Pierwotny, niewielki drewniano-ziemny gródek, położony na wyspie u ujścia rzeki Elbląg, został zbudowany w 1237 roku przez Krzyżaków pod dowództwem Hermanna von Balka. Po zniszczeniu grodu w 1240 roku przez Prusów, Krzyżacy przenieśli się w miejsce dzisiejszego Starego Miasta. Osada już w 1246 roku, uzyskała przywilej miejski na prawie lubeckim. W latach 1245–48 rozpoczęto budowanie murowanego zamku, który w 1251 roku został siedzibą mistrza krajowego – dzięki temu przez pierwsze 70 lat Elbląg był najważniejszym ośrodkiem życia miejskiego, jedynym portem morskim oraz podstawową bazą militarną organizującego się państwa krzyżackiego. Elbląg oparł się plemionom Prusów podczas II powstania pruskiego w latach 1260–74. Po przeniesieniu stolicy z Wenecji do Malborka w 1309 roku, zamek elbląski stał się w 1312 roku siedzibą wielkiego szpitalnika zakonu i jednocześnie komtura elbląskiego.

Od końca XIV wieku Elbląg stopniowo tracił znaczenie na rzecz Gdańska, który później zmonopolizował handel polskim zbożem. Do osłabienia pozycji miasta przyczyniła się także przyroda. Przejścia morskie przez Mierzeję Wiślaną stopniowo się zamulały, co uniemożliwiało coraz większym statkom wpłynięcie do portu. Po klęsce Krzyżaków pod Grunwaldem w 1410 roku mieszczanie elbląscy zdobyli zamek i wypędzili załogę wraz z wielkim szpitalikiem i tutejszym komturem. Elblążanie 22 lipca 1410 złożyli hołd polskiemu królowi Władysławowi Jagielle. Jednak we wrześniu 1410 roku zamek ponownie wrócił we władanie Krzyżaków.

W 1440 roku to właśnie w Elblągu powstał Związek Pruski. 12 lutego 1454 w wyniku powstania antykrzyżackiego elbląscy mieszczanie zdobyli po 5-dniowym oblężeniu zamek krzyżacki, a następnie, w obawie przed ponownym powrotem Krzyżaków, zniszczyli go. W tym samym roku elblążanie na opanowanym zamku krzyżackim złożyli hołd królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. W 1454 Elbląg otrzymał od króla wielki przywilej potwierdzający stare prawa, rozszerzający władze samorządu polskiego, zwiększający kompetencje Sądu Miejskiego i powiększający terytorium miasta niemal dwukrotnie. Przełom XVI/XVII wieku to okres rozwoju miasta i handlu morskiego, spowodowany wojną Stefana Batorego ze zbuntowanym Gdańskiem. Cały polski eksport i import przechodził wówczas przez port elbląski aż do czasu ugody króla z mieszczaństwem Gdańska. W czasie potopu wojska szwedzkie zajęły miasto 22 grudnia 1655 roku. Zniszczenia spowodowane okupacją szwedzką w latach 1656-1660 zahamowały rozwój, a towarzyszące jej zarazy wyludniły miasto.

W czerwcu 1698 roku król Polski August II podpisał z elektorem Fryderykiem I Hohenzollernem tajny układ, na mocy którego uzyskał on zgodę na zajęcie miasta w zamian za 150 tys. talarów. Oblężenie rozpoczęte w październiku tego samego roku zakończyło się aktem kapitulacji podpisanym przez radę miejską 10 listopada. Wzburzenie polskiej opinii publicznej skłoniły elektora do przyjęcia propozycji rozmów dyplomatycznych, zakończonych układem z 17 grudnia 1699 roku, który przyniósł zgodę na zwrot Elbląga Polsce pod warunkiem spłaty należności wobec elektora. Było to tylko chwilowe zwycięstwo, gdyż już w 1703 roku Fryderyk I Hohenzollern zajął posiadłości ziemskie Elbląga, pozbawiając miasto 50% rocznych dochodów.

Podczas I rozbioru Polski w 1772 roku Elbląg znalazł się pod zaborem pruskim, gdzie stał się prowincjonalnym miastem powiatowym. Na początku XIX wieku miasto zostało zdegradowane do roli portu rzecznego w lokalnym handlu. Elbląg szukał nowych dróg rozwoju gospodarczego. Już w II połowie XIX wieku obok Szczecina, a przed Gdańskiem i Królewcem, był silnym pruskim ośrodkiem przemysłu metalowego. Dużą rolę w tej dziedzinie odegrał Ferdinand Schichau, który w 1837 roku otworzył fabrykę maszyn, a w 1854 roku stocznię. XIX-wieku powstały m.in. odlewnia żelaza Tiessena, zakłady metalowe Neufelda, fabryka cygar Losera&Wolffa, fabryka samochodów Komnicka. Po przegranej przez Niemcy I wojnie światowej, w wyniku postanowień traktatu wersalskiego, od 28 listopada 1920 roku Elbląg znalazł się w prowincji Prusy Wschodnie. W latach 30-tych nastąpił ponowny rozkwit przemysłu na terenie miasta. Elbląg stał się jednym z większych miast garnizonowych w III Rzeszy. Pomyślny stan elbląskiej gospodarki pozwolił miastu na nowe inwestycje komunalne i przemysłowe. Podjęto modernizację sieci gazowej i kanalizacyjnej, przebudowano linie tramwajowe, unowocześniono port, pogłębiono tor wodny na Zalew Wiślany.

