Kościół Agia Sofia w Salonikach został wzniesiony najprawdopodobniej w VIII wieku, w miejscu starej bazyliki, po której pozostała jedynie zabytkowa studnia Jana Chrzciciela. Świątynię wybudowano na wzór Kościoła Mądrości Bożej z Konstantynopola. Po opanowaniu miasta przez Turków w 1430 roku, kościół został przekształcony w meczet. W północnej części fasady można zobaczyć fragmenty minaretu. Po upadku imperium osmańskiego świątynia powróciła do kościoła prawosławnego. W 1890 roku kościół został zniszczony przez pożar. Poważnych zniszczeń dokonało trzęsienie ziemi, które nawiedziło miasto w 1978 roku.

Świątynia ma formę przejściową pomiędzy wczesnochrześcijańską bazyliką na planie prostokąta, a bizantyjskim kościołem z kopułą na planie krzyża greckiego. Zmiany w architekturze bizantyjskiej widoczne są już za czasów Teodozjusza II. Nawy stawały się krótsze, rozbudowywano absydę i transept. Następowała zmiana proporcji.

Do wnętrza wchodzi się przez narteks, gdzie znajdują się niedawno odkryte malowidła z postaciami świętych, pochodzące z XI wieku. Wnętrze jest niezwykle przestronne, podzielone na nawę główną i dwie nawy boczne, odgrodzone kolumnami i filarami. Nawa środkowa została przykryta kopułą o średnicy 10 metrów, którą pokrywa piękna mozaika przedstawiająca Wniebowstąpienie. W centralnej części widać postać Chrystusa, siedzącą na tęczowym tronie, unoszoną do nieba przez dwóch aniołów i udzielającą błogosławieństwa. Scenie Wniebowstąpienia przyglądają się apostołowie i Matka Boska. Poniżej znajduje się inskrypcja: „Galilejczycy, czemuż spoglądacie w niebo?”. Mozaiki w kopule pozostały niezniszczone mimo pożaru i trzęsienia ziemi, które nawiedziło miasto. Drugą mozaiką, datowaną na XII wiek, na którą warto zwrócić szczególną uwagę jest umieszczona w absydzie mozaika przedstawiająca Matkę Boską na tronie. Uwagę zwracają również duże złote żyrandole w formie ptaków, znajdujące się w nawie głównej, pochodzące z czasów współczesnych. Przy północnym narożniku świątyni znajduje się wieża z czasów osmańskich. Wieża ta również zwieńczona była kopułą, ale została ona zniszczona  tym samym czasie, kiedy zniszczono bizantyjski portyk znajdujący się po stronie zachodniej. Kościół Agia Sofia w Salonikach jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta.

Do świątyni można dojść pieszo spod Białej Wieży, kierując się wzdłuż ulicy Pavlou Mela.

Zdjęcia wykonano we wrześniu 2015 roku.

  • Brama wejściowa

  • Elewacja frontowa

  • Elewacja frontowa

  • Narożnik z dawnym minaretem

  • Elewacja boczna

  • Elewacja tylna

  • Elewacja tylna

  • Główne wejście

  • Nawa główna

  • Ikonostas

  • Żyrandol w kształcie ptaków

  • Żyrandol w kształcie ptaków i kopuła

  • Kopuła

  • Kolumna między nawami

  • Nawa główna

  • Ikonostas

  • Srebrna trumna

  • Nawa boczna