Początki kultu na Świętej Górze w Grabarce sięgają XII wieku i są związane z ikoną Spasa Izbawnika (Chrystusa Zbawiciela), która została tu ukryta podczas najazdów tatarskich. Niestety nie uchroniło to ikony, która po pewnym czasie zaginęła, mimo to kult i pamięć o cudownej ikonie trwała nadal.

W XVIII wieku Grabarka ponownie zyskała rozgłos, gdy w pobliskich Siemiatyczach wybuchła epidemia cholery. Jak głosi tradycja, pewien staruszek otrzymał objawienie aby ludzie zrobili krzyż i zanieśli go na Świętą Górę. Każdy kto dotarł do Grabarki i obmył twarz wodą ze źródła u podnóża góry, został uratowany. Epidemia rzeczywiście ustała, a na pamiątkę tego wydarzenia wybudowano na górze kaplicę, pielgrzymi zaś przynoszą krzyże, z którymi zanim je ustawią na górze, trzykrotnie na kolanach okrążają świątynię.

Po ustaniu epidemii jeszcze w XVIII wieku na Świętej Górze wybudowano cerkiew, która służyła ludności unickiej a po rozbiorach i przyłączeniu tych terenów do Rosji, ludności prawosławnej. W 1884 roku przeprowadzono w świątyni kapitalny remont, związany z jej rozbudową. Po II wojnie światowej w Grabarce przy cerkwi powstał jedyny w Polsce żeński zakon prawosławny. W latach 1978-80 został wybudowany dla sióstr nowy, murowany klasztor.

W nocy z 12 na 13 lipca 1990 roku cerkiew Przemienienia Pańskiego uległa doszczętnemu spaleniu. Ocalała jedynie Ewangelia i dwie ikony: Zbawiciela i św. Mikołaja. Po pożarze natychmiast przystąpiono do odbudowy świątyni i 17 maja 1998 roku metropolita Sawa dokonał jej konsekracji.

Obecnie na Grabarce znajdują się 3 klasztorne cerkwie (Przemienienia Pańskiego, Ikony Matki Bożej „Wszystkich strapionych Radość” i refektarzowa – Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy). Główna cerkiew klasztorna (Przemienienia Pańskiego) jest jednocześnie świątynią parafialną. Monaster, cerkwie oraz dwa Domy Pielgrzyma (drewniany i murowany) tworzą osadę Grabarka-Klasztor. Na terenie osady znajduje się również prawosławny cmentarz.

Święta Góra bywa nazywana Górą Krzyży. Nazwa ta wywodzi się od krzyży ofiarnych z epitafiami, otaczających cerkiew. To prawdziwy las krzyży, pośród których można jedynie przejść wąziutkimi ścieżkami. Obecnie na wzgórzu wznosi się około 10 tysięcy krzyży – drewnianych, metalowych, kamiennych, wielkich i małych. Są one ustawiane od setek lat przez pielgrzymów składających w ten sposób swoje intencje, lub dziękujących za otrzymane łaski. U podnóża góry znajduje się cudowne źródełko obramowane murowaną studnią, oraz duży parking. 

Grabarka jest położona 9 km na wschód od Siemiatycz. Jadąc drogą nr 693 na Hajnówkę, za miejscowością Kajanka należy skręcić w prawo i po ok 2 km jesteśmy u podnóża Świętej Góry.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2004 roku.