Cerkiew św. Jakuba Młodszego w Powroźniku została konsekrowana 5 października 1600 roku, a ostatecznie zakończenie budowy nastąpiło 18 czerwca 1607 roku. Świątynia jest klasyczną, trójdzielną cerkwią łemkowską, wzniesioną z drewna o konstrukcji zrębowej, obita i pokryta gontem. Ponad przedsionkiem wznosi się 18-metrowa wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z odlanym w 1615 roku dzwonem, zwieńczona drewnianym hełmem i kutym krzyżem.

Orientowana cerkiew składa się z prezbiterium założonego na planie nieregularnego prostokąta, czworobocznej szerszej od pozostałych części nawy oraz założonego na planie kwadratu babińca, nad którym znajduje się czworoboczna pochylona ku środkowi izbicowa wieża. Trójdzielność cerkwi zaakcentowana została w bryle budynku poprzez umieszczenie nad prezbiterium, nawą i babińcem baniastych hełmów z latarniami, zwieńczonych krzyżami. Do prezbiterium od strony północnej przylega trójbocznie zamknięta zakrystia (dawne sanktuarium), a do babińca od strony zachodniej przedsionek. Nawę pokrywa dach namiotowy trzykrotnie łamany, zaś prezbiterium – trójspadowy. Cerkiew, co jest typowe dla najstarszych świątyń łemkowskich, posiada okna jedynie od strony południowej, co ma zarówno podłoże praktyczne (ochrona przed śniegiem i podmuchami wiatru), jak i legendarne (siły zła miały w wierzeniach ludowych nadchodzić z północy).

Wewnątrz znajduje się wiele cennych zabytków sztuki cerkiewnej. Najstarsze ikony pochodzą z lat 20-tych XVII wieku. Są to: Sąd Ostateczny – datowany na 1623 rok i sygnowany przez Pawła Radymskiego, sylwetowe Ukrzyżowanie oraz Święty Jakub Brat Pański. W 1643 roku nastąpiła przebudowa cerkwi, do której w tym czasie dobudowano prawdopodobnie górną kaplicę. Około połowy XVII wieku oddzielono nawę od sanktuarium ikonostasem. Do dziś podziwiać możemy pochodzące z niego ikony Hodegetrii i Pantokratora, skrzydło drzwi namiestnych z przedstawieniem Arcykapłana Aarona oraz Mandylion i Trójcę Świętą. W latach 1743-44 ufundowano nowy, zachowany do dziś wielostrefowy ikonostas. W 1780 roku przeprowadzony został remont świątyni (m.in. dobudowano wieżę). W latach 1813-14 zbudowano nowe sanktuarium, a stare dostawiono przy jego północnej ścianie, przeznaczając je na zakrystię. W tym czasie ze względu na zagrożenie powodziowe przeniesiono całą świątynię na teren wyżej położony (o ok. 150 m).

W latach 1945-47 Łemkowie zamieszkujący Powroźnik zostali wysiedleni, a w 1951 roku przy dawnej cerkwi erygowano parafię rzymskokatolicką. W latach 90-tych XX wieku przeprowadzono szereg zabiegów konserwatorskich mających na celu przywrócenie pierwotnej formy przemalowanych i zniszczonych ikon i malowideł ściennych. Z uwagi na obecne wykorzystanie cerkwi jako kościoła rzymskokatolickiego został on przecięty; pierwotny rząd Deesis i rząd proroków zlokalizowano na wschodniej ścianie nawy, zaś pozostałe ikony zawieszono bezpośrednio na ścianach pomieszczenia ołtarzowego. Przed ikonostasem ustawiono barokowy ołtarz główny z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem pochodzące z początku XVII wieku. Teren świątyni otacza kamienny mur z rzeźbami przedstawiającymi świętych. Cerkiew w Powroźniku w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Świątynia, włącznie z cenną zakrystią, jest dostępna dla zwiedzających bezpośrednio po niedzielnych nabożeństwach.

Powroźnik jest położony 5,5 km na południe od Krynicy-Zdrój, przy drodze nr 971 do Muszyny.

Zdjęcia wykonano w lutym 2013 roku.

  • Widok ogólny

  • Widok ogólny

  • Widok ogólny

  • Dzwonnica

  • Dzwonnica

  • Nawa

  • Ikonostas

  • Ikonostas

  • Bramka

  • Zwieńczenie nawy

  • Widok z tyłu