Pierwsza wzmianka o Nieszawie pochodzi z 1230 roku, kiedy Konrad I mazowiecki podarował gród nieszawski braciom krzyżackim. Oni to, zapewne na bazie istniejącego wcześniej grodu drewniano-ziemnego, wznieśli na lewym brzegu Wisły warowny zamek w miejscu, które dziś nazywa się Wielka Nieszawka i jest położone kilka kilometrów na zachód od Torunia.

W 1460 roku Nieszawę przeniesiono ok. 30 km w górę Wisły do miejsca gdzie się znajduje obecnie. Nowe położenie okazało się korzystne, w ciągu XV i XVI wieku nastąpił rozwój miasta jako ośrodka handlu zbożem, któremu kres położyły najazdy szwedzkie w drugiej połowie XVII wieku. W 1793 roku miasto znalazło się w granicach zaboru pruskiego, w latach 1807-15 było w Księstwie Warszawskim, następnie w Królestwie Polskim (zabór rosyjski). Zrąb obecnego układu urbanistycznego z prostokątnym, wydłużonym rynkiem (ob. pl. Kazimierza Jagiellończyka) pochodzi z lokacji miasta w 1460 roku. Plan był regulowany w latach 1822-50 według projektu geometry Stanisława Zawiszy, i z tego czasu pochodzi większość zabudowy miejskiej.

Przy południowej pierzei rynku, na narożu z ul. 3 Maja usytuowany jest klasycystyczny ratusz. Wzdłuż północnej i południowej pierzei rynku przebiegają trakty, wychodzące z każdego naroża jedną ulicą (z naroży południowych ulice Sienkiewicza i Piekarska, z północnych ul. Mickiewicza). Kolejny trakt, przebiegający przez rynek, równolegle do jego osi, a prostopadle do poprzednio wymienionych, tworzą ulice 3 Maja i Noakowskiego. W północnej części miasta, w kwartale ograniczonym ulicami Noakowskiego, Krzywdów i Bieńków oraz skarpą wiślaną, położony jest gotycki kościół parafialny pw. św. Jadwigi. Po przeciwnej stronie miasta ulokowano barokowy zespół klasztorny pofranciszkański z kościołem Podwyższenia Krzyża Św. oraz, w stronę Wisły od niego, zespół dawnego folwarku klasztoru franciszkanów z komorą celną. Zabytki i atrakcje turystyczne:

– Późnogotycki kościół parafialny św. Jadwigi z końca XV wieku z barokowym wyposażeniem wnętrza z XVII-XVIII wieku (stalle w prezbiterium, tron biskupi, ołtarze, chór muzyczny, ławki dla wiernych, ambona). Wewnątrz znajdują się XVI-wieczne freski i monumentalne malowidła z 1629 roku, na których królom, składającym pokłony Dzieciątka Jezus, nadano rysy Zygmunta III Wazy oraz Władysława IV. Parafia została erygowana w 1468 roku. Wieża i kaplice pochodzą z XVI wieku. W 1721 roku odnowiono wieżę kościelną. Gruntowny remont kościół przeszedł w latach 1951-55.

– Zespół klasztoru franciszkanów z XVII wieku z kościołem Św. Krzyża.

– Klasycystyczny ratusz z 1821 roku.

– Plebania – miejsce urodzenia Stanisława Noakowskiego (w 1867 roku) i dom przy ul. Mickiewicza 6 w którym mieszkał, obecnie muzeum jemu poświęcone.

– Zabudowa miejska z lat 1822-1850 – domy drewniane i murowane, głównie przy pl. Kazimierza Jagiellończyka oraz ulicach 3 Maja, Kościuszki, Mickiewicza i Sienkiewicza.

– Kamienica Sobierajów z 1900 roku przy ul. Mickiewicza.

– Przeprawa promowa przez Wisłę.

Nieszawa jest położona 30 km na południe od Torunia, 6 km na wschód od autostrady A1. 

Zdjęcia wykonano w maju 2017 roku.