Początki kultu Matki Boskiej w Świętej Lipce sięgają XIV wieku, kiedy to wybudowano kaplicę wokół lipy na której były skazaniec zawiesił wyrzeźbioną przez siebie figurkę Bogurodzicy z Dzieciątkiem. Od tego czasu miejsce to stało się znanym centrum pielgrzymkowym w średniowiecznych Prusach. W czasie reformacji kaplica została zniszczona przez mieszczan z Kętrzyna, a figurka została utopiona w jeziorze. W 1618 roku sekretarz króla Zygmunta III Wazy, Stefan Sadorski wykupił teren byłej kaplicy i już w 1619 roku konsekrowano nową wzniesioną na starych fundamentach. Odbudowaną kaplicę oddano pod opiekę jezuitów, a zaginioną figurkę zastąpiono obrazem.

W latach 1688-93 z inicjatywy jezuitów wzniesiono nową świątynię, której fasadę ukończono w 1730 roku. W związku z tym że nowy kościół powstał na terenie bagiennym, przed budową wbito w ziemię 10000 pali olchowych. Świątynia ma formę trójnawowej bazyliki z dwuprzęsłowym prezbiterium, czteroprzęsłowym korpusem nawy głównej i emporami nad nawami bocznymi. W fasadzie kościoła wzniesiono dwie wieże nakryte hełmami z latarniami zwieńczonymi iglicami. Kościół jest otoczony przez czworoboczny krużganek odpustowy z kaplicami w narożnikach i piękną, kutą bramą. Na fasadzie kościoła i przednich kaplic oraz frontowym ramieniu krużganka ustawiono rzeźby dłuta Krzysztofa Perwangera. Wnętrze świątyni jest bogato dekorowane freskami namalowanymi w latach 1722-27, autorstwa Macieja Jana Meyera. Ołtarz główny został wykonany w latach 1712-14 przez Krzysztofa Peuckera. W centralnym miejscu ołtarza znajduje się obraz Matki Boskiej osłonięty srebrną sukienką. W kościele znajduje się także pień drzewa lipowego, z figurką Matki Boskiej w srebrnej sukience, ustawiony w 1728 roku.

Święta Lipka słynie z organów wykonanych w latach 1719-21 przez Jana Josua Mosengla, które posiadają ruchome figurki. W okresie wakacyjnym odbywają się w bazylice „Świętolipskie Wieczory muzyczne”.  24 lutego 1983 roku papież Jan Paweł II nadał świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Główne uroczystości odpustowe mają miejsce w ostatnią niedzielę maja. Jest to odpust Nawiedzenia NMP. 

Święta Lipka jest położona 6 km na wschód od Reszla, przy drodze nr 594 do Kętrzyna. Sanktuarium  znajduje się w centrum wsi. 

Zdjęcia wykonano w lipcu 2007 roku.