Artemizjon w starożytności uważano za jeden z siedmiu cudów świata, ale obecnie niewiele pozostało z okresu dawnej świetności tej budowli – zaledwie jedna kolumna, na której bociany uwiły sobie gniazdo. Aż trudno uwierzyć, że świątynia kiedyś była większa niż Partenon w Atenach. Kult bogini-matki, Artemidy nazywanej również Kybele, był głównym motorem rozwoju Efezu i przyciągał w te okolice tłumy pielgrzymów.

Pierwsza świątynia w tym miejscu wybudowana została w VII wieku p.n.e. w kształcie peripterosu (otoczona jednym rzędem kolumn). Obok niej stanęła nieco później większa świątynia, długa na około 35 m. Na fundamentach tych dwóch świątyń zniszczonych w czasie najazdu Kimmerów, król Lidii Krezus zaczął budować w pierwszej połowie VI wieku p.n.e. nowy, jeszcze większy przybytek, który ukończono dopiero pod koniec V wieku p.n.e. Powstała wówczas potężna, jońska świątynia zaprojektowana przez Chersifrona i Metagenesa z Knossos, przy współpracy Teodorosa z Samos. Do jej budowy użyto doskonałej jakości marmuru i cedru libańskiego.

Świątynia została zaprojektowana jako dipteros otoczony podwójną kolumnadą złożoną z ośmiu kolumn przed elewacją frontową i tylną (tzw. oktastylos) i dwudziestu kolumn wzdłuż boków świątyni. Pozostałe kolumny, a było ich w sumie 127, umieszczono w pronaosie i wewnątrz świątyni. Kolumny o wysokości ok. 18,0 m miały średnicę w dolnej części 2,5 m. Zdobiły je w dolnej części płaskorzeźby. Rzeźby zdobiły także fryz i najprawdopodobniej tympanon oraz dach świątyni. W jej wnętrzu umieszczono cedrowy posąg Artemidy. Wśród rzeźbiarzy zaangażowanych do prac przy budowie należeli między innymi: Fidiasz, Poliklet, Kresilas.

Świątynia została spalona w 356 roku p.n.e. przez żądnego sławy za wszelką cenę szewca Herostratesa w nadziei, że ten występek unieśmiertelni jego imię. Budowla została następnie odbudowana w epoce hellenistycznej. Koszt prac został sfinansowany ze składek mieszkańców Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzedaży niektórych, niewykorzystanych przy odbudowie elementów spalonej świątyni. Odbudowa świątyni trwała od 334 do 260 roku p.n.e.. Budowla stanęła na fundamentach poprzedniej świątyni i miała identyczne z nią wymiary. Dodano nową krepidomę złożoną z 13 stopni. Przy odbudowie pracowali Skopas, który wykonał płaskorzeźby w dolnej części kolumn, Praksykles i Apelles.

Świątynia z IV wieku została zniszczona podczas najazdu Gotów w 262 roku n.e. i już nigdy jej nie odbudowano. Artemizjon przedstawia dzisiaj niestety żałosny widok. Aż ciężko się domyślać, jak wyglądała niegdyś ta wspaniała budowla. Ruiny Artemizjonu natomiast znalazły zastosowanie podczas budowy bazyliki świętego Jana w Selçuku, część kamieni wykorzystano nawet przy wznoszeniu kościoła Mądrości Bożej (Hagia Sofia) w Konstantynopolu.

Ruiny świątyni położone są w dolinie na zachód od kościoła św. Jana, nieopodal meczetu Isa Beya. Selcuk jest położony około 100 km na południe od Izmiru. 

Zdjęcia wykonano w lipcu 2011 roku.

  • Miejsce po świątyni

  • W głębi meczet Isa Bey, bazylika św.Jana i cytadela

  • Tyle pozostało po świątyni

  • Tyle pozostało po świątyni

  • Tyle pozostało po świątyni

  • Tyle pozostało po świątyni