Pierwotna, drewniana świątynia została wybudowana w tym miejscu na przełomie XIII/XIV wieku jako kaplica zamkowa, która w 1339 roku stała się kościołem parafialnym miasta Warszawy, a także miejscem pochówku książąt mazowieckich. W 1390 roku, na jej miejscu, staraniem księcia Janusza I Mazowieckiego zbudowano murowany z kamienia i cegły kościół. W 1406 roku kościół farny stał się kolegiatą (kapituła przybyła z Czerska), w 1798 roku po utworzeniu godności biskupa warszawskiego kolegiata otrzymała tytuł katedry, a w 1818 roku stała się archikatedrą. W 1960 kościół otrzymał tytuł bazyliki. Kościół do XIX wieku stanowił przykład późnego gotyku. Później katedra była wielokrotnie przebudowywana. W latach międzywojennych przebudowa nadała świątyni szatę neogotyku angielskiego. W 1944 roku kościół został niemal całkowicie zniszczony przez Niemców. Zrekonstruowano go w latach 1948-56 wzorując się na planach pierwotnego kościoła z XIV wieku.

Powojenna fasada została odbudowana w tzw. gotyku nadwiślańskim i wzorowana była na fasadzie kościoła dominikanów pw. św. ap. Piotra i Pawła w Chełmnie. Archikatedra św. Jana Chrzciciela stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej Polski. W jej murach wygłaszał kazania ksiądz Piotr Skarga, Władysław IV Waza zaprzysiągł swoje pacta conventa, tu miały miejsce śluby, koronacje 2 władców Polski, pogrzeby wielu osobistości oraz została zaprzysiężona Konstytucja 3 maja. Do dziś odbywają się w niej ważne uroczystości narodowe. Od 1994 roku jest także miejscem odbywania się Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej „Organy Archikatedry”.

Trójnawowa świątynia posiada surowe i mroczne wnętrze ze sklepieniem gwiaździstym. W prezbiterium znajduje się ołtarz główny z obrazem MB Częstochowskiej oraz zrekonstruowane barokowe stalle. Na uwagę zasługują: 

– renesansowy nagrobek ostatnich książąt mazowieckich – Stanisława i Janusza; 

– barokowa kaplica Baryczków z krucyfiksem z XVI wieku; 

– barokowa kaplica Literacka z relikwiami metropolity warszawskiego Świętego Zygmunta Szczęsnego Felińskiego; 

– klasycystyczny pomnik nagrobny Stanisława Małachowskiego, wykuty z białego marmuru, zaprojektowany przez Bertela Thorvaldsena; 

– mauzoleum prymasa Stefana Wyszyńskiego z 1990 roku; 

– pomniki, popiersia i tablice ku czci znanych Polaków m.in. fragment pomnika Zygmunta Kazanowskiego, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Wincentego Witosa, Stefana Starzyńskiego, Jana Pawła II oraz żołnierzy poległych w latach 1920, 1939, 1944. 

– Witraże w oknach prezbiterium ze scenami z życia św. Jana Jerozolimskiego (Chrzciciela), witraże w oknach nawy południowej zawierające postacie z historii Polski oraz w oknach ściany zachodniej ze scenami z księgi Genezis i księgi Apokalipsy św. Jana. Witraże projektował i kartony wykonał Wacław Taranczewski. 

W katedrze są pochowani :  – marszałek nadworny koronny Adam Kazanowski;  – król Stanisław August Poniatowski;  – książę mazowiecki Stanisław;  – książę mazowiecki Janusz III;  – prezydent Gabriel Narutowicz;  – prezydent Ignacy Mościcki;  – premier Ignacy Jan Paderewski;  – wódz naczelny gen. Kazimierz Sosnkowski;  – pisarz Henryk Sienkiewicz;  – malarz Marcello Bacciarelli; 

oraz arcybiskupi warszawscy :  – Szczepan Hołowczyc;  – prymas Królestwa PolskiegoWojciech Skarszewski;  – prymas Królestwa Polskiego Antoni Melchior Fijałkowski;  – Zygmunt Szczęsny Feliński;  – Wincenty Teofil Popiel;  – kard. August Hlond, prymas Polski;  – kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski. 

Archikatedra św. Jana Chrzciciela – katedra archidiecezji warszawskiej znajduje się na Starym Mieście w Warszawie przy ul. Świętojańskiej 8.

Zdjęcia wykonano w marcu 2011 roku.