Od momentu rozpoczęcia II wojny Elbląg był niemal nietknięty przez działania zbrojne. Miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną po ciężkich walkach 10 lutego 1945 roku. Zaciekłe walki obróciły Elbląg w gruzy. Zniszczona została zabytkowa zabudowa Starego Miasta, a także całe Śródmieście. 19 maja 1945 roku odbyła się uroczystość przekazania przez radziecką komendanturę symbolicznych kluczy do miasta władzom polskim, które powołano 3 kwietnia. Po ponad 170 latach Elbląg ponownie znalazł się w granicach państwa polskiego. Rozpoczęto reorganizację nadwerężonej gospodarki oraz powolną odbudowę zniszczonego miasta. Niestety odbudowa ta przyniosła zniszczenie wielu zabytków kultury, gdyż podobnie jak w innych miastach Pomorza i Śląska, zabytki zostały uznane za niemieckie i w ramach propagandowego hasła „Cały naród buduje swoją stolicę” elbląskie Stare Miasto zostało do końca wyburzone, a zabytkowe cegły przeznaczono na odbudowę Warszawy. W latach 80-tych przystąpiono do odbudowy centrum miasta, jednakże zamiast odbudowywać kamienice, by przypominały te przedwojenne, wybudowano nowoczesne budynki o kształcie i wielkości zbliżonej do średniowiecznych. W mieście zachowały się następujące zabytki:

– Kościół katedralny św. Mikołaja (osobny artykuł);

– Starówka Elbląska z historycznym układem urbanistycznym, podzamczem, zespołem klasztornym i szpitalnym, z charakterystyczną dla Elbląga Ścieżką Kościelną, z zespołem zrekonstruowanych kamieniczek, to jest miejsce, które powinien odwiedzić każdy turysta. Od kilkunastu lat prowadzona jest rekonstrukcja Starówki. Kamieniczki, które powstają nawiązują do dawnego stylu. Teren Starego Miasta to eldorado dla badaczy przeszłości, największy poligon architektoniczny w Europie. Wydobyte przez archeologów przedmioty lub ich fragmenty trafiają do elbląskiego muzeum. Na Starym Mieście na turystów czekają liczne kawiarenki, puby i pizzerie;

– Brama Targowa, inaczej Wieża Targowa, to najbardziej charakterystyczna budowla w mieście. Jest to XIV-wieczna wieża stanowiąca niegdyś część murów obronnych miasta. Po remoncie w 2006 roku, na jednym z jej wyższych pięter powstał taras widokowy z piękną panoramą elbląskiego Starego Miasta. W Wieży Targowej jest również ekspozycja muzealna dotycząca historii miasta, mała kawiarenka, sklepik z pamiątkami oraz Sala Rycerska. Pod wieżą stanął natomiast pomnik małego piekarczyka, który wziął czynny udział w obronie Elbląga w czasie wojny z Krzyżakami. (ul. Wałowa);

– Kanał Elbląski – łączący poprzez liczne śluzy i pochylnie Elbląg z Ostródą;

– Ścieżka kościelna – jest jednym z najciekawszych zabytków miasta, a jednocześnie unikatem w skali kraju. Stanowiła wąskie przejście między kamienicami, łącząc trzy kościoły Starego Miasta. Stanowiła najszybszą i najkrótszą drogę pomiędzy nimi, stąd też jej nazwa. Prowadziła ona od kościoła św. Ducha, przebiegała przy kościele św. Mikołaja i kończyła się przed bramą podominikańskiego klasztoru NMP;

– Zespół dawnego zamku i podzamcza (osobny artykuł);

– Centrum Sztuki – Galeria EL mieści się w dawnym kościele podominikańskim NMP. Dominikanie przybyli do Elbląga z Krakowa. W 1238 roku mistrz krajowy krzyżacki Hermann von Balk nadał zakonowi przywilej lokacyjny – teren, na którym stanęła świątynia. Kościół był kilkakrotnie przebudowywany. W 1945 roku świątynia została poważnie uszkodzona. W latach 70., dzięki inicjatywie grupy entuzjastów, kościół został odbudowany a następnie zaadoptowany na centrum sztuki współczesnej. Dawny ołtarz główny zachował się kościele katedralnym, pozostałe wyposażenie (prospekt organowy, epitafia, empory) uległo zniszczeniu.(ul. Kuśnierska 6);

– Kościół św. Wojciecha – neogotycki zbudowany w latach 1901-02;

– Kościół Bożego Ciała – XIII-XV wiek (przed pożarem z 1405 istniał tu kościół św. Jerzego wraz z lapidarium);

– Kościół św. Ducha – XIV wiek;

– Kościół św. Antoniego – XIV wiek;

– Kościół bł. Doroty – szachulcowy z XVIII wieku, przeniesiony z Kaczynosu;

– Kościół św. Jerzego – 1 połowa XIV wieku;

– Neogotycki pałac Augusta Abbegga w parku Bażantarnia.

Elbląg jest położony 62 km na południowy-wschód od Gdańska, przy drodze nr 7 do Warszawy.

Zdjęcia wykonano w sierpniu 2018 roku.