastąpiła przebudowa obiektu. W roku 1731 pałac przeszedł w ręce Czartoryskich poprzez małżeństwo Marii Zofii Sieniawskiej, wdowy po Stanisławie Donhoffie, z Augustem Czartoryskim, wojewodą ruskim. Związani z Puławami Czartoryscy nie mieszkali w Lublinie, a posiadłość traktowali jako jeden z wielu pałaców, powierzając go opiece kolejnych rezydentów. Ostatnimi właścicielami z rodu byli Adam Kazimierz i Izabella z Flemmingów Czartoryscy, którzy w 1812 roku sprzedali pałac notariuszowi departamentu lubelskiego Marcinowi Łodzi-Kobylińskiemu. W następnych latach pałac i zabudowania, pozostając w rękach Kobylińskich, były dzierżawione przez fabrykę tabaki i tytoniu. W roku 1860 posesję nabył warszawski bankier Leopold Kronenberg w celu dalszego prowadzenia fabryki. Jednak 6 lat później fabrykę zlikwidowano, a pałac przejęli nowi właściciele. Odtąd przez pewien czas będą się oni zmieniali co kilka lata (Kazimierz i Ludwika z Wineckich Mazurkiewiczowie kupili pałac w 1869 roku, Noel Grünberg w 1875, Race Miller w 1877, Estera Cukier w 1888, Frajda Worman i Rywka Rozenbau w 1893, Eugenia z Baczyńskich Pniewska w 1893, w 1908 posesja stała się własnością Wiktora Michelisa, po śmierci którego odziedziczyła ją żona i jeszcze w latach trzydziestych była jej właścicielką). Powyższa sytuacja nie sprzyjała utrzymaniu budynku w dobrym stanie. W czasie II wojny światowej pałac został poważnie uszkodzony. W 1939 roku w rezydencję trafiła bomba, a w 1944 roku uciekający Niemcy zaprószyli ogień. Na szczęście pożar nie wpłynął na układ wnętrz. Rok później rozebrano spalone mury przylegające do pałacu, uporządkowano plac i rozpoczęto odbudowę, w wyniku której przywrócono pierwotny układ wnętrz, wprowadzono instalacje i podwyższono dachy. W odnowionym obiekcie urządzono Dom Turysty PTTK, co przyczyniło się do znacznej eksploatacji budynku. W 1973 roku pałac stał się siedzibą Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Po wykonaniu kapitalnego remontu budynku przywrócono mu jego reprezentacyjny charakter.

Pałac został założony na planie prostokąta, z narożnymi alkierzami i szerokim, wysuniętym od wschodniej strony ryzalitem mieszczącym klatkę schodową. Korpus główny jest przykryty czterospadowym dachem z facjatami, ryzalit przykrywa dach dwuspadowy o tej samej wysokości, a alkierze dach namiotowy z iglicami. Elewacje zostały ustawione na kamiennym cokole i zwieńczono je ozdobnym gzymsem. Na osi ośmioosiowej fasady (elewacja zachodnia) znajduje się kamienny portal z napisem „Societas Scentiarum Lublinensis”. Fasadę flankują dwukondygnacyjne alkierze o zaokrąglonych narożach z charakterystycznymi pilastrami. Elewację wschodnią, siedmioosiową (dawniej fasadę) zdobi wysunięty ryzalit zwieńczony wydatnym trójkątnym szczytem z owalnym otworem. Oś główna została podkreślona przez umieszczenie tam drzwi wejściowych i schodów prowadzących do wnętrza oraz dużego okna zakończonego półkoliście. Elewacje boczne zostały ukształtowane w nawiązaniu do alkierzy i elewacji wschodniej. Układ wnętrza jest dwutraktowy, w części zachodniej trójdzielny, a we wschodniej czterodzielny. Na osi znajduje się sień przelotowa, w obrębie której wygospodarowano kwadratowy przedsionek. Parter przykrywają sklepienia kolebkowe z cegły. Na piętro prowadzą schody, które po przebudowach odzyskały swoje historyczne położenie w ryzalicie.

Pałac jest usytuowany przy placu Litewskim 2, u zbiegu ul Staszica i Radziwiłłowskiej.

  • Pałac Czartoryskich

  • Pałac Czartoryskich

  • Pałac Czartoryskich

  • Pałac Czartoryskich

  • Pałac Czartoryskich

Pałac Lubomirskich w Lublinie sięga swoją historią XVI wieku. Początkowo był to renesansowy dwór obronny i należał do rodziny Firlejów, z rąk których przeszedł na własność Ostrogskich, a następnie, poprzez małżeństwo Teofili Ludwiki Ostrogskiej z marszałkiem wielkim koronnym Józefem Karolem Lubomirskim do Lubomirskich. Dwór przez kolejnych kilkadziesiąt kolejnych lat pozostawał w rękach tego rodu, aż pod koniec XVII wieku został przebudowany na pałac w stylu barokowym według projektu Tylmana z Gameren. Była to wówczas budowla jednopiętrowa z wysokim dachem. W 1727 roku pałac, poprzez żonę Annę Marię Lubomirską, stał się własnością Pawła Karola Sanguszki. Zaniedbywany przez właścicieli pałac popadał powoli w ruinę. W czasie konfederacji barskiej uległ spaleniu. Nie odnawiany, w latach 80-tych XVIII wieku przeszedł na własność Szeptyckich. W 1801 roku zdewastowany gmach zakupił na licytacji burmistrz Beniamin Finke i przekazał go rządowi. Przeznaczony na lazaret obiekt wyremontowano. W 1822 roku decyzją namiestnika Królestwa Polskiego generała Zajączka, pałac przeznaczono na siedzibę Komisji Województwa Lubelskiego. Rezydencję przebudowano w stylu neoklasycystycznym według projektu Jana Stompfa, m.in. podwyższono go o jedno piętro. Po kolejnym pożarze w 1829, roku pałac ponownie odbudowano, tym razem według projektu Henryka Marconiego.

Powstał wówczas dwukondygnacyjny, trzynastoosiowy budynek ze skrzydłami bocznymi i wieżami połączonymi z korpusem, który otrzymał wówczas obecny, neorenesansowy wygląd z elementami empire.

W okresie zaborów mieściła się tu siedziba rosyjskiego, a od 1915 roku austriackiego generał-gubernatora. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku w pałacu utworzono rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego, co upamiętnia tablica przy głównym wejściu. Od 1918 w pałacu miało siedzibę Dowództw Okręgu Garnizonu i dowództwo Okręgu Korpusu Nr II – zamieszkiwał w nim gen. Mieczysław Smorawiński. W okresie międzywojennym mieściły się tu instytucje Urzędu Wojewódzkiego. Po II wojnie światowej obiekt przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej.

Pałac znajduje się na placu Litewskim 3, pomiędzy pałacami Czartoryskich a Gubernialnym.

  • Pałac Lubomirskich

  • Pałac Lubomirskich

  • Pałac Lubomirskich

Pałac Sobieskich w Lublinie został wybudowany w drugiej połowie XVI wieku, z fundacji wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego – dziada przyszłego króla. W końcu XVII wieku został rozbudowany i przebudowany na pałac i należał do Jana III Sobieskiego. Po jego śmierci w 1696 roku został podzielony pomiędzy jego dwóch synów. W XVIII wieku posiadłość użytkowali Radziwiłłowie, jednak brak jest jednoznacznych przesłanek, czy był ich własnością, czy tylko pozostawał w ich użytkowaniu. Budynek stopniowo podupadał i w 1804 roku został zakupiony na licytacji przez Tomasza Trojeckiego. W 1811 roku Trojecki przekazał w darze budynek prawnikowi Dominikowi Boczarskiemu, który przebudował go na młyn. W latach 1843-44 Boczarski nadbudował młyn oraz dobudował piekarnię (część lewej oficyny). W 1852 roku zbankrutował, a rok później pałac został zakupiony na licytacji przez Witolda i Konstantego Brzezińskich. W 1863 roku zmodernizowali oni młyn, przerabiając go na parowy, jednak i oni wkrótce zbankrutowali, a młyn pełnił funkcje mieszkalne. W 1884 roku pałac został kupiony na kolejnej publicznej licytacji przez J. Strochocińskiego, który przebudował go na cele mieszkalne, podwyższając o dwie kondygnacje. Wnętrza ozdobiono sztukateriami, a całości nadano wygląd eklektyczny. W 1888 roku pałac został zakupiony przez Bronisławę Vetterową. W 1895 roku nadbudowano oficyny. W 1905 roku w budynkach pałacowych rozpoczęło działalność Prywatne Gimnazjum Żeńskie Heleny Czarnieckiej, które mieściło się tu do czasu wybuchu drugiej wojny światowej. W części pomieszczeń mieściły się sklepy oraz zakłady usługowe. W 1927 roku nieruchomość kupiona została przez T. Karszo-Siedlewskiego. Po wybuchu wojny w 1941 roku pałac został przejęty pod zarząd Generalnego Gubernatorstwa (okresowo szpital). Po 1945 roku mieściła się w nim siedziba komitetu centralnego PPR oraz mieszkania. Obecnie stanowi własność Politechniki Lubelskiej.

Obecnie barokowy budynek składa się z siedmiopiętrowej wieży usytuowanej na samym środku gmachu, ozdobionej wieloma figurami i nawiązującymi do rokoka, oraz skrzydeł bocznych. Trzynastoosiowa elewacja frontowa posiada przejazd na poziomie sutereny. Elewacja tylna jest jedenastoosiowa z dwoma przyporami. Wieża została zwieńczona czterema attykami, a skrzydła boczne jedną. W wieży znajdują się dwie klatki schodowe. Jedyne, dziewiętnastowieczne sklepienia znajdują się w poziomie piwnic pod wieżą.

Pałac Sobieskich znajduje się przy ul. Bernardyńskiej 13.

  • Pałac Sobieskich - dziedziniec

Klasycystyczny pałac Potockich w Lublinie został zbudowany w latach 1719-34, z inicjatywy Jerzego Potockiego, starosty grabowieckiego. W 1747 pałac poprzez działy rodzinne otrzymał najmłodszy syn Jerzego, Eustachy, który rozbudował założenie. Reprezentacyjny, piętrowy korpus środkowy i dwa boczne, parterowe skrzydła gospodarcze nadały obiektowi kształt podkowy, wewnątrz której urządzono ogród w stylu włoskim. Lubelska siedziba Potockich w niedługim czasie straciła na znaczeniu na rzecz nowo wybudowanego pałacu w Radzyniu Podlaskim. Syn Eustachego, Jan Nepomucen, przekazał pałac w 1789 roku na rzecz Skarbu Państwa. Ulokowano w nim skład skór. Obiekt w 1790 roku przejęły samowolnie władze miasta i uczyniły go koszarami kawalerii narodowej. W 1792 roku w dawnym pałacu Potockich umieszczono więzienie. Pałac pozbawiono wszelkich zdobień, a skrzydła boczne podwyższono o jedną kondygnację. W gestii wojska budynek pozostawał do 1918 roku. Następnie stał się siedzibą Głównego Komisariatu Policji Państwowej w Lublinie. Podczas działań wojennych we wrześniu 1939 roku budynek został lekko uszkodzony. Po wojnie nadal pełnił funkcję siedziby organów ścigania. Tym razem była to Milicja Obywatelska. Od 1994 roku właścicielem obiektu został Katolicki Uniwersytet Lubelski, który powoli doprowadza obiekt do stanu pełnej restauracji.

Dwukondygnacyjna rezydencja składa się z korpusu głównego, połączonego z dwoma skrzydłami zamykającymi dziedziniec od wschodu i zachodu. Od południa, na osi frontonu, znajdował się mur z kratami w kształcie łuków. Całość nakryto dachami dwuspadowymi. Wyposażenie oryginalne nie zachowało się. Układ pomieszczeń częściowo zatarty. W dawnej sali balowej we wschodnim skrzydle zachowały się dwie półkolumny. W przyziemiach zachowały się pozostałości sklepienia kolebkowego.

Pałac znajduje się przy ul. Staszica 3.

  • Pałac Potockich

  • Pałac Potockich - dziedziniec

  • Pałac Potockich

Pałac Parysów w Lublinie powstał w połowie XVII wieku, z rozbudowy kamienicy, z fundacji Zygmunta Feliksa Parysa, dworzanina królewskiego, późniejszego kasztelana i wojewody lubelskiego. Był to wówczas obiekt jednopiętrowy z dziedzińcem wewnętrznym i dwoma narożnymi obronnymi basztami. W latach 70-tych XVIII wieku w wyniku działów rodzinnych pałac otrzymał Marcjan (Marcin) Grotkowski, który wynajmował pałac Janowi Jakubowskiemu na publiczne bale i przedstawienia teatralne. Posiadaczami pałacu od 1816 roku przez następne czterdzieści lat byli Jan i Dorota Gromanowie, którzy rozbudowali rezydencję  w północnej części działki. Następną przebudowę kazał wykonać kolejny właściciel, Antoni Karwowski, który podwyższył bryłę pałacu o drugie piętro. W tym czasie zaczęła obowiązywać dzierżawa sali balowej jako Resursy Kupieckiej. W 1921 roku jedyną właścicielką została Maria Amelia Karwowska, która odnajęła połowę pałacu Towarzystwu Dobroczynności. Instytucja ta w 1948 roku została właścicielem całego obiektu. W 1962 roku, wobec zaniedbania obiektu oraz potrzeb mieszkaniowych, pałac przeszedł na Skarb Państwa. W 1984 roku w budynku wybuchł pożar. Mieszkańców wykwaterowano, a następnie dokonano generalnego remontu i przystosowania na potrzeby nowego właściciela, którym został PEWEX Warszawa. Obecnie obiekt jest siedzibą wielu przedsiębiorstw handlowych i usługowych.

Trzykondygnacyjny pałac, wzniesiony na rzucie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem został nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Naroża od strony południowej nieznacznie zryzalitowane alkierzowo. Jest to pozostałość po basztach wybudowanych jeszcze przez Leśniowolskich w pierwszej połowie XVII wieku. Elewacje niesymetryczne, a kondygnacje poprzedzielane gzymsem kordonowym, zwieńczenie gzymsem koronującym. Na elewacji zachodniej i wschodniej znajduje się dawna sień przejazdowa, obecnie wejścia. Wnętrza nowe bez wyposażenia z epoki powstania obiektu.

Budynek  znajduje się przy ul. Bernardyńskiej 3.

Budowę dworu rozpoczął w 1622 roku wojewoda bełski, Rafał Leszczyński, z myślą o przeznaczeniu go na zbór kalwiński. W 1627 roku hajducy Rafała Leszczyńskiego strzegący budowy, zabili podczas rozruchów studenta kolegium jezuickiego. Decyzją Trybunału Lubelskiego z 1627 roku zakazano odprawiania przez różnowierców publicznych modłów i spotkań, co w praktyce oznaczało zakaz ich istnienia. Zmusiło to Rafała Leszczyńskiego do przerwania prac budowlanych, sprzedania obiektu i wyjazdu z Lublina w roku 1630. Zabudowania zboru zakupiła Katarzyna Sanguszkowa i przeznaczyła na siedzibę karmelitanek bosych, zwanych józefatkami. W latach 1632–35 i późniejszych do dworu dobudowano klasztor. Założenie ulegało kilkakrotnie pożarom, m.in. w roku 1655, co zmusiło siostry do jego opuszczenia. Powróciły w roku 1658, a w 1807 roku ofiarowały kościół i klasztor karmelitom bosym. Po upadku powstania styczniowego karmelitom odebrano klasztor i dokonano kilku przeróbek, m.in. wyburzono sklepienia nad pomieszczeniami pierwszego piętra. Karmelici po części odzyskali klasztor w 1918 roku (musieli dzielić obecność ze znajdującym się w budynku wojskowym więzieniem śledczym) i jego resztę – w 1945 roku. W latach 1980–91 przeprowadzono gruntowny remont, nadbudowę baszt i dobudowę jednej kondygnacji.

Dwór Rafała Leszczyńskiego to budynek wydłużony, o prostokątnym korpusie, z czterema pięciobocznymi basztami w narożach. Z początkowego przeznaczenia, formy i prostoty budowli możemy wnioskować, że ma ona charakter obronny. Odrębność tego układu w całym założeniu klasztornym podkreślają baszty oraz brak czystego technicznie powiązania z resztą założenia. Zupełnie odrębnym elementem założenia są zabudowania gospodarcze od strony północno-zachodniej, kiedyś połączone dodatkowymi pomieszczeniami, obecnie – po niedawnych przebudowach – jedynie wąskim murem z zamocowaną w nim bramą. Elewacje charakteryzują się prostotą formy i minimalną ilością najprostszych elementów dekoracyjnych. Być może wynika to z adaptacji budynku przez karmelitanki, których reguła zakonna jest ostra i wymagająca, zabraniając im mieszkać w budynkach nadmiernie zdobionych i dekorowanych. W pionie budynek poprzecinany jest szerokimi, masywnymi szkarpami. Baszty zostały zwieńczone oddzielnymi kopułami, które jako jedyne widać spoza wysokiego muru otaczającego zabudowania. Na szczytach kopuł znajdują się metalowe chorągiewki z datami przebudowy klasztoru: 1635 rok – data zakończenia budowy zakupionego od Rafała Leszczyńskiego dworu (wówczas już klasztoru) przez karmelitanki; 1985 rok – data zakończenia nadbudowy baszt (ostatnia znacząca zmiana w wyglądzie zewnętrznym budowli). Wewnątrz budynku również wyraźnie widoczny jest odrębny układ z czterema basztami w narożach. Przez trzy z nich poprowadzone są klatki schodowe: jedna od parteru na pierwsze piętro, druga – z pierwszego piętra na drugie i trzecia – łącząca trzy kondygnacje. Poza tym baszty wykorzystane są jedynie jako podrzędne magazyny. Pomieszczenia wzdłuż głównego korytarza na pierwszym piętrze mają charakter pomocniczy i gospodarczy, natomiast na drugim piętrze po obu jego stronach znajdują się cele klasztorne. Wnętrza są surowe, pozbawione detalu architektonicznego. Wnętrze sali dolnej z widokiem ożywione jest jedynie sklepieniami kolebkowymi i wejściem do chóru.

Od strony południowo-wschodniej klasztor jest przesłonięty sylwetą kościoła św. Jozefa, od południowo-zachodniej – wysokim murem, od północno-zachodniej – zabudowaniami szpitalnymi. Widoczny jest jedynie od strony północno-wschodniej – od ul. Staszica. W całej swej okazałości możemy zobaczyć go jedynie z podwórza klasztornego.

Dwór – klasztor znajduje się przy ul. Świętoduskiej.

  • Dwór Rafała Leszczyńskiego

  • Dwór Rafała Leszczyńskiego

  • Dwór Rafała Leszczyńskiego

  • Dwór Rafała Leszczyńskiego

  • Dwór Rafała Leszczyńskiego