Klasycystyczny pałac w Sartowicach został wzniesiony w 1792 roku z inicjatywy Ernesta Sartorius von Schwanenfelda, na miejscu wcześniejszego dworu gotyckiego, który spłonął prawdopodobnie w 1750 roku. Przy budowie nowego założenia wykorzystano zachowane piwnice oraz częściowo mury przyziemia, starego dworu.

Murowana z cegły i otynkowana rezydencja, jest budowlą piętrową z mieszkalnym poddaszem, w całości podpiwniczoną. Piwnice w części posiadają sklepienia kolebkowo-krzyżowe z lunetami. Budowla posadowiona na planie prostokąta, na podmurówce ceglanej, została przykryta czterospadowym dachem z oknami powiekowymi. W siedmioosiowej elewacji frontowej, w czasach świetności pałacu, główne wejście ukryte było w portyku kolumnowym zwieńczonym niskim przyczółkiem. Na osi elewacji ogrodowej pałacu znajduje się niewielki taras poprzedzony schodami oraz czterokolumnowy toskański portyk dźwigający daszek pierwszego piętra. Całość wieńczy trójkątny szczyt. Pałac został otoczony parkiem krajobrazowym.

Ostatnimi, przedwojennymi właścicielami Sartowic była rodzina von Schwerin. W roku 1944 jeden z jej przedstawicieli brał udział w nieudanym zamachu na Hitlera, w rezultacie czego prawie cała rodzina została wymordowana. Imieniem von Schwerina nazwano jeden z dębów rosnących w przypałacowym parku krajobrazowym. Po zakończeniu II wojny światowej cały majątek przejął Skarb Państwa Polskiego. W latach 1945-47 funkcjonował tu dom wypoczynkowy dla funkcjonariuszy SB, a później w latach 1947-90 prowadził działalność Zakład Rolny należący do PGR Rulewo. W pałacowych komnatach urządzono wówczas biura oraz mieszkania dla pracowników, a reprezentacyjny salon przeznaczono na Klub Rolnika. W latach 1963-64 przeprowadzono gruntowny remont obiektu, niestety bez należytego nadzoru konserwatorskiego. Rozebrano wówczas frontowy portyk oraz skuto klasycystyczny detal architektoniczny. Przebudowano również częściowo układ wnętrz. Z budynków gospodarczo-inwentarskich dawnego majątku nie zachował się żaden. Zostały rozebrane po 1945 roku. Nie przetrwała również dawna rządcówka nazywana przez właścicieli „małym pałacem”. Została spalona i rozebrana przez Rosjan, a jej gruzy zepchnięto w wiślane urwiska. Od 2003 roku zespół pałacowo-parkowy w Sartowicach należał do firmy z branży tekstylnej CMT Spółka z o.o. z Bydgoszczy, a obecnie od 2011 roku znajduje się w rękach prywatnych. Nowy właściciel ma plany stworzenia tu centrum hotelowo-wypoczynkowego. Obecnie pałac przechodzi kapitalny remont. 

Sartowice są położone na lewym brzegu Wisły, w odległości 6 km na północny wschód od Świecia, po wschodniej stronie drogi nr 91. Pałac znajduje się w centrum wsi.

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2011 roku.

  • Elewacja frontowa

  • Elewacja parkowa

  • Dąb von Schwerina