Początki Sanktuarium św. Michała Archanioła sięgają końca V wieku. W latach 490-493 miały miejsce trzy cudowne objawienia. Pierwsze zwane „Epizodem zagubienia byka”, drugie zwane „Epizodem zwycięstwa” i trzecie zwane „Epizodem poświęcenia”, które skutkowało nadaniem grocie tytułu „Niebiańskiej Bazyliki”, gdyż jako jedyna świątynia na świecie nie była ona poświęcona ręką ludzką, tylko sam Archanioł Michał poświęcił sobie to miejsce.

Sanktuarium powstało na górze Gargano na wysokości 850 m n.p.m. Centralnym miejscem jest naturalna grota, w której na niewielkim podwyższeniu znajduje się prezbiterium z figurą św. Michała Archanioła wykonaną w 1507 roku. Po lewej stronie prezbiterium znajduje się ołtarz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Na wysokości ołtarza za żelazną kratą znajduje się mała grota zwana “Kamieniołomem” związana z czwartym objawieniem, które miało miejsce w 1656 roku. We Włoszech szalała wtedy dżuma. Miejscowy biskup Alfons Puccinelli zwrócił się z prośbą o pomoc do św. Michała, który polecił biskupowi aby poświęcił kamyki z groty, na których ma być wyżłobiony znak krzyża i litery MA. Ktokolwiek będzie posiadał taki kamyk uchroni się od zarazy. Obietnica św. Michała została spełniona . Po lewej stronie kamieniołomu znajdują się jeszcze dwa ołtarze: Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Piotra. Przed wejściem do groty Karol I Andewageński zbudował w 1273 lub 1295 roku nawę, zwaną Nawą Andegaweńską, z której znajdują się wejścia do: – absydy, w której znajduje się Ołtarz Najświętszego Sakramentu, – kaplicy Krzyża Świętego i relikwii i – chóru. Pierwotnie wejście do groty prowadziło przez krypty znajdujące się pod posadzką aktualnego sanktuarium, w których po pracach archeologicznych w latach 1949-60 urządzono muzeum. Obecne wejście do Sanktuarium zostało zbudowane na polecenie Andewagenów w latach 1274-82 i prowadzi z dziedzińca górnego przez dwuarkadowy portyk, a następnie schodami (86 stopnie i 5 ramp) i Bramę Byka do dziedzińca wewnętrznego, skąd przez portal romański i drzwi z brązu wchodzimy do Nawy Andegaweńskiej i Groty. Wzdłuż schodów znajdują się różne kaplice. Przy wejściu, na górnym dziedzińcu wznosi się dzwonnica zwana Wieżą Andegaweńską. Pierwotnie liczyła ona 40 m wysokości, a w późniejszym czasie została obniżona do 27 m. Z dziedzińca wewnętrznego w przeciwną stronę niż do Groty, biegnie korytarz do kaplicy Pojednania oraz windy osobowej, które to zostały zbudowane w 2000 roku. Główny odpust w Sanktuarium obchodzony jest 29 września i 8 maja.      

Obecnie pieczę nad Sanktuarium sprawują polscy księża ze Zgromadzenia Św. Michała Archanioła (Michalici). Przy Sanktuarium istnieje Dom Pielgrzyma którym zawiaduje ksiądz Stanisław Żurad (w tym miejscu chciałbym Mu podziękować za opiekę i pomoc),w którym po uprzedniej rezerwacji można skorzystać z niedrogiego lokum oraz wyżywienia. E-mail: santuariosanmichele@interfree.it tel:+39 0884 562396.

Monte Sant’ Angelo jest położone w prowincji Apulia, na półwyspie Gargano, nad Adriatykiem. Miasto znajduje się na najwyższym wzniesieniu półwyspu, 50 km na wschód od Foggi. Z Foggi jedziemy drogą S-89 do Manfredonii a następnie ok. 11 km pniemy się krętymi serpentynami do Mont Sant’ Angelo. Sanktuarium znajduje się w północno-zachodniej części miasta, u podnóża zamku.

Podczas tworzenia tego artykułu korzystałem z „Przewodnika po Sanktuarium Św.Michała” autorstwa księdza Jana Bogackiego.  

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2008 roku.