Pierwotny, barokowy pałac Raczyńskich w Warszawie powstał po 1717 roku w wyniku przebudowy stojącego w tym miejscu budynku, należącego do członka rady miejskiej Jakuba Schulzendorfa. Inicjatorem przebudowy był biskup kujawski Konstanty Szaniawski. Wkrótce właścicielem rezydencji został Jan Szembek, a następnie Stanisław Mycielski. W 1787 roku pałac przeszedł w ręce generała Filipa Raczyńskiego, który oddał go swojemu teściowi, staroście wielkopolskiemu Kazimierzowi Raczyńskiemu. W latach 1787-89 pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera.

Powstała wówczas przyuliczna, trzykondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta, nakryta czterospadowym dachem. W osi trzynastoosiowej fasady znajduje się czterokolumnowy portyk joński, zwieńczony tympanonem. Parter budowli jest boniowany. Na dole, po obu stronach bramy znajdują się gaśniki na pochodnie, czyli miejsce gdzie goście, przychodzący wieczorem, mogli zgasić swoje pochodnie – wszak kiedyś nie było latarni na ulicach, a stropy drewniane. Najbardziej udekorowanym pomieszczeniem była sala balowa, zajmująca dwa piętra.

Po ucieczce Kazimierza Raczyńskiego w 1794 w pałacu działała Najwyższa Rada Narodowa. Później zaś urządzono w nim kwatery dla francuskich oficerów (budynek przez pewien czas zamieszkiwali Louis Nicolas Davout i Joachim Murat). W 1827 spadkobierca sprzedał pałac rządowi Królestwa. Stał się wtedy siedzibą Komisji Rządowej Sprawiedliwości (w 1876 – Sądu Handlowego, następnie Izby Sądowej). W czasie dwudziestolecia międzywojennego w pałacu działało Ministerstwo Sprawiedliwości. W czasie II wojny światowej pałac stał się siedzibą sądu niemieckiego dla zagarniętych polskich ziem. Podczas powstania warszawskiego powstańcy zdobyli ten budynek i utworzyli w nim szpital. Po opuszczeniu Starego Miasta przez siły powstańcze Niemcy zajęli szpital i w dniu 2 września 1944 rozstrzelali większość przebywających tam rannych (ok. 430 osób, o czym informuje tablica pamięci narodowej na zewnętrznej ścianie pałacu). Po wojnie rezydencję odbudowano w latach 1948-50 według projektu Władysława Kowalskiego i Borysa Zinserlinga. Sala balowa została odnowiona w latach 1972-76. Obecnie w pałacu znajduje się Archiwum Główne Akt Dawnych.

Pałac Raczyńskich mieści się na Nowym Mieście w Warszawie przy ul. Długiej 7.

Zdjęcia wykonano w marcu 2012 roku.

  • Elewacja frontowa i boczna

  • Ryzalit fasady

  • Szczyt ryzalitu

  • Elewacja frontowa