Katedra Świętego Szczepana (niem. Stephansdom, Domkirche St. Stephan). Obecna świątynia jest trzecią budowlą znajdującą się w tym miejscu. Dwie z nich powstały za czasów panowania miejscowej dynastii Babenbergów. Pierwszą świątynię erygował w 1137 roku biskup pasawski Reginbert von Hagenau. Niebawem na podstawie pierwotnej, romańskiej, trójnawowej świątyni z transeptem i wydzielonym prezbiterium, za panowania ostatnich Babenbergów, wzniesiono nowy większy kościół o formach późnoromańskich i wczesnogotyckich. Pożar w 1258 roku zniszczył go niemal całkowicie. Do dziś zachowały się elementy tej świątyni w dolnych partiach zachodniej fasady: portal zw. Riesentor, dolne kondygnacje wież zachodnich zwanych Wieżami Pogan (Heidentürme) oraz niewielkie fragmenty pierwotnego chóru zachodniego.

Za panowania króla Albrechta I zapadła decyzja wzniesienia nowego gotyckiego chóru. Prace rozpoczęto w 1304 roku. W 1340 roku za panowania Albrechta II Kulawego poświęcono trójnawowy chór, zwany od imienia fundatora albertyńskim, w formie trójnawowej hali o szerokości dawnego romańskiego transeptu z prezbiterium na osi. Za czasów panowania Rudolfa IV w 1359 roku rozpoczęto budowę korpusu nawowego. Dobudowano wówczas dwie kaplice przeznaczone dla fundatora. Po obu bokach transeptu zaczęto wznosić wieże z kaplicami, które pierwotnie miały mieć taką samą formę i wysokość, jednak w całości wzniesiono jedynie wieżę południową (lata budowy 1396-1433). W 1511 przerwano budowę wieży północnej, którą zwieńczono renesansowym hełmem. W 1469 roku, za panowania cesarza Fryderyka, podniesiono kościół do rangi katedry. Na początku XVI wieku świątynia otrzymała obecną gotycką formę. Od 1723 roku katedra jest siedzibą arcybiskupa wiedeńskiego. Na XIX wiek przypada gruntowna konserwacja kościoła. II wojna światowa, a szczególnie walki o Wiedeń w 1945 roku, spowodowały poważne zniszczenia katedry. Dzieła ruchome zostały ewakuowane, natomiast ambona i nagrobek Fryderyka III zostały zamurowane. Trwający trzy dni pożar zniszczył późnogotyckie stalle z 1487 roku. – dzieło snycerza Rollingera. Odbudowa i konserwacja trwały aż do lat 80-tych XX wieku, przy czym kościół ponownie otwarto 23 kwietnia 1952 roku.

Świątynia jest trójnawową pseudohalą z mocno uwydatnionym starszym tzw. chórem albertyńskim z prezbiterium pośrodku oraz najstarszą częścią – dwuwieżowym masywem zachodnim. Wewnątrz znalazła się reprezentacyjna empora przeznaczone dla kapituły kościelnej. Całkowita długość kościoła wynosi 107, zaś szerokość 34 metry. Ponad dachami wznoszą się cztery wieże: najwyższa z nich potocznie nazywana Steffl ma 136,4 metry wysokości, podczas gdy północna (której budowy nigdy nie ukończono) zaledwie 68 metrów. Zachodnią fasadę katedry flankują dwie oktagonalne wysokie na 65 metrów wieże. Spośród dwudziestu dwóch dzwonów zawieszonych w wieżach najsławniejszy jest zawieszony w wieży północnej Pummerin, trzeci co do wielkości w Europie,  który znany jest od 1711 roku. Charakterystycznym akcentem katedry są dachy o specyficznej barwnej dekoracji dachówek. Korpus nawowy i prezbiterium są przykryte dwoma osobnymi dachami. Szacuje się, iż powierzchnię wszystkich połaci dachów pokrywa około 230 000 glazurowanych dachówek. O ile dekoracja dachu korpusu nawowego ma charakter geometryczno-ornamentalny, w przypadku nakrycia prezbiterium układ dachówek tworzy dekorację figuralną, którą są po dwa cesarskie orły, z herbami Habsburgów i miasta Wiednia. Do wnętrza świątyni prowadzi kilka wejść, z których najbardziej znane są późnoromańska Brama Olbrzymów i oraz bramy Biskupia i Śpiewaków z bogata gotycką dekoracją rzeźbiarską. Ostatnią z nich zdobią figury jednego z głównych fundatorów katedry Rudolfa IV i jego małżonki.

Wnętrze korpusu nawowego nakryte jest sklepieniem sieciowym, natomiast chór albertyński sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Świątynia kryje liczne dzieła sztuki gotyckiej oraz barokowej m.in. gotycki ołtarz z Wiener Neustadt, monumentalny grobowiec Fryderyka III – dzieło Mikołaja z Lejdy, późnogotycką ambonę wykonaną prawdopodobnie przez Antona Pilgrama oraz kilkanaście barokowych ołtarzy, w tym główny z obrazem przedstawiającym męczeńską śmierć św. Szczepana, pierwszego męczennika w dziejach chrześcijaństwa. W podziemiach znajdują się groby książąt z austriackiej linii Habsburgów i ważnych osobistości Austrii. Katedra jest jednym z dwóch miejsc spoczynku władców Austrii (drugim jest tzw. Krypta Cesarzy w podziemiach kościoła Kapucynów). W południowej nawie znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej z Pócs, ważny ośrodek kultu maryjnego.

Na lewo od prezbiterium zachował się wmurowany w ścianę nagrobek zmarłego w 1444 roku Aleksandra księcia mazowieckiego, który był piątym (najmłodszym) pod względem starszeństwa synem księcia płockiego Siemowita IV i Aleksandry litewskiej, siostry króla Polski Władysława Jagiełły. Książę był w chwili śmierci biskupem trydenckim, patriarchą Akwilei, kardynałem Kościoła św. Wawrzyńca w Damaszku (tytularnie), biskupem w Chur (tytularnie) i proboszczem Katedry św. Szczepana.

Katedra św, Szczepana wznosi się pośrodku Stephansplatz w centrum najstarszej części miasta.

Zdjęcia pochodzą z filmu nagranego kamerą VHS w sierpniu 1992 roku. Niestety ich jakość pozostawia wiele do życzenia, ale chciałem je wykorzystać.

  • Widok z boku

  • Elewacja południowo-zachodnia

  • Wieża południowa katedry

  • Szczyt wieży

  • Wieża północna

  • Wieże zachodnie

  • Wieża północna

  • Ambona

  • Nawa

  • Prezbiterium

  • Ołtarz z Wiener Neustadt

  • Transept z grobowcem Fryderyka II

  • Grobowiec Fryderyka II

  • Chór

  • Architekt katedry

Nowe zdjęcia pochodzą z filmu nagranego kamerą VHS w lipcu 1997 roku. Niestety ich jakość pozostawia wiele do życzenia, ale chciałem je wykorzystać.

  • Wieża z dzwonem Pumering

  • Budowniczy katedry

  • Portal wejściowy

  • Średniowieczne miary