Zamek w Zatorze został wzniesiony po roku 1445 przez miejscowego księcia Wacława. W 1513 roku księstwo zatorskie zostało przyłączone do Korony, a zamek stał się siedzibą starostwa niegrodowego. Po pierwszym rozbiorze Polski wykupił go od rządu austriackiego Piotr Dunin, który odrestaurował budowlę. W 1836 roku przeprowadzono gruntowną modernizację i przebudowę w stylu neogotyckim, z inicjatywy ówczesnej właścicielki, Anny z Tyszkiewiczów Potockiej. Zdewastowaną w czasie II wojny światowej budowlę, odrestaurowano w latach 1963-69. Brak badań utrudnia odtworzenie układu przestrzennego średniowiecznego zamku. Do niedawna, do zwiedzania udostępnione były 4 sale na parterze: złota, myśliwska, paprociowa i bluszczowa, a resztę użytkował Rybacki Zakład Doświadczalny do 2005 roku. W 2013 roku – decyzją wojewody małopolskiego zamek został oddany dawnym właścicielom – Potockim.

          Z opisu zawartym w dokumencie z 1474 roku wynika, że główny dom zamkowy wzniesiony na planie prostokąta miał trzy kondygnacje. Wokół dziedzińca stały zabudowania gospodarcze. Modernizacja przeprowadzona przez Annę Potocką ograniczyła się jedynie do przebudowy wnętrz oraz do zmiany wystroju w stylu neogotyckim. Wyburzono jedynie budynki gospodarcze.

         Obecnie jest to murowany, dwupiętrowy budynek założony na planie prostokąta, z aneksami przy krótszych bokach. Elewacja frontowa jest zaakcentowana czteropiętrową wieżą pośrodku, lekko wysuniętą przed lico ściany i zwieńczoną krenelażem. Nad oknami parteru widoczne są maswerkowe zdobienia w formie oślego łuku, a nad oknami piętra – gzymsy z arkadkami. Wejście do budynku prowadzi przez neogotycki portal do sklepionej sieni z posadzką ozdobioną herbem Potockich. Z niej na prawo wiodą drzwi do tzw. Sali Paprociowej, a za nią – do Sali Bluszczowej. Nakryte wielodzielnymi sklepieniami sale dekorowane są pasami malowanych liści paproci i bluszczu. Po lewej stronie sieni mieści się zdobiona barwnymi malowidłami Sala Myśliwska. Sklepienie sali, podzielone stiukowymi listwami na pola o różnym kształcie, wypełnia malowana dekoracja o motywach groteskowych oraz krajobrazy. W Sali Myśliwskiej zamku barwna polichromia pokrywa nie tylko sklepienie i ściany, ale również neogotycki piec i płyciny drzwi. Drzwi obramione są malowaną w kwiaty bordiurą, a w dekorację płycin wpleciono herby właścicieli zamku: Łabędź, Pilawa Srebrna i Złota. Za Salą Myśliwską znajduje się Złota Sala, której sklepienie, dekorowane sztukateriami o motywach meandra i kasetonami z rozetami, było niegdyś ozdobione prawdziwym złotem.

         Zator jest położony 13 km na północ od Wadowic przy drodze nr 28 i 17 km na wschód od Oświęcimia. Zamek znajduje się na stromej skarpie w południowo-wschodniej części miasta.

         Zdjęcia wykonano w marcu 2005 roku.

  • Elewacja frontowa

  • Zdobienia nadokienne

  • Ozdobny gzyms

  • Elewacja tylna

  • Elewacja frontowa

  • Główne wejście

  • Elewacja frontowa