Około 1280 roku, w dzisiejszym Morągu, prawdopodobnie na miejscu dawnej pruskiej osady, Krzyżacy rozpoczęli budowę drewnianej strażnicy. Zamek ten stał się z czasem siedzibą urzędników Zakonu. W roku 1327 komtur elbląski Hermann von Öttingen w pobliżu zamku założył miasto Morąg na prawie chełmińskim. Nowe miasto, zbudowane na planie czworokąta, ulokowano w dogodnych warunkach terenowych, ułatwiających obronę. Od strony południowej dostępu broniło Jezioro Morąskie, od zachodu – strumień zwany Młyńskim, od strony północnej znajdował się Staw Młyński, natomiast ze strony wschodniej wykopano dwa rowy wypełnione wodą. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami. Od szczytu południowo-wschodniego stanął kościół parafialny pod wezwaniem śś. Piotra i Pawła wraz z okazałą wieżą. Budowę kościoła zakończono w 1331 roku. Na środku rynku, najprawdopodobniej już w XV wieku zbudowano gotycki ratusz. W murach znalazły się dwie bramy: ostródzka (wschodnia) i pasłęcka (zachodnia). W 1410 roku miasto zostało zajęte przez wojska polskie, które spod Grunwaldu kierowały się na Malbork. W czasie wojny polsko-krzyżackiej (nazywanej „głodową”), w 1414 Morąg został spalony. Od 1440 roku Morąg był członkiem antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1454 roku Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo Zakonowi i poddał Prusy królowi polskiemu. Związkowcy opanowali zamek w Morągu przed 22 lutego 1454 roku, a w czerwcu tego roku w Elblągu miasto złożyło hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi.

Jednak w 1461 roku miasto zajęte zostało przez wojska Zakonu. Po wojnie trzynastoletniej, miasto pozostało w Prusach Zakonnych, które stanowiły lenno Polski. Po sekularyzacji w 1525 roku Morąg należał do Prus Książęcych. Po zniesieniu urzędu wójtów krzyżackich, od 1525 rok, Morąg był siedzibą starosty książęcego. Zamek krzyżacki został wtedy częściowo rozebrany, a pozyskane w ten sposób materiały zostały wykorzystane do budowy pałacu zu Dohnów.  W XVII wieku w czasie przemarszu wojsk szwedzkich miasto poniosło znaczne straty. Także pożar z 1697 roku przyniósł zniszczenia, m.in. częściowo zniszczony został ratusz i pałac Dohnów, spłonęło Polskie Przedmieście. Odbudowa miasta zajęła około 50 lat. W latach 1758-62 Morąg był okupowany przez wojska rosyjskie. W 1807 roku miasto zajęły wojska Napoleona. Wojska napoleońskie ponownie przeszły przez miasto w 1812 roku. Pożary z lat 1822, 1848, 1858 i 1868 poczyniły mniejsze lub większe zniszczenia w Morągu. Od XVIII wieku miasto było siedzibą powiatu. W dniu 23 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte przez 10 korpus pancerny Armii Czerwonej, jednak w wyniku walk zostało poważnie zniszczone śródmieście. Po II wojnie światowej w granicach Polski.

Najwybitniejszym mieszkańcem Morąga był Johann Gottfried Herder, wybitny pisarz i filozof niemiecki. W Morągu urodził się także Carl Leopold Lohmeyer, niemiecki farmaceuta, autor pierwszego drukowanego przewodnika po Tatrach. Bywał tu również Józef Ignacy Kraszewski, najpłodniejszy polski pisarz, który w Morągu umieścił akcję wielu swoich książek historycznych. Zmarły w Morągu Zbigniew Nienacki nawiązywał w swoich powieściach do miasta, w morąskim Ratuszu rozgrywa się ważny wątek powieści Pan Samochodzik i Niewidzialni. Najważniejsze zabytki miasta to:

– Ruiny gotyckiego zamku krzyżackiego (osobny artykuł);

– Barokowy pałac rodu zu Dohna – obecnie Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera (osobny artykuł);

– Gotycki ratusz, wybudowany w 1444 roku. Budynek został zbudowany na planie prostokąta. Boczne ściany zdobią szczyty schodkowe, a okna są przemieszane z blendami. Na środku dachu w 1843 roku umieszczono kwadratową wieżyczkę, na której znajdują się zegary, przechodzącą w ośmiobok i zwieńczoną iglicą. Ratusz był kilkakrotnie przebudowywany. Po zniszczeniach II wojny światowej został odbudowany w latach 1948-53. W ratuszu pierwotnie mieściło się muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera, najbardziej znanego mieszkańca Morąga. Od 1914 roku przed ratuszem usytuowane są armaty pochodzące z czasów wojny prusko-francuskiej z lat 1870-71. W chwili obecnej w ratuszu mieści się Sala Ślubów, Morąska Izba Pamięci Historycznej, Punkt Informacji Turystycznej i Galeria Sztuki;

– Gotycki kościół śś. Piotra i Pawła, wzniesiony w latach 1305-12. Pierwotnie był on znacznie mniejszy od obecnej świątyni, obejmując jedynie teren nawy głównej obecnej świątyni. W latach 40-tych XIV wieku świątynia została rozbudowana o prezbiterium, zakrystię oraz wieżę. W trzeciej ćwierci XIV wieku powiększono również korpus budynku. W 1414 roku kościół przetrwał pożar Morąga jako jedyna budowla w mieście. W 1505 roku mistrz Matz z Gdańska wymienił sklepienia w nawach bocznych na kryształowe. Od 1525 roku kościół był świątynią luterańską. 25 lat później w budynku wybudowano zespół empor, które przydzielono poszczególnym cechom i ozdobiono malowidłami oraz cytatami biblijnymi związanymi z różnymi zawodami. W 1697 roku po raz drugi, w czasie pożaru miasta, kościół był jedną z dwóch budowli, które przetrwały (obok zamku). W XVIII wieku doszło do wymiany części wyposażenia kościoła. W 1807 roku do obiektu dobudowano kaplicę boczną. W II poł. XIX wieku kościół został wyremontowany, wymieniono w nim sklepienie. Świątynia została poważnie zniszczona w czasie II wojny światowej, następnie odrestaurowana i przekazana parafii katolickiej. Usunięto wówczas empory i poddano konserwacji zespół średniowiecznych malowideł ściennych. Kościół farny w Morągu zachował się w formie, jaka została mu nadana w czasie ostatnich zmian w XVIII stuleciu. Jest to budowla jednonawowa z wyodrębnionym prezbiterium. Na jego bocznych ścianach przetrwał zespół średniowiecznych malowideł figuralnych ze scenami Adoracji Baranka, Ukrzyżowania i Apostołów. W prezbiterium znajduje się również kilka płyt nagrobnych członków rodu zu Dohna, zmarłych w XVI stuleciu. Ołtarz główny pochodzi z 1690 roku. Na bocznej ścianie kościoła wisi czternastowieczny krucyfiks mistyczny nadnaturalnych rozmiarów. Ołtarze boczne, uszkodzone w czasie II wojny światowej, zostały odrestaurowane po 1945 roku.

– Fragmenty miejskich murów obronnych i baszt z XIV wieku.

Morąg jest położony 47 km na północny-zachód od Olsztyna przy drodze nr 527 do Małdyt.

Zdjęcia wykonano w maju 2018 roku